جستجوی پیشرفته
بازدید
14668
آخرین بروزرسانی: 1393/05/09
خلاصه پرسش
تفسیر عرفانی آیاتی از سوره روم که به ابر و باد و باران می‌پردازد، چیست؟
پرسش
تفسیر عرفانی آیه 46 و 48 سوره روم چیست؟
پاسخ اجمالی
در این آیات به توضیح نعمت وزش بادها و نقش ابرها و نزول باران پرداخته شده است.
در قرآن کریم می‌خوانیم:«اللَّهُ الَّذی یُرْسِلُ الرِّیاحَ فَتُثیرُ سَحاباً فَیَبْسُطُهُ فِی السَّماءِ کَیْفَ یَشاءُ وَ یَجْعَلُهُ کِسَفاً فَتَرَى الْوَدْقَ یَخْرُجُ مِنْ خِلالِهِ فَإِذا أَصابَ بِهِ مَنْ یَشاءُ مِنْ عِبادِهِ إِذا هُمْ یَسْتَبْشِرُون».[1] پروردگار در این آیه، به توضیح نعمت وزش بادها پرداخته، چنین می‌گوید: خداوند همان کسى است که بادها را می‌فرستد تا ابرهایى را به حرکت در آورند: «اللَّهُ الَّذِی یُرْسِلُ الرِّیاحَ فَتُثِیرُ سَحاباً».
سپس ابرها را در پهنه آسمان آن‌گونه که بخواهد می‌گستراند: «فَیَبْسُطُهُ فِی السَّماءِ کَیْفَ یَشاءُ».
و آنها را به صورت قطعاتى در آورده، متراکم و بر هم سوار می‌کند: «وَ یَجْعَلُهُ کِسَفاً».[2]
این‌جا است که دانه‌هاى باران را می‌بینى که از لابلاى آنها خارج می‌شوند: «فَتَرَى الْوَدْقَ یَخْرُجُ مِنْ خِلالِهِ».
بادها نقش‌ مهمی در فرایند بارش دارند، آنها قطعات ابر را از دریاها به سوى زمین‌هاى خشک و تشنه حمل می‌کنند. گستردن ابرها در صفحه آسمان، متراکم ساختن آنها، خنک کردن محیط ابرها و آماده نمودنشان براى باران‌زایى بر عهده بادهاست.
بادها همچون چوپان آگاه و پر تجربه‌اى هستند که گله گوسفندان را به موقع از اطراف بیابان جمع کرده و در مسیرهاى معیّنى حرکت می‌دهد، سپس آنها را براى دوشیدن شیر آماده می‌سازد! جمله «فَتَرَى الْوَدْقَ یَخْرُجُ مِنْ خِلالِهِ» (دانه‌هاى باران و ذرات کوچک آن‌را می‌بینى که از لابلاى ابرها خارج می‌شوند) ممکن است اشاره به این باشد که غلظت ابرها و شدت وزش بادها در حدى نیست که مانع خروج قطره‌هاى کوچک باران از ابر و نزول آن بر زمین شود، بلکه این ذرات کوچک علی‌رغم طوفان و ابرى که صحنه آسمان را پوشانده، راه خود را از لابلاى آنها به سوى زمین پیدا می‌کنند، و نرم نرم بر زمین‌هاى تشنه پاشیده می‌شوند تا به خوبى آنها را سیراب کنند و در عین حال ویرانى به بار نیاورند. باد و طوفانى که گاه درختان عظیم را از جا می‌کند و صخره‌ها را به حرکت در می‌آورد، به قطره کوچک و لطیف باران اجازه می‌دهد که از لابلاى آن بگذرد و بر زمین قرار گیرد.[3]
این نکته نیز قابل توجه است که قطعه قطعه بودن ابرها هر چند در روزی که ابر تمام صفحه آسمان را پوشانیده براى ما چندان محسوس نیست، اما به هنگامى که از لابلاى ابرها عبور کرده یا بر فراز آن قرار می‌گیریم این جدا بودن کاملاً روشن و نمایان است.
در پایان آیه می‌افزاید: هنگامى که این باران حیاتبخش را به هر کس از بندگانش بخواهد برساند، آنها خوشحال و مسرور می‏شوند: «فَإِذا أَصابَ بِهِ مَنْ یَشاءُ مِنْ عِبادِهِ إِذا هُمْ یَسْتَبْشِرُونَ».
این آیه شریفه در واقع توضیح و تفصیلی برای آیه 46 همین سوره است: «وَ مِنْ آیاتِهِ أَنْ یُرْسِلَ الرِّیاحَ مُبَشِّراتٍ وَ لِیُذیقَکُمْ مِنْ رَحْمَتِهِ وَ لِتَجْرِیَ الْفُلْکُ بِأَمْرِهِ وَ لِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُون»؛  و از نشانه‌های خدا این است که بادها را به عنوان بشارتگرانى می‌فرستد تا شما را از رحمتش بچشاند [و سیراب کند] و کشتی‌ها به فرمانش حرکت کنند و تا از فضل او بهره گیرید و شاید شکرگزارى کنید.
برخی با نگاهی عرفانی به این آیه نظر انداخته‌اند:
1. حلّاج می‌گوید: «از علائم و نشانه‌هاى ربوبیّت این است که بادهاى لطیفش را به دل‌هایى که مشتاق آن هستند می‌فرستد تا به ایشان مژده دهد تا حجاب‌هاى شکوهیده از میان بردارد، تا بساط دوستى بی‌حشمت و جاه بیشتر شود. آن‌گاه به آنها در آن بساط، شراب انس بچشانید و باد کرم بر آنها بوزد و ایشان را از صفاتشان فانى کند و به صفات و نعوتشان‏ زنده گرداند؛ زیرا بساط حق او را از اقامتگاه برتر از حد افتراق نمی‌برد. تا این‌که همه چشم‌ها چشمى واحد بیند. و آنچه نباشد، بیند چنان‌که نباشد و آنچه از بین نرود، بیند چنان‌که از بین نرفت».[4]
2. قشیری گوید: «خداوند باد امید را بر قلوب بندگان می‌فرستد و بدین وسیله غبار خوف و ناامیدی را از قلوبشان از بین می‌برد سپس باران توفیق را بر آنها نازل می‌کند و بساط کوشش را برای آنها پیش می‌آورد و به وسیله قوای نشاط و شادی آنها را گرامی می‌دارد».[5]
 

[1]. روم، ۴۸.
[2]. «کسف» جمع «کسفه» (بر وزن حجله) به معناى «قطعه» می‌باشد و در این‌جا ظاهراً اشاره به قطعاتى است از ابر که روى یکدیگر متراکم می‌شوند و آن‌را غلظت و شدت می‌بخشد، و این به هنگامى است که ابرها آماده براى نزول باران می‌شود. ر.ک: مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ‏16، ص 468، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، 1374ش؛ قرشی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، ج 6، ص 110، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ ششم، 1371ش.
[3]. تفسیر نمونه، ج ‏16، ص 468 – 469.
[4]. حلاج، حسین بن منصور، مجموعه آثار حلاج، محقق، مصحح، میر آخورى‏، قاسم، ص 174، تهران، شفیعى، چاپ اول، 1386ش.
[5]. قشیرى، عبدالکریم بن هوازن‏، لطائف الاشارات‏، ج 3، ص 123، مصر، الهیئة المصریة العامه للکتاب‏، چاپ سوم، بی‌تا.
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    793397 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    757138 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
    680935 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    659345 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    648885 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    600828 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580189 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    565023 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564300 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    559870 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود