جستجوی پیشرفته
بازدید
16011
آخرین بروزرسانی: 1391/07/22
خلاصه پرسش
اگر چیزی را به دیگران آموزش دهیم و آنها به وسیله‌ی آن چیز کار خیر انجام دهند، آیا ما در ثواب کار خیرشان سهیم می‌شویم؟
پرسش
اگر چیزی را به دیگران آموزش دهیم و آنها به وسیله‌ی آن چیز کار خیر انجام دهند، آیا ما در ثواب کار خیرشان سهیم می‌شویم؟
پاسخ اجمالی

اجر و پاداش اخروی هر کار خوبی، به نیت شخص بستگی دارد. اگر انسان کار خیری که انجام می‌دهد برای خدا باشد، بدیهی است که خداوند در نامه اعمالش ثواب آن‌را ثبت خواهد نمود. اما اگر کار برای رضای خدا نباشد، طبیعی است که پاداش هم نخواهد داشت. آنچه ملاک پاداش و ثواب از طرف خداوند است، نیت است. اگر انسان قصد و نیتش اطاعت امر خدا باشد، خداوند به او ثواب و پاداش خواهد داد.

پاسخ تفصیلی

اجر و پاداش اخروی هر کار خوبی، به نیت شخص بستگی دارد. اگر انسان کار خیری که انجام می‌دهد برای خدا باشد، بدیهی است که خداوند در نامه اعمالش ثواب آن‌را ثبت خواهد نمود. اما اگر کار برای رضای خدا نباشد، طبیعی است که پاداش هم نخواهد داشت. به بیان دیگر، آنچه ملاک پاداش و ثواب از طرف خداوند است، نیت است. اگر انسان قصد و نیتش اطاعت امر خدا باشد، خداوند به او ثواب و پاداش خواهد داد و گرنه نه.

پیامبر اسلام(ص) می‌فرماید: هرکس سنت خوبی بر جای گذارد برای او است پاداش آن و پاداش کسانی که به آن عمل می‌کنند تا روز قیامت، بدون آن‌که از پاداش عمل کنندگان آن کاسته شود».[1]

 همچنین امام علی(ع) در نامه‌اش به مالک اشتر استاندار مصر می‌فرماید: «روشى را که بزرگان امت بر اساس آن رفتار کرده‏اند، و به سبب آن در میان مردم الفت برقرار شده، و اصلاح جامعه بر پایه آن بوده از بین مبر، و روشى را که به روش‌هاى گذشته ضرر مى‏زند به وجود نیاور که پاداش و اجر براى کسى است که روش‌هاى درست را بر پا کرده، و گناه از بین بردن آن روش‌ها بر گردن تو است».‏[2]

بدیهی است که این بیانات ناظر به مؤمنانی است که به خدا، قیامت، ثواب و عقاب اعتقاد دارند و بر آن اساس کارها را برای خدا انجام می‌دهند. نه آنانی که فقط هدف دنیایی دارند. بنابر این، نیت آموزش دهنده، سازنده، مخترع و... مهم است. به عنوان مثال اگر فردی فقط به نیت پول و درآمد اقتصادی، یا برای ریا و خودنمایی در جامعه، اقدام به برپایی مراکز آموزشی کند، یا حتی شغلش را تعلیم و تربیت قرار دهد، وی هیچ سهمی از پاداش اخروی شاگردانش که منشأ کار‌های خیر در جامعه می‌شوند ندارد؛ چراکه هدف و انگیزه‌اش دنیوی و رسیدن به مال و مقام بوده، حال خواه به اهدافش رسیده باشد و یا نرسیده باشد. و یا کسی که به نیروهای رزمنده آموزش نظامی می‌دهد، فردی که آموزش نظامی دیده، راهی جبهه‌های نبرد با دشمنان اسلام شده، با آنان جنگید و به شهادت رسید، فرد آموزش دهنده سهمی در پاداش مجاهدان در راه خدا ندارد، مگر این‌که آموزش دهنده، این کار را برای رضای خدا انجام دهد که در این صورت او نیز مانند جهادگران در خط مقدم نبرد، پیش خداوند مأجور است.

 اساساً از نگاه قرآن و روایات پذیرش و قبولی اعمال انسان، چه در بعد فردی و چه اجتماعی، مشروط به نیت کارها است: «إِنَّما یَتَقَبَّلُ اللَّهُ مِنَ الْمُتَّقین»؛[3] خداوند تنها از پرهیزگاران مى‏پذیرد.

این آیه شریفه می‌فرماید؛ کسى مستحق ثواب است که کارها را به منظور اطاعت فرمان خداوند انجام دهد، نه به منظور دیگر.

از امام صادق(ع) سؤال شد، کدام کار نزد خداوند برتر و بالاتر است، فرمود هیچ عملی پذیرفته نیست، مگر آن کار از روی ایمان به خدا باشد.‏[4]

مطالبی که بیان شد در ارتباط با کارهای خیر در جامعه بود، اما از آن سو کسانی که در کارهای ناپسند، خلاف شرع و خلاف مصالح اجتماعی مشارکت می‌کنند، اگر با توجه و با علم به خلاف بودن آن کار باشد، آنان نیز در عذاب آن شریک‌اند. به عنوان نمونه در روایتی امام باقر(ع) از رسول خدا(ص) نقل می‌کند که آن حضرت در مورد شراب ده گروه را لعن فرمودند: کشاورزی که درخت آن‌را(انگور) غرس می‌کند، آبیاری کننده و باغبانش، گیرنده آب انگور، کسی که شراب می‌نوشد، ساقى شراب، حمل‏کننده‏اش، آن‌کس براى او حمل می‌کنند، فروشنده، خریدار، و استفاده‏ کننده از پول آن.[5]

بدیهی است کشاورزی که درخت انگور غرس می‌کند، یا نگهبان مزرعه انگور، به طور طبیعی نباید گناه‌کار باشند تا مورد لعن و نفرین پیامبر قرار گیرند. این‌جا نیز دقیقاً همان مسئله انگیزه و نیت مطرح می‌شود. اگر نیت کشاورز از کشت درخت انگور استفاده از میوه آن در جهت حلال باشد، بدیهی است نه تنها اشکالی ندارد، بلکه بسیار مورد تأیید دین است و برایش پاداش اخروی منظور شده است، اما اگر به قصد درست کردن شراب باشد مورد لعن است، این‌گونه است نگهبانی که می‌داند محصول این باغ انگور شراب خواهد شد و همین طور هشت طایفه‌ی دیگر.

 


[1]. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق، مصحح، غفارى على اکبر و آخوندى، محمد، ج ‏5، ص 9- 10، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ چهارم، 1407 ق، «قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) مَنْ‏ سَنَ‏ سُنَّةً حَسَنَةً فَلَهُ أَجْرُهَا وَ أَجْرُ مَنْ عَمِلَ بِهَا إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَةِ مِنْ غَیْرِ أَنْ یُنْقَصَ مِنْ أُجُورِهِمْ شَیْ‏ءٌ».

[2]. شریف الرضى، محمد بن حسین، ‏نهج البلاغة (للصبحی صالح)،‏ ص 431، هجرت‏، قم، چاپ اول، 1414 ق. «...وَ لَا تُحْدِثَنَ‏ سُنَّةً تَضُرُّ بِشَیْ‏ءٍ مِنْ مَاضِی تِلْکَ السُّنَنِ فَیَکُونَ الْأَجْرُ لِمَنْ سَنَّهَا وَ الْوِزْرُ عَلَیْکَ بِمَا نَقَضْتَ مِنْهَا...».

[3]. مائده، 27.

[4]. کافی، ج 3، ص 102. «سَأَلَ رَجُلٌ الْعَالِمَ علیه السلام، فَقَالَ: أَیُّهَا الْعَالِمُ، أَخْبِرْنِی أَیُّ الْأَعْمَالِ أَفْضَلُ عِنْدَ اللَّهِ؟ قَالَ: «مَا لَایُقْبَلُ‏  عَمَلٌ‏ إِلَّا بِهِ» فَقَالَ: وَ مَا ذلِکَ‏ ؟ قَالَ: «الْإِیمَانُ بِاللَّهِ الَّذِی...».

[5]. همان، ج ۶، ص ۴۲۹.«أَبُو عَلِیٍّ الْأَشْعَرِیُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ النَّضْرِ عَنْ عَمْرِو بْنِ شِمْرٍ عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ لَعَنَ رَسُولُ اللَّهِ ص فِی الْخَمْرِ عَشَرَةً غَارِسَهَا وَ حَارِسَهَا وَ بَائِعَهَا وَ مُشْتَرِیَهَا وَ شَارِبَهَا وَ الْآکِلَ ثَمَنَهَا وَ عَاصِرَهَا وَ حَامِلَهَا وَ الْمَحْمُولَةَ إِلَیْهِ وَ سَاقِیَهَا».

 

ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    793397 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    757138 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
    680935 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    659345 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    648885 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    600828 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580189 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    565023 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564300 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    559870 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود