جستجوی پیشرفته
بازدید
5854
آخرین بروزرسانی: 1400/09/21
خلاصه پرسش
امام کاظم(ع) چند دختر داشت و چه اطلاعاتی در مورد آنان وجود دارد؟
پرسش
لطفا زندگی‌نامه فرزندان دختر امام کاظم(ع) را بیان نمایید.
پاسخ اجمالی

بر اساس گزارش‌های تاریخی مختلف، امام موسای کاظم(ع) دارای 37، 51 و یا 60 فرزند پسر و دختر بود[1] که در منابع به صورت مختصر به زندگی برخی از دختران ‌حضرتشان پرداخته شده؛ اما در مورد تعدادی دیگر، جز نامشان مطلب دیگری از آنان در تاریخ ثبت نشده است:

  1. حضرت فاطمه معصومه(س): این بانوی عزیز که نام و مزارش یادآور نام حضرت فاطمه زهرا(س) و مزار گمنامشان می‌باشد، در میان دختران امام هفتم(ع) مقام بسیار والایی داشته و مطالبی در مورد ایشان در همین پایگاه وجود دارد.
  2. رقیه: [2] وی با محمد و حمزه از یک مادر بودند.[3] طبق نظر برخی وی غیر از رقیه‌ی صغری بنت موسی(ع) است؛[4] اما برخی منابع تنها به ذکر نام یکی از آن دو بسنده شده[5] که احتمال دارد آن دو نام را مرتبط با یک دختر امام هفتم(ع) دانسته باشند.
  3. رقیه صغری: که در برخی گزارش‌ها از ایشان یاد شده است.[6]
  4. حکیمه[7](حلیمه[8]).[9]
  5. ام ابیها: [10] وی از پدرش امام کاظم(ع) روایت نقل می‌کرد.[11]

همچنین نقل شده که روزی امام هادی(ع) با حالتی هراسان، به اتاق ام ابیها که عمه پدرش بود رفت. آن بانو علت نگرانی را از ‌حضرتشان پرسید. امام(ع) فرمود: پدرم از دنیا رفته است! ام ابیها گفت: چنین خبری را نده! امام(ع) فرمود: به خدا قسم همین طور است که می‌گویم! ام ابیها گفت: ما آن وقت و آن ‌روز را یادداشت کردیم، وقتی که خبر وفات امام جواد(ع) آمد، دیدیم دقیقا همان روزی بود که فرزندشان فرموده بود.[12]

ام ابیها در سال 231 هجری از دنیا رفت.[13]

  1. ام احمد.[14]
  2. زینب:[15] در منابع کهن جز نامی از ایشان نیافتیم، اما در برخی منابع متأخر و معاصر ادعا شده که وی به همراه شوهرش قاسم بن محمد بن جعفر(ع) به مصر مهاجرت کرد.[16] برخی نیز ادعا کرده‌اند که قبر وی در اصفهان قرار دارد.‏[17]
  3. آمنه: [18] این دختر امام هفتم(ع) را از بزرگان اولیا به شمار آورده‌اند و از کراماتش گفته‌اند که از مرقد وی صدای قرآن شنیده می‌شد.[19] در قاهره مزاری منسوب به ایشان وجود دارد.[20]
  4. فاطمه صغری:[21] که به همراه اسماعیل، جعفر، حسن، هارون و احمد همگی از یک مادر بودند.[22]
  5. 10. لبابه[23] یا لبانه.[24]
  6. کلثوم[25] یا کلثم.[26]
  7. ام جعفر.[27]
  8. خدیجه.[28]
  9. عُلَیة.[29]
  10. حسنه[30] یا حسینه[31].
  11. نزیهه[32] یا بُریهه.[33]
  12. عائشه.[34]
  13. ام سلمه.[35]
  14. میمونه[36] یا مصونه[37].
  15. رمله.[38]
  16. فاطمه وسطی.[39]
  17. فاطمه صغری.[40]
  18. فاطمه دیگری غیر از سه فاطمه بالا، زیرا حضرتشان چندین فرزند به نام فاطمه داشتند.[41]

گفتنی است که فاطمه کبری که در برخی منابع به نام ایشان اشاره شده است[42] به احتمال زیاد، همان حضرت معصومه(س) است که در قم مدفون می‌باشند.

  1. ام فروه.[43]
  2. اسماء.[44]
  3. اسماء صغری.[45]
  4. زینب صغری.[46]
  5. ام عبداللّه.[47]
  6. امامه.[48]
  7. قسیمه.[49]
  8. امینه صغری.[50]
  9. امینه کبری.[51]
  10. ام‌کلثوم کبری.[52]
  11. ام‌کلثوم صغری.[53]
  12. ام‌کلثوم وسطی.[54]
  13. عطفه.[55]
  14. عباسه.[56]
  15. خدیجه کبری.[57]
  16. خدیجه.[58]
  17. ام قاسم.[59]
  18. محموده.[60]

[1]. ابن عِنَبه حسنی، سید احمد بن علی، عمدة الطالب فی أنساب آل أبی طالب‏، ص 177، قم، انصاریان، 1417ق.

[2]. شیخ مفید، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج 2، ص 244، قم، کنگره شیخ مفید، چاپ اول، 1413ق؛ طبرسی، فضل بن حسن، تاج الموالید، ص 96، بیروت، دار القاری، چاپ اول، 1422ق؛ طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری بأعلام الهدی، ص 312، تهران، دار الکتب الاسلامیة، چاپ سوم، 1390ق.

[3]. طبری آملی، محمد بن جریر، دلائل الامامة، ص 309، قم، بعثت، چاپ اول، 1413ق.

[4]. الارشاد، ج ‏2، ص 244؛ تاج الموالید، ص 96؛ اعلام الوری، ص 312.

[5]. ابن شهر آشوب مازندرانی، مناقب آل أبی طالب(ع)، ج 4، ص 324، قم، علامه، چاپ اول، 1379ق.

[6]. الارشاد، ج ‏2، ص 244؛ تاج الموالید، ص 96؛ اعلام الوری، ص 312.

[7]. الارشاد، ج ‏2، ص 244؛ تاج الموالید، ص 96؛ اعلام الوری، ص 312.

[8]. ابن صوفی نسابه‏، المجدی فی أنساب الطالبیین‏، ص 298، قم، مکتبة آیة الله المرعشی النجفی‏، چاپ دوم، 1422ق.‏

[9]. «زندگی‌نامه حکیمه بنت موسی بن جعفر(ع)»، 129110.

[10]. الارشاد، ج ‏2، ص 244.

[11]. وکیع، محمد بن خلف، أخبار القضاة، ص 61، بیروت، عالم الکتب، چاپ اول، 1422ق.

[12]. مسعودی، علی بن حسین، اثبات الوصیة للإمام علی بن أبی طالب(ع)، ص 230، قم، انصاریان، چاپ سوم، 1384ش.

[13]. طبری، أبو جعفر محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک(تاریخ طبری)، تحقیق، ابراهیم، محمد أبو الفضل، ج 9، ص 145، بیروت، دار التراث، چاپ دوم، 1387ق؛ ابن کثیر دمشقی‏، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، ج ‏10، ص 307، بیروت، دار الفکر، 1407ق.

[14]. «زندگی‌نامه ام احمد بنت موسی بن جعفر(ع)»، 129111.

[15]. الارشاد، ج ‏2، ص 244.

[16]. جمعی از نویسندگان، اهل البیت فی مصر، تنظیم، خسرو شاهی‏، سید هادی، ص 459، تهران، المجمع العالمی للتقریب بین المذاهب الإسلامیة المعاونیة الثقافیة، مرکز التحقیقات و الدراسات العلمیة، چاپ اوّل‏، 1427ق‏.

[17]. اعلمى حائرى، محمد حسین‏، تراجم أعلام النساء، ج ‏2، ص 162، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات‏، چاپ اول، 1407ق‏.

[18]. الارشاد، ج ‏2، ص 244.

[19]. مناوی، محمد عبدالرؤوف بن تاج ‏العارفین، طبقات الصوفیة( الکواکب الدریة فی تراجم السادة الصوفیة)، محقق، جادر، محمد ادیب‏، ج 4، ص 229-230، بیروت، دار صادر، چاپ اول، 1999م.

[20]. یاقوت حموی، شهاب الدین ابو عبد الله، معجم البلدان، ج 5، ص 142، بیروت، دار صادر، چاپ دوم، 1995م.

[21]. الارشاد، ج ‏2، ص 244.

[22]. دلائل الامامة، ص 309.

[23]. الارشاد، ج ‏2، ص 244؛ دلائل الامامة، ص 309.

[24]. اعلام الوری، ص 312.

[25]. المجدی‏، ص 298.‏

[26]. الارشاد، ج ‏2، ص 244.

[27]. همان.

[28]. همان.

[29]. همان؛ ابن ابی الثلج بغدادی، محمد بن احمد، تاریخ اهل البیت نقلا عن الأئمة الباقر و الصادق و الرضا و العسکری عن آبائهم(ع)، محقق، مصحح، جلالی حسینی، محمد رضا، ص 107، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، 1410ق.

[30]. الارشاد، ج ‏2، ص 244؛ المجدی‏، ص 298.

[31]. دلائل الامامة، ص 309.

[32]. همان.

[33]. الارشاد، ج ‏2، ص 244؛ المجدی، ص 298.

[34]. همان.

[35]. همان.

[36]. الارشاد، ج ‏2، ص 244؛ المجدی، ص 298.

[37]. دلائل الامامة، ص 309.

[38]. المجدی، ص 298.

[39]. سبط بن جوزی‏، تذکرة الخواص من الأمة فی ذکر خصائص الأئمة(ع)، ص 315، قم، منشورات الشریف الرضی‏، چاپ اول، 1418ق؛ یمانی موسوی، محمدکاظم بن ابی‌الفتوح، النفحة العنبریة فی أنساب خیر البریة، محقق، رجایی، مهدی‏، ص 63، قم، کتابخانه عمومی حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی( ره)، چاپ اول، 1419ق.

[40]. تذکرة الخواص، ص 315.

[41]. همان.

[42]. الارشاد، ج ‏2، ص 244؛ سبط بن جوزی‏، تذکرة الخواص، ص 315.

[43]. المجدی، ص 298؛ دلائل الامامة، ص 309.

[44]. همان.

[45]. تذکرة الخواص، ص 315؛ النفحة العنبریة، ص 63.

[46]. النفحة العنبریة ، ص 62.

[47]. تاریخ اهل البیت، ص 107.

[48]. المجدی، ص 298.

[49]. همان.

[50]. همان.

[51]. همان.

[52]. همان، ص 299.

[53]. همان.

[54]. همان.

[55]. همان.

[56]. همان.

[57]. همان.

[58]. همان.

[59]. تاریخ اهل البیت، ص 107.

[60]. همان؛ المجدی‏، ص 298.

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    793397 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    757138 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
    680935 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    659345 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    648885 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    600828 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580189 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    565023 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564300 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    559870 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود