جستجوی پیشرفته
بازدید
4440
آخرین بروزرسانی: 1399/03/06
خلاصه پرسش
آیا از زندگی جعفر بن علی بن ابی‌طالب(ع) که روز عاشورا در رکاب امام حسین(ع) به شهادت رسید، در منابع تاریخی گزارش‌هایی وجود دارد؟
پرسش
آیا از زندگی جعفر بن علی بن ابی‌طالب(ع) که روز عاشورا در رکاب امام حسین(ع) به شهادت رسید، در منابع تاریخی گزارش‌هایی وجود دارد؟
پاسخ اجمالی

جعفر(ع) فرزند امام علی(ع) از همسرشان فاطمه أمّ البنین(ع)،[1] برادر ناتنی امام حسین(ع) و برادر تنی حضرت ابوالفضل(ع) بود. امام علی(ع) این فرزندشان را به نام برادرشان جعفر بن ابی‌طالب(جعفر طیار) که در جنگ موته به شهادت رسید، نام‌گذاری کرد. بر اساس برخی گزارش‌ها ایشان در روز عاشورا، در سن نوزده سالگی و در حالی‌که فرزندی از خود برجا نگذاشته بود، با تشویق برادرشان عباس(ع) به میدان نبرد شتافت و به شهادت رسید.[2] البته در مورد دلیل این‌که چرا حضرت عباس(ع) ایشان را قبل از خود به میدان فرستاد، گفته شده است که ابوالفضل(ع) می‌خواست تا فرزندانش از ارث عمویش بهره ببرند![3] اما با توجه به شواهد و قرائن، پذیرش آن بسیار دشوار است.

در مورد زمان دقیق به میدان رفتن و شهادت ایشان نیز اندک اختلافی وجود دارد. برخی زمان شهادتشان را بعد از شهادت برادرش عبدالله[4] و قبل از عثمان و ابوالفضل(ع) می‌دانند،[5] اما در برخی از منابع، شهادت ایشان بعد از شهادت عثمان بیان شده است.[6]

او در میدان نبرد دلیرانه می‌جنگید و این‌گونه رجز می‌خواند:

«إِنِّی‏ أَنَا جَعْفَرٌ ذُو الْمَعَالِی‏                  ابْنُ عَلِی الْخَیرِ ذُو النَّوَالِ»

ذَاک الْوَصِی ذُو السَّنَا وَ الْوَالِی              حَسْبِی بِعَمِّی جَعْفَرٍ وَ الْخَال[7]

أَحْمِی حُسَیناً ذَی النَّدَى الْمِفْضَال»؛[8]

(من همان جعفر بزرگ‌منش می‌باشم. من پسر على هستم که مرد شایسته و صاحب بذل و بخششی بود؛ او وصی نورانی پیامبر ص و ولی امر بود. شرافتى که از طرف عمویم جعفر و دائى دارم مرا کافى است. من از حسین که صاحب بذل و بخشش و فضیلت است، حمایت می‌نمایم.)

وى هم‌چنان می‌جنگید تا این‌که خولى بن یزید، تیرى به طرف او انداخت و در شقیقه یا چشمان مبارکش فرو رفت.[9] البته در برخی از دعاها[10] و کتاب‌های تاریخی[11] نام قاتل او هانی بن ثبیت معرفی شده است.

در زیارت شهدا از جعفر بن علی(ع) این‌گونه تجلیل شده است:

«السَّلَامُ‏ عَلَى‏ جَعْفَرِ بْنِ‏ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ الصَّابِرِ بِنَفْسِهِ مُحْتَسِباً وَ النَّائِی عَنِ الْأَوْطَانِ مُغْتَرِباً الْمُسْتَسْلِمِ لِلْقِتَالِ الْمُسْتَقْدِمِ لِلنِّزَالِ‏ الْمَکثُوْرِ بِالرِّجَالِ‏ لَعَنَ اللَّهُ قَاتِلَهُ هَانِی بْنَ ثُبَیتٍ الْحَضْرَمِی»؛[12] سلام بر جعفر بن امیر المؤمنین، هم او که در راه خشنودى خدا با جان شکیبایى نمود و در بلاد غربت خود را آماده‌ى جنگ نمود و براى نبرد پیش رفت. مردان جنگى زیادى بر او حمله‌ور شدند [و او را کشتند]. نفرین خدا بر قاتل او هانی بن ثبیت!

 


[1]. ابو الفرج، علی بن الحسین الأصفهانی، مقاتل الطالبیین، محقق، صقر، سید احمد، ص 88، بیروت، دار المعرفة، بی‌تا.

[2]. همان.

[3]. همان.

[4]. همان.

[5]. همان.

[6]. حسینی موسوی، محمد، تسلیة المُجالس و زینة المَجالس (مقتل الحسین ع)، محقق، مصحح، حسون، کریم فارس، ج 2، ص 307، قم، مؤسسة المعارف الإسلامیة، چاپ اول، 1418ق.

[7]. ابن شهر آشوب مازندرانی، مناقب آل أبی طالب ع، ج 4، ص 107، قم، علامه، چاپ اول، 1379ق.

[8]. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 45، ص 38، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق.

[9]. مناقب آل أبی طالب ع، ج 4، ص 107.

[10]. ابن مشهدی، محمد بن جعفر، المزار الکبیر، محقق، مصحح، قیومی اصفهانی، جواد، ص 489، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1419ق.

[11]. مقاتل‏الطالبیین، ص 88.

[12]. المزار الکبیر، ص 489.

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    793397 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    757138 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
    680935 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    659345 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    648885 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    600828 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580189 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    565023 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564300 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    559870 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود