جستجوی پیشرفته
بازدید
173391
آخرین بروزرسانی: 1398/05/16
خلاصه پرسش
علایم و نشانه‌های ظهور امام زمان(عج) چیست؟
پرسش
علایم و نشانه‌های ظهور امام زمان(عج) چیست؟ و کدام یک از آنها معتبرند؟
پاسخ اجمالی

نشانه‌های ظهور به قسمت‌های گوناگونی تقسیم می‌شوند که از آن جمله است: "علایم حتمی" و غیر "حتمی".

بسیاری می‌پندارند باید ظهور را در گرو تحقق علایم حتمی دانست! حال آن‌که گره غیبت امام عصر(عج) به "ارادۀ الاهی" بستگی کامل دارد و این نیست که علایم حتمی جنبۀ تأکید و صد در صدی داشته باشند. چه این‌که طبق برخی احادیث، جز اصل ظهور حضرت که میعاد تخلف ناپذیر الاهی است، بقیۀ علامات - حتی حتمی - در حد احتمال و حداکثر بیشتر برای مقارنت با ظهورند.

اسامی برخی علایم حتمی عبارت‌اند از: خروج و قیام شخص پلیدی به نام "سفیانی"، انعکاس ندایی الاهی و نیز ندایی از شیطان در آسمان، طلوع خورشید از مغرب، اختلاف داخلی میان جبهۀ باطل و کشته شدن نفس زکیه.

پاسخ تفصیلی

در آغاز، چند نکتۀ مقدماتی را تذکر داده و آن‌گاه به بررسی مشروح پاسخ می‌پردازیم:

  1. مسئلۀ قیام حضرت امام عصر(عج) از مهم‌ترین حوادث جهان است که عظمت آن موجب شده تا صاحب آن قیام، "موعود ادیان" و مصلح جهانی جهانیان لقب گیرد.
  2. چون ظهور ایشان از اهم وقایع است، باید همراه علایم و نشانه‌هایی گردد که تا آن موقع منعقد نشده. هم‌چنان‌که وقایع مهمی از قبیل مولود حضرت محمد(ص) و اموری از این دست، توأم با نشانه‌هایی مخصوص بود.
  3. فواید و ثمرات وجود این علایم در چند نتیجه خلاصه می‌شود:

برخی از آن علایم، چنان با عظمت‌اند که نوعی تجلیل و تعظیم قیام و قیام کننده(عج) محسوب می‌گردد.

شماری از آن علایم، به منزلۀ تهدید و ایجاد رعب در دل و سازمان، دشمنان است.

بعضی هم، نوعی مژده و بشارت برخی منتظران است.

  1. بسیار خوب است که مؤمنان از این علایم آگاه باشند تا دچار فریب نشده و هر حادثه‌ای را علامت ظهور ندانند که چه بسا امکان سوء استفادۀ "مهدیان دروغین" یا سایر عوامل نیرنگ از این ناآگاهی وجود دارد. در عین حال، غرق شدن در بررسی این نشانه‌ها نیز نکوهیده است که توضیح بیشتر در طی پاسخ بیان می‌شود.

تفسیر علایم ظهور

تقسیم بندی‌های گوناگونی پیرامون "علایم ظهور" صورت گرفته، از جمله: علایم حتمی و غیر حتمی است. اشتباه اکثر مردم این‌جا است که می‌پندارند با حتمی شدن برخی علایم، باید موضوع "ظهور" را صد در صد وابسته به تحقق آن علایم دانست! واقعیت قضیه - طبق برخی روایات - گویای وابسته بودن امر ظهور به "ارادۀ الاهی" است. حال فرقی نمی‌کند که چه علایمی محقق شده یا نشده. با این حساب، مفهوم علایم حتمی آن است که برخی نشانه‌ها احتمال در پی داشتن ظهور را بیشتر به همراه دارند(فقط احتمال بیشتر است، نه وقوع صد در صد). حال روشن می‌شود که علایم غیر حتمی صرفاً با احتمال وقوع کمتری نسبت به علایم حتمی و ظهور قرار دارند.

با دقت در حدیث زیر، دلیل آن‌گونه معنا کردن علایم حتمی و غیر حتمی را می‌یابید:

"داود بن ابی القاسم نقل می‌کند که در حضور امام جواد(ع) بودیم. سخن از ]نشانه‌های ظهور و[ قیام و خروج ]شخصی به نام[ سفیانی به میان آمد و این‌که در برخی روایات گفته شده ] که این از علایم ظهور است[ و حتماً واقع می‌شود. به امام(ع) عرض کردم: آیا خداوند در اصل وقوع یا ویژگی‌های امور حتمی نیز تغییر و دگرگونی (=بداء) ایجاد می‌کند ]چندان که یا اصلا محقق نمی‌شوند یا آن‌چنان‌که آن وعده‌های حتمی با آن مشخصات منعقد نمی‌گردند[؟ حضرت فرمودند: بله، امکان هرگونه تغییر و تصرف - حتی در امور حتمی - وجود دارد! گفتم: با این حساب می‌ترسیم که خداوند در اصل ظهور و فرج قائم(عج) نیز ایجاد تغییر و انصراف(بداء) کند!

حضرت پاسخ دادند: ]این چنین نیست؛ چون[ قیام قائم(ع) از میعاد و وعده‌های ]تغییر ناپذیر[ خدا است".[1]

برخی از محدثین در این باره نوشته‌اند:

"... غیر از مسئلۀ ظهور و خروج حضرت حجة بن الحسن المهدی(عج) که حتماً محقق خواهد شد و هیچ‌گونه تبدیل و تخلفی نخواهد داشت، سایر آنچه از آیات و علامات پیش از ظهور و مقارن آن ]آمده[، همه قابل تغییر و تبدیل و تقدیم(زودتر واقع شدن) و تأخیر(دیرتر رخ دادن) و ... است. حتی آن علایمی که در شمار نشانه‌های محتوم ذکر شده! چه این‌که مراد از حتمی و محتوم - در آن اخبار - نه آن است که هیچ قابل تغییر نباشد و دقیقاً مثل و همان را که فرمودند به همان نحو بیاید و واقع شود، بلکه مراد آن است که مرتبه‌ای از تأکید در آن وجود دارد که منافاتی با تغییر در مرحله‌ای از آن ندارد".[2]

از این‌رو سزاوار است که همگی جهت هدف گران‌قدر آمادگی و زمینه‌سازی برای ظهور تلاش کنند و به جای دلواپسی‌های افراطی - که سر از یأس به رحمت خدا و لطف امام عصر در می‌آورد-، در صدد دعای خالصانه و متضرعانه و ایجاد ورزیدگی جسمی و روحی باشند تا چشمۀ رحمت الاهی به جوشش در آید و "فرشته در آید" و اینها در گرو معرفت اندوزی فزون‌تر به دین و انجام واجبات و ترک گناهان است.

انواع و تعداد علایم حتمی

بر اساس برخی احادیث پنج علامت از علایم حتمی شمرده شد که اسامی هر یک بیان می‌شود. البته توضیح و چگونگی و چیستی این نشانه‌ها آن‌قدر گسترده است که نمی‌توان در این پاسخ نه چندان مفصل، بدان پرداخت.

ابوحمزه ثمالی می‌گوید: "به امام جعفر صادق(ع) عرض کردم که پدرتان امام محمد باقر(ع) می‌فرمود: خروج شخصی به نام سفیانی از امور حتمی است و انعکاس ندایی در آسمان نیز حتمی است و طلوع خورشید از مغرب حتمی است و چند چیز دیگر هم نام بردند که آن‌را حتمی می‌دانستند.

امام صادق(ع) نیز گفتار پدر بزرگوارشان را این‌گونه تکمیل فرمود: و نیز اختلاف بنی فلان ]شاید بنی امیه یا همان جبهۀ باطل است[ از امور حتمی است؛ و کشته شدن "نفس زکیه" حتمی است و خروج و قیام قائم(عج) هم حتمی، بلکه میعاد یقینی است. پرسیدم: دربارۀ علامت ندای آسمانی توضیح دهید!؟ پاسخ فرمودند: در آغاز روزی منادی با صدایی بلند – آن‌گونه که هر ملتی با زبان خودش آن‌را می‌فهمد - فریاد می‌زند:

"الا إن الحق فی علی و شیعته؛ بدانید که حق با علی(ع) و شیعیان او است". و در آخر روز هم ابلیس ندا می‌دهد: "الا إن الحق فی سفیانی و شیعته؛ بدانید که حق با سفیانی و پیروان او است".

این موقع است که نااستواران در حق(اهل باطل) به شک می‌افتند".[3]

گفتنی است که منظور از "نفس زکیه"، انسان بسیاری بزرگواری است که از طرف امام زمان(عج) مأموریت برای تبلیغ دارد، اما در کعبه(مابین رکن و مقام) به شهادت می‌رسد.[4]

هم‌چنین "سفیانی" ، شخصی از معاندین است که به قصد مقابله با حضرت بر می‌خیزد و در سرزمینی به نام "بیداء" (در یمن) – به امر خدا – با لشگریانش به زمین فرو خواهند رفت.[5]


[1]. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 52، ص 250- 251، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق.

[2]. محدث نوری، نجم الثاقب، ص 832، قم، مسجد مقدس جمکران.

[3]. شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ج 2، ص 652، تهران، دار الکتب الاسلامیة، چاپ دوم، 1395ق.

[4]. بحار الانوار، ج 52، ص 307، ح 81.

[5]. رضوانی، علی اصغر، موعود شناسی، ص 524،، قم، مسجد مقدس جمکران، چاپ دوم، 1384ش.

ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    793397 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    757138 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
    680935 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    659345 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    648885 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    600828 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580189 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    565023 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564300 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    559870 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود