جستجوی پیشرفته
بازدید
39632
آخرین بروزرسانی: 1392/07/20
خلاصه پرسش
این‌که در روایت نقل شده است؛ «حضرت جبرئیل(ع) به زمین می‌آید و گوهرهای گرانبهای انسانی را می‌برد»، آیا صحیح است؟ منظور از این روایت چیست؟
پرسش
آیا روایتی به این مضمون داریم که حضرت جبرئیل(ع) چند بار به زمین می‌آیند و هر بار چیزی را می‌برند و در یکی از این مرتبه‌ها می‌آیند و غیرت را می‌برند؟ سند روایت؟ معنای این روایت چیست؟
پاسخ اجمالی
در برخی از کتاب‌های متأخرین این روایت به بیان زیر نقل شده است: «و سأل رسول اللّه(ص) جبرائیل(ع): «هل تنزل إلى الأرض من بعدی؟» قال: نعم یا رسول اللّه أنزل إلى الأرض من بعدک عشر مرّات و أرفع عشر جواهر من وجه الأرض. قال(ص): «ما هذا الجواهر؟» فقال: الأوّل: أنزل إلى الأرض و أرفع البرکة منها، و الثانی: أرفع منها الرحمة، و الثالث: أرفع منها الحیاء من عیون النساء، و الرابع أرفع الحمیة من رؤوس الرجال، و الخامس: أرفع العدل من قلوب السلاطین، و السادس: أرفع الصدق من قلوب الأصدقاء، و السابع: أرفع السخاء من قلوب الأغنیاء، و الثامن: أرفع الصبر عن الفقراء، و التاسع، أرفع الحکمة من قلوب الحکماء، العاشر: أرفع الإیمان من قلوب المؤمنین»؛[1]
پیامبر اکرم(ص) از جناب جبرئیل پرسید: آیا بعد از من به زمین خواهی آمد؟ جبرئیل گفت: بله! ای رسول خدا، ده بار به زمین خواهم آمد و ده گوهر گرانبها را خواهم برد. پیامبر فرمود: این گوهرهای گرانبها کدام‌اند؟ جبرئیل گفت: اول: برکت؛ دوم: رحمت؛ سوم: حیاء از چشم زنان؛ چهارم: غیرت مردان؛ پنجم: عدل از دل سلاطین؛ ششم: راستی و درستی از دل دوستان؛ هفتم: سخاوت از دل ثروتمندان؛ هشتم: صبر از فقرا؛ نهم: حکمت از حکیمان؛ دهم: ایمان از دل‌های مؤمنان.
با تحقیق و جست‌وجویی که در منابع حدیثی شیعه و سنی انجام پذیرفت این روایت تنها در دو کتاب یافت شد:
۱. در کتاب «اثنی عشریة فی المواعظ العددیة» محمد بن محمد بن حسن بن قاسم حسینی عیناثی عاملی جزینی متوفّی 1085 هـ.ق[2] بدون سند نقل شده است.
آقابزرگ تهرانی از این کتاب و نویسنده آن نام برده و می‌گوید: «عیناثی از اسباط و نوه‌های شهید ثانی زین الدین بن على‌ عاملی است».[3] کتاب «اثنی عشریة فی المواعظ العددیة» شامل روایاتی از پیامبر(ص) و ائمه اطهار(ع) و نیز کلمات و حکمت‌هایی از حکیمان و عرفا است.[4] شیخ حر عاملى‏ در مدح و ستایش عیناثی می‌نویسد: «کان فاضلاً صالحاً أدیباً شاعراً زاهداً عابداً».[5]
۲. در کتاب «نور الأبصار فی مناقب آل بیت النبی المختار(ص)‏» نوشته مؤمن بن حسن شبلنجى شافعی‏ متوفّی 1290 هـ.ق، با اندکی تغییر آمده است.[6]
با این‌که از جهت سندی این روایت ضعیف است و نمی‌توان به‌طور قطعی حکم به صدور آن از پیامبر(ص) نمود، اما رد و یا پذیرش یک حدیث منحصر به بررسی سندی آن نیست، بلکه باید به متن آن هم توجه نمود؛ لذا درباره متن حدیث مورد بحث باید دانست:
این‌که جبرئیل(ع) به رسول خدا(ص) می‌فرماید که به زمین خواهد آمد و ده گوهر گرانبها را از زمین برمی‌دارد، به جهت ارتکاب گناه و اعمال زشت و ناپسند برخی از مردم است؛ یعنی انسان‌هایی هستند که به این ده چیز مهم توجه نداشته، در نتیجه مرتکب گناه و رفتار ناشایست فردی و اجتماعی می‌شوند، و خبری از این گوهرها و فضایل اخلاقی در رفتار و گفتار و زندگی آنان نیست؛ اگر کسی در امور خودش تابع هوا‏ و هوس باشد و از شیاطین درونى و برونى پیروى کند، قطعاً یا همه این مواهب و فضایل الهی و یا بخشی از آن‌را از طریق واسطه‌های الهی –مانند فرشتگان- از دست خواهد داد؛ و زندگی او دچار اضطراب و ناامنى و مشکلات و رنج‌ها خواهد شد و تا در گردونه پیروى از هوا‏ و هوس است، دچار بلا است.
اما در هر زمانی کسانی هم بوده و هستند که رفتار شایسته داشته و از مواهب و آثار آن گوهرها و فضایل اخلاقی برخوردارند. این دسته از انسان‌ها از طریق خودشناسى و تهذیب و تزکیه نفس به کرامت نفس و عظمت این خلقت بزرگ الهى و اهمّیّت روح آدمى که پرتوى از انوار الهى و نفحه‌اى از نفحات ربّانى است پى می‌برند؛ و درک می‌کنند که این گوهرهای گرانبها را نباید به ثمن و بهاى ناچیز دنیا فروخت و به آسانى از دست داد! بلکه برای به دست آوردن آن تلاش می‌کنند. بنابر این، منظور این روایت، این نیست که جبرئیل پس از پیامبر گرامی اسلام(ص) هر چه برکات و نعمت‌ها و فضایل اخلاقی است را از زمین برمی‌دارد و عذاب و رذایل اخلاقی را جایگزین می‌کند؛ چون اگر به واقعیت‌های بیرونی پس از آن‌حضرت بنگریم، چنین چیزی برخلاف امور تکوین و تشریع جهان است.
 

[1]. عیناثی، محمد بن محمد، اثنی عشریة فی المواعظ العددیه، ص 544 – 545، طلیعه نور، قم، 1384ش.
[2]. امین عاملی‏، سید محسن، اعیان الشیعة، ج ‏9، ص 412، دار التعارف للمطبوعات‏، بیروت، 1406ق.
[3]. آقا بزرگ تهرانی‏، الذریعة إلی تصانیف الشیعة، ج ‏1، ص 119، اسماعیلیان‏، قم، 1408ق.
[4]. همان، ص 120.
[5]. حرّ عاملی، محمد بن حسن، أمل الآمل، ج ‏1، ص 176، انتشارات مکتبة الأندلس، بغداد، چاپ نجف اشرف، 1385ق.
[6]. روی «أن جبریل علیه السلام نزل على النبی صلّى اللّه علیه و سلم فی مرض موته فقال یا جبریل هل تنزل من بعدی؟ فقال نعم یا رسول اللّه أنزل عشر مرات أرفع العشر جواهر من الأرض قال یا جبریل و ما ترفع منها؟ قال الأوّل أرفع البرکة من الأرض الثانی أرفع المحبة من قلوب الخلق الثالث أرفع الشفقة من قلوب الأقارب الرابع أرفع العدل من الأمراء الخامس أرفع الحیاء من النساء السادس أرفع الصبر من الفقراء السابع أرفع الورع و الزهد من العلماء الثامن أرفع السخاء من الأغنیاء التاسع أرفع القرآن العاشر أرفع الإیمان»؛ شبلنجى‏، مؤمن بن حسن‏، نور الأبصار فی مناقب آل بیت النبی المختار(ص)، ص 107، نشر رضی، قم.
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • ریشه اختلاف در گرایش و پیروی انسان‌ها از «عقل» و «نفس اماره» چیست؟ آیا انسان در همه چیز اختیار دارد؟!
    6247 انسان و اختیار 1397/01/27
    اختلاف انسان‌ها گاهی در امور غیر اختیاری است؛ مانند این‌که در چه محیط و از چه پدر و مادر به دنیا می‌آیند؟ یا شکل و اندازه جسم و بدن آنها چگونه است؟ اختلاف در این امور لازمه زندگی طبیعی است.[1] اما گاهی اختلاف انسان‌ها ...
  • در جامعه امروز نظر اسلام در مورد حقوق بشر چیست؟
    17936 حکومت دینی در نظام بین الملل 1388/02/05
    از آن‌جا که دین اسلام دین جامع و خاتم ادیان الهی است، برای تمام شئون زندگی بشر، اعم از زندگی فردی، اجتماعی، و ... برنامه دارد؛ از جمله‌ی آنها مسئلۀ حقوق بشر و چالش‌های آن در جامعۀ امروز است. این مسئله با به رسمیت شناختن حقوق انسان و کرامت وی ...
  • ملاک کثرت در موجودات، اعم از مجرد و مادی چیست؟
    15695 کثرت موجودات 1391/08/20
    کثرت در عالم عقول و مجردات به معنای تعدد مراتب است؛ یعنی وجود آنها دارای شدت و ضعف و کمال و نقص است، و شمارش پذیر بودن آنها ارتباطی به مکان داشتن یا نداشتن آنها ندارد. البته در عالم طبیعت از آن‌جا که تمام موجودات مادی هستند ...
  • نمازهای مستحبی که در ایام هفته، خوانده می شود، چه فرقی با نماز ضحی که بدعت شمرده شده، دارد؟
    15717 Laws and Jurisprudence 1390/04/13
     نماز ضحی در نظر شیعه یک بدعت است، مگر روز جمعه که استثنا شده است. برخی از اهل سنّت هم آن را بدعت می دانند، اما نمازهای ایام هفته بدعت نبوده و مستحب شرعی است؛ زیرا سید بن طاووس (ره) روایت مربوط به نمازهای مستحبی ایام هفته را نه به ...
  • مراد از یک روز و ده روز توقف در عالم برزخ چیست؟
    16956 تفسیر 1389/05/24
    این آیات گزارشی از وضعیت مجرمان بعد از نفخ صور و برپایی قیامت می دهد که از یکدیگر سؤال می کنند چه مدت در عالم برزخ بوده اند؟ یک روز و ده روز مدت زمانی است که مجرمان فکر می کنند در عالم برزخ بوده اند  و در پاسخ ...
  • تفاوت میان خالق و فاطر در قرآن کریم چیست؟
    40710 تفسیر 1392/01/20
    1. «فطر» به معنای «شکافتن در طول» است. این لفظ به معنای «ابداع و ایجاد اشیا توسط خداوند»، در قرآن کریم به کار رفته است.[1] با در نظر گرفتن معناى اولى «فطر»، آفریدن از آن جهت فطر نامیده شده که خداوند موجودات را با ...
  • آیا سؤال از احکام اسلام نیاز به تخصص دارد؟
    8749 نقش اندیشمندان دینی 1386/09/27
    شناخت و فراگیری احکام و معارف اسلامی از نظر عمق دارای سطوح و مراتب مختلف است: الف) شناخت سطحی و آشنایی ابتدایی: مانند فراگیری احکام و آداب و دستورات عملی و اخلاقی و اعتقادی. ب) آشنایی استدلالی: مانند یادگیری دلایل فقهی احکام عملی و اخلاقی و اعتقادی. ج) آشنایی به فلسفه و حکمت ...
  • بر چه مبنایی دانه‌های تسبیح 101 عدد است؟
    52719 گوناگون 1392/03/13
    تسبیح برای به خاطر سپردن تعداد تسبیحات است، اصل این موضوع به هر روشی ممکن است انجام شود. آنچه از روایات استفاده می‌شود این است که در زمان ائمه(ع) تسبیح 34 دانه و ۳۳ دانه وجود داشته است. ۱. «وَ رَوَى عُبَیْدُ اللَّهِ بْنُ عَلِیٍّ الْحَلَبِیُّ عَنْ أَبِی ...
  • استفاده شخصی از تلفن و اینترنت اداره چه حکمی دارد. در صورت اشکال چگونه جبران شود؟
    14928 Laws and Jurisprudence 1391/05/03
    حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته): استفاده شخصی از اموال ادارات بدون اجازه کسانی که حق صدور چنین اجازه ایی را دارند، جایز نیستن و استفاده کننده ضامن است و باید هزینه استفاده را به حساب آن اداره واریز کند یا به شکلی آن ...
  • مختصری از داستان حضرت عیسی بن مریم(ع) و مادر بزرگوارشان ارائه نمایید.
    262518 تاريخ بزرگان 1393/05/30
    حضرت عیسای مسیح(ع) از بزرگ‌ترین پیامبران الهی است. خداوند او را از مادرش مریم(س)، بدون آن‌که شوهری داشته باشد، به دنیا آورد؛ چون این اتفاق برای مردم رخدادی عجیب بوده و برایشان قابل تصور نبود، به مریم تهمت زدند. خداوند حضرت عیسی را در همان زمان نوزادی به ...

پربازدیدترین ها