جستجوی پیشرفته
بازدید
3431
آخرین بروزرسانی: 1400/08/08
خلاصه پرسش
چه اطلاعاتی در مورد زندگی‌ عباس بن موسی بن جعفر(ع) وجود دارد؟
پرسش
در منابع تاریخی چه اطلاعاتی در مورد زندگی‌نامه عباس بن موسی بن جعفر(ع) وجود دارد؟
پاسخ اجمالی

عباس بن موسی بن جعفر(ع)، علوی[1] یکی از فرزندان امام کاظم(ع) بود[2] که بعد از قاسم به دنیا آمد.[3] و مادرش ام ‌ولد بود.[4]

عباس فرزندانی به نام‌های احمد، محمد، قاسم، موسی، جعفر،[5] فضل اکبر، فضل اصغر و علی داشت.[6]

در گزارشی نسبتا طولانی آمده است که عباس نزد قاضی ابن عمران از برادرش امام رضا(ع) شکایت کرد که ایشان قصد دارد همه‌ی اموال پدرم را برای خود بردارد و به ما چیزی ندهد! او ما را در فقر و تنگ‌دستی رها نموده است! این رفتار وی مورد اعتراض عمویش اسحاق بن جعفر و ابراهیم بن محمد قرار گرفت. با وجود این، امام رضا(ع) علاوه بر پرداخت بدهی او، برادرش را نصیحت کرد و به او احسان نمود.[7]

گزارش مذکور در منابع معتبر ذکر شده است؛ اما سند آن صحیح نیست.[8] و با فرض پذیرش، بیانگر آن است که وی نسبت به برادرش امام رضا(ع) شناخت دقیقی نداشت و توقع داشت که حضرتشان، اموالی که مرتبط با مقام امامت است را نیز در اختیار برادرانش قرار دهد. با این وجود اما در کتاب‌های حدیثی وی از پدرش حدیث نقل کرده،[9] و شیخ طوسی نیز وی را در نقل روایت ثقه دانسته است.[10]

در گزارشی دیگر آمده است که -بعد ولایت‌عهدی امام رضا-، حسن بن سهل‏ عباس را حاکم کوفه قرار داد و به او گفت: ابتدا مردم را به سوی مأمون و سپس برای برادرت علی بن موسی(ع) دعوت کن و از برادرت دفاع کن که در این صورت، اهالی کوفه از تو اطاعت خواهند کرد.[11] زمانی ‌که خبر ورود عباس به کوفه رسید، گروهی به وی پیوستند؛ اما گروهی گفتند اگر تنها به سمت برادرت و یا خودت دعوت کنی، به تو کمک می‌کنیم. وی نیز گفت من ابتدا به سمت مأمون و در مرحله‌ی بعد به سمت برادرم دعوت می‌کنم؛ لذا گروهی از شیعیان[12] که برخی مورخان آنان را از غلات دانسته‌اند[13] از وی کناره گرفتند.[14]

تاریخ وفات عباس مشخص نیست؛ اما بر اساس گزارشی که طبری از او در سال 202 هجری نقل کرده است، می‌توان مطمئن شد که وی تا آن زمان زنده بود.[15]

برخی از گزارش‌ها قبر وی را در کاظمین می‌دانند.[16] اما گزارشی نیز قبر وی را در شهر بجنورد اعلام می‌کند.[17]

امروزه در قسمت جنوب شرق بجنورد، بارگاهی با گنبد فیروزه‌ای رنگ قرار دارد که به معصوم‌زاده شهرت یافته و گفته می‌شود آرام‌گاه امام‌زاده سلطان سید عباس است که به آن معصوم‌زاده می‌گویند. برخی هم معتقدند وی در منطقه شوشی در اطراف مدینه به خاک سپرده شده است.[18]


[1]. طبری، أبو جعفر محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک(تاریخ طبری)، تحقیق، ابراهیم، محمد أبو الفضل، ج 8، ص 559، بیروت، دار التراث، چاپ دوم، 1387ق.

[2]. ابن حزم اندلسی‏، ابو محمد علی بن احمد، جمهرة انساب العرب‏، ص 65، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اوّل‏، 1418ق.

[3]. الحسینی المدنی، ضامن بن شدقم‏، تحفة الازهار و زلال الانهار فی نسب ابناء الائمة الاطهار(ع)، ج 3، ص 322، تهران‏، میراث مکتوب‏، چاپ اوّل‏، 1378 ش‏.

[4]. شیخ مفید، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج 2، ص 244، قم، کنگره شیخ مفید، چاپ اول، 1413ق.

[5]. جمهرة انساب العرب‏، ص 65.

[6]. یمانی موسوی، محمدکاظم بن ابی‏الفتوح، النفحة العنبریة فی أنساب خیر البریة، محقق، رجایی، مهدی‏، ص 87 - 88، قم، کتابخانه عمومی حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی(ره)، چاپ اول، 1419ق.

[7]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 1، ص 317 – 318، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق؛ شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا(ع)، محقق، مصحح، لاجوردی، مهدی، ج 1، ص 36 – 37، تهران، نشر جهان، چاپ اول، 1378ق.

[8]. مجلسی، محمد باقر، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول(ع)، محقق، مصحح، رسولی، سید هاشم، ج 3، ص 358، تهران، ‌دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1404ق.

[9]. برقی، ابو جعفر احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، محقق، مصحح، محدث، جلال الدین،‏ ج 2، ص 420، قم، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1371ق.

[10]. شیخ طوسی، محمد بن حسن، الابواب(رجال طوسی)، محقق، مصحح، قیومی اصفهانی، جواد، ص 339، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ سوم، 1427ق.

[11]. تاریخ الامم و الملوک(تاریخ طبری)، ج ‏8، ص 559.

[12]. مسکویه رازی، ابوعلی، تجارب الامم، تحقیق، امامی، ابو القاسم، ج 4، ص 135، تهران، سروش، چاپ دوم، 1379ش.

[13]. ابن اثیر جزری، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج 3، ص 343، بیروت، دار صادر، 1385ق.

[14]. همان؛ تجارب الامم، ج ‏4، ص 135.

[15]. تاریخ الامم و الملوک(تاریخ طبری)، ج ‏8، ص 560.

[16]. آل بحر العلوم الطباطبائی، السید جعفر، تحفة العالم فی شرح خطبة المعالم، ملحق به بحار الانوار، ج 48، ص 313، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403 ق.

[17]. مناوی، محمد عبد الرؤوف، الکواکب الدریة فی تراجم السادة الصوفیة، محقق، مصحح، جادر، محمد ادیب، ج 2، ص 233، بیروت، دار الصادر، چاپ اول، 1999م.

[18]. همان.

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    793397 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    757138 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
    680935 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    659345 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    648885 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    600828 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580189 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    565023 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564300 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    559870 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود