جستجوی پیشرفته
بازدید
12220
آخرین بروزرسانی: 1391/08/21
خلاصه پرسش
چگونه می توان نمازهای نافله را با رغبت و نشاط انجام داد؟
پرسش
اخیراً برخی اخبار و روایات در تأکید خواندن 51 رکعت نماز در شبانه‏ روز را خوانده‏ام، و در مقام تصدیق برایم مسلّم شده که از دست دادنِ منافع نوافل یومیّه خسران بزرگی است، امّا در مقام عزم و اراده، خصوصاً در مورد نوافل ظهر و عصر (8 رکعت هر کدام) احساس سستی می‏کنم، و بر نفسم بسیار سنگین و گران است. و چنانچه می‏دانید، در این موارد معمولاً انسان، خود را توجیه می‏کند که «من کار و درس و مطالعه دارم، و باید به اهمّ برسم». در حالی‏که ائمّه و انبیاء که این اعمال را انجام می‏دادند و چنین سفارش کردند هم کار داشتند، و خود می‏دانستند که ظرفیّت و توانایی‏های مردم به چه نحو است. در هر صورت می‏خواهم اگر می‏شود مطلب را به نحوی برایم بیان کنید که این اکراه و سنگینی نفس نسبت به نوافل یومیّه از من رخت بربندد، و بتوانم با شوق و رغبت به این عبادات گردن بنهم.
پاسخ اجمالی

انسان به اندازه توانایی خود تکالیف دینی را انجام می دهد؛ برای همین، شما هر مقدار که می توانید و کارهای ضروری دیگری در زندگی که ناچار به انجام آن هستید ندارید، نوافل را بجا آورید.

 

انجام نمازهای نافله، نیاز به حال مناجات، عشق و علاقه دارد و گرنه ممکن است نتایج منفی داشته و آن اثر مثبت خود را در روح انسان نگذارد.

پاسخ تفصیلی

پاسخ پرسش شما در ضمن نکات زیر بیان می شود:

 

1. از آیات قرآن [1] و روایات استفاده می شود که آدمی به اندازه توان و قدرت خود مأمور به انجام اعمال مستحبی است و حتی در باره انجام برخی از واجبات هم خداوند متعال یا فرصت بیشتری برای انجام آن عمل لحاظ کرده؛ مانند نمازهای پنج گانه که وقتشان زیاد است و یا جایگزینی برای آن قرار داده است؛ به عنوان نمونه، کسی که به دلیل مریضی، نتواند روزه بگیرد روزه از عهده او در همان حال برداشته شده و باید در زمان توان و قدرت آن را قضا نماید. [2] پس، خداوند از هیچ‌کس بیش از توانایی او تکلیفی نخواسته است. دین اسلام، دینی آسان و مطابق با عقل و منطق و فطرتِ انسان است.

 

2. درست است که خداوند نوافلی را برای نمازهای پنج گانه قرار داده که دارای ثواب فراوانی است، اما قدرت افراد نسبت به انجام آنها متفاوت بوده، و بر حسب موارد و اوقات تغییر پذیر است. اگر کسی بتواند همه آن را انجام دهد و این کار را بکند، ثواب زیادی نصیبش می شود و گرنه به مقداری که توانایی دارد، انجام می دهد؛ زیرا اعمال مستحبی بهتر است که با عشق و علاقه انجام گیرد؛ زیرا زیاده روی در عبادت های مستحبی و انجام آنان بدون میل و با زحمت و مشقّت، ممکن است نتایج منفی را به همراه داشته و انسان به عبادت بی رغبت شود.

 

امام باقر (ع) می فرماید: حضرت رسول اکرم (ص) فرمود: «بدانید که در ابتدا برای هر عبادتى رغبت و میل زیادى است، سپس تدریجاً به سوى سستى منتهى مى‏شود. آن کسى که رغبت و میل شدید او به عبادت بر طبق سنت من باشد، مسلماً او هدایت یافته و آن کس که با سنت و روش من مخالفت کند در گمراهى و ضلالت است و عملش بر زیانش خواهد بود. بدانید من که رسول خدا هستم، هم نماز می­خوانم، هم می­خوابم. گاهى روزه می­گیرم و گاهى هم افطار نموده و روزه نمی­گیرم. می­خندم گریه هم می­کنم. پس هر که از سنت و روش من روگردان شود چنین کسى از من نیست و من از او بیزارم...». [3]

 

امام صادق (ع) می فرماید: «کارى نکنید که عبادت الهى در نظرتان ناپسند جلوه کند». [4]

 

پس، بهتر است هرگاه حال مناجات و عشق و علاقه به انجام مستحبات وجود دارد، آنها را انجام دهد و گرنه به انجام واجبات اکتفا شود و از خدا درخواست نماید تا توفیق انجام مستحبات و حال مناجات را به او عطا نماید.

 

3. در صورتی که انسان به هر دلیل نتواند این نوافل را در وقت خود انجام دهد می تواند قضای آنها را بجا آورد. [5]

 

4. برای ترغیب و علاقه به انجام فرائض و مستحبات ابتدا باید زیر بناهای فکری مورد بررسی قرار گرفته و در اصلاح و تقویت آن کوشید. دیدگاه و عقیده فرد در مورد خداوند، جهان هستی، انسان، معاد و... تأثیر مستقیم بر ایمان و پای بندی او به انجام فرائض و اعمال و رفتار او دارد. پس، باید معرفت دینی را تقویت کرد تا اندیشه در عمل تأثیرگذار باشد.

 

5. برای انجام تکالیف دینی و امور پسندیده باید اراده قوی داشته و اراده خود را تقویت کرد؛ برای همین، راه هایی برای تقویت اراده پیشنهاد می شود که در این باره می توانید به پاسخ سؤال 525 مراجعه نمایید.

 

6. انسان ها در زندگی خود امور ضروری و لازمی دارند که از انجام عبادات مستحبی دارای اهمیت و ثواب بیشتری هستند؛ مانند فراهم کردن نیازهای معیشتی زندگی که در برخی مواقع، اگر این نیازها برآورده نشود، انسان نمی تواند قدرت و نشاط در عبادت پیدا نماید.

 

امام باقر (ع) می فرماید: «هر کس که براى بى‏نیازى از مردم، و در رفاه قرار دادن خانواده خود، و نیکى کردن به همسایه، به کسب روزى (و امکانات زندگى) بپردازد، روز قیامت در حالى خداى بزرگ را ملاقات مى‏کند که صورتى همچون ماه شب چهاردهم دارد». [6]

 

همچنین در روایتی نقل شده است که گروهی از اصحاب پیامبر اکرم (ص) کسب و کار را رها کرده، دکّان هاى خود را بستند و به عبادت پرداختند و گفتند: «روزى ما خواهد رسید»؛ چون پیغمبر (ص) این خبر را شنید، ایشان را نزد خود خواست و فرمود: «چه چیز شما را بر این کار واداشت؟»، گفتند: اى رسول خدا! خدا رساندن روزى ما را کفالت کرد و از این رو به عبادت پرداختیم. آن حضرت فرمود: «هر کس چنین کند دعایش مستجاب نخواهد شد، بروید دنبال کار (و طلب روزى حلال)». [7]

 

حال اگر کسب روزی مورد نیاز از راه حلال که بر سرپرست خانواده واجب است، با مستحباتی در تعارض باشد، لازم است که به واجب عمل کرده و مستحب را ترک نمود، اما باید به این نکته نیز توجه داشت که طلب روزی با زیاده خواهی و تکاثر دو موضوع جدا از هم می باشند.

 

پس، هم باید دنیای خود را تأمین کرد و هم آخرت و اگر یکی رها شود انسان به رستگاری نمی­رسد.

 

برای آگاهی بیشتر نمایه های زیر را مطالعه نمایید:

 

«راه های تقویت اراده»، سؤال 525 (سایت: 572) .

 

«دعا به صورت خوابیده»، سؤال 11570 (سایت: 11396) .

 

«روش تقویت علاقه به عبادت»، سؤال 1566 (سایت: 1580) .

 

«قضای اعمال مستحبی»، سؤال 2751 (سایت: 2988) .

 



[1] مانند:«فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ وَ اسْمَعُوا وَ أَطیعُوا وَ أَنْفِقُوا خَیْراً لِأَنْفُسِکُمْ...»:   پس تا مى‏توانید تقواى الهى پیشه کنید و گوش دهید و اطاعت نمایید و انفاق کنید که براى شما بهتر است‏. (تغابن، 16)؛ «...فَاقْرَؤُا ما تَیَسَّرَ مِنْهُ وَ أَقیمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّکاةَ...»: پس به اندازه‏اى که براى شما ممکن است از آن تلاوت کنید و نماز را بر پا دارید و زکات بپردازید. (مزمل، 20).

[2] برای آگاهی بیشتر «قضای روزه ماه مبارک رمضان»، سؤال 9150 را مطالعه کنید.

[3] مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج 68، ص 209 و 210، مؤسسة الوفاء، بیروت، 1404ق.

[4] بحارالانوار، ج 68، ص 213.

[5] برگرفته از نمایه «قضای اعمال مستحبی»، سؤال 2751 (سایت: 2988).

[6] حرّ عاملی، محمد بن حسن بن علی، ‏وسائل الشیعة، ج 17، ص 21، مؤسسه آل البیت، قم، 1409ق.

[7] کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج 5، ص 84، دارالکتب الاسلامیة، تهران، 1365ش.

ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • امیدبخش‌ترین آیه قرآن کدام است؟
    19920 تفسیر 1393/12/26
    قرآن کریم سرشار از آیات مژده و امید است. اما در این‌که کدام‌یک از آیاتش امید بیشتری به مؤمنان می‌دهد، سخن پیشوایان دین در این زمینه متفاوت است که شاید این تفاوت، ناظر به جنبه‌های مختلف امیدبخشی‌ باشد: ۱. ابوحمزه ثمالی می‌گوید؛ از امام باقر(ع) یا امام صادق(ع) ...
  • انصار چه کسانی بودند؟
    38930 تاريخ بزرگان 1388/12/03
    "انصار" جمع ناصر، از ریشه "نصر" به معنای یاوران است. در صدر اسلام به ساکنانمسلمانمدینهو اطرافآن، به ویژه افراد دو قبیلهاوسوخزرج،انصار گفته می‌شد؛ چرا که آنان به یاریپیامبر اسلام (ص)ومسلمانان مهاجر مکیو نقاط دیگر پرداختهبودند و در نشر ...
  • منظور از مباحات عامه، اباحه تملک و اباحه انتفاع چیست؟
    19535 General Terms 1393/04/17
    مباح بودن به معنای حلال بودن است. اموالى که متعلق حق هیچ‌کس نیست، در فقه از آنها با عنوان «مباحات عامّه» یا «مشترکات و منافع عامّه» تعبیر شده است. چیزهایى که شارع آنها را براى همه مشترک یا مباح قرار داده است، دو قسم است: 1. ...
  • هجوم‌آورندگان به خانه حضرت فاطمه(س) چند نفر بودند و چه افراد سرشناسی در میان آنان حضور داشتند؟
    31035 تاریخ 1394/07/14
    بنابر تحقیق و جست‌وجو در منابع حدیثی و تاریخی؛ به صورت پراکنده در نقل‌های مختلفی که درباره این بی‌حرمتی نقل شده است، نام تعدادی از افراد که به خانه حضرت فاطمه(س) هجوم آورده، یا دستور هجوم دادند وجود دارد. البته مشخص نیست که تعداد دقیق آنان چند نفر ...
  • گزارش‌های تاریخی موجود پیرامون شخصیت حر بن یزید ریاحی که در رکاب امام حسین(ع) به شهادت رسید، را ارائه کنید؟
    33792 تاريخ بزرگان 1394/07/21
    یکی از افرادی که نامش در میان شهدای کربلا و یاران امام حسین(ع) جاودانه ماند، و مُهر شهادت وی در درگاه الهی ثبت شد، «حُرّ بن یزید ریاحی» است.نسب حر بن یزیدنسب حر را چنین ذکر کرده‌اند: «حر بن یزید بن ناجیة بن قَعنَب،
  • حدیث حارث همدانی در مورد حاضر شدن امام علی(ع) بر بالین محتضر را چگونه ارزیابی می¬کنید؟
    26219 درایه الحدیث 1392/04/27
    حاضر شدن پیامبر اسلام(ص) و امامان معصوم(ع) از جمله حضرت علی(ع)، هنگام مرگ، نزد تمامی انسان‌ها حتی کسانی که بر دین‌های دیگر می‌باشند از اموری است که اخبار مستفیضه بر آن دلالت دارد.[1] البته در نحوه و چگونگی این حضور سخنانی بیان شده است ...
  • حروف مشبهة بالفعل چه ویژگی‌هایی دارند؟
    23986 لغت شناسی 1397/08/26
    بر اساس نظر مشهور ادباء، حروف مشبهة بالفعل پنج حرف بوده[1] که بر سر مبتدا و خبر وارد می‌شوند. این حروف عبارت‌اند از: إنَّ، أنَّ، لیت، لکنَّ، لعلَّ. عمل اصلی این حروف، منصوب نمودن مبتدا به عنوان «اسم» و مرفوع نمودن خبر به عنوان ...
  • فرق بین «صراحت» و «ظهور» چیست؟
    15284 مبانی فقهی و اصولی 1390/12/22
    دلالت یک عبارت بر مقصود گوینده، گاهی آن قدر صریح است که احتمال خلاف در آن منتفی است. در این جا می گویند عبارت نص و صریح است، اما گاهی دلالت یک عبارت بر قصد گوینده صریح نیست، بلکه معانی متعدد از آن محتمل است، ولی در ...
  • آیا کلمه «حضرت» در روایات نیز به کار برده شده است؟
    14525 لغت شناسی 1394/01/22
    کلمه «حضرت» در لغت به معنای «حضور» و «نزد» می‌باشد.[1] این کلمه در عربی به صورت «حضرة» نوشته می‌شود. مثلاً وقتی می‌گوییم: «حضرت امام صادق(ع)» در روایات نیز به کار برده شده است که فارسی زبانان به عنوان احترام و ادب قبل از اسامی ...
  • افطاری دادن در کدام روز برابر مهمان کردن صد هزار پیامبر، امام و شهید است؟
    23611 حدیث 1392/10/28
    اطعام نمودن و غذا دادن به برادران دینی از کارهایی است که در اسلام مورد تأکید قرار گرفته و برای آن اجر و پاداش فراوانی قرار داده شده است. اما متن موجود در پرسش، تلفیق و خلط دو روایتی است که هر کدام دارای خاستگاه مخصوص به خود ...

پربازدیدترین ها