جستجوی پیشرفته
بازدید
15073
آخرین بروزرسانی: 1393/03/08
خلاصه پرسش
با این‌که قرآن فرموده که بیش از اندازه نیز انفاق نکن تا بعدها پشیمان شوی، اما امام حسن(ع) چندین بار تمام زندگی خود را در معرض انفاق قرار دادند؟ این مسئله چگونه قابل توجیه است؟
پرسش
سلام. اگر در قرآن گفته شده «ولا تبسطها کل البسط» و امام در تفسیر آن فرموده یعنی به کلی آن‌را مگشا و از هرچه داری انفاق نکن، چرا امام حسن(ع) چند بار کل زندگی خود را انفاق فرمود؟
پاسخ اجمالی
در آیه شریفه مورد استناد، خداوند متعال به پیامبر(ص) می‌فرماید: «در انفاق کردن، نه بخیل باش که گویى دستت را به گردنت بسته‌‏اند و نه آنچنان بخشش کن که چیزى براى روز تنگى و سختى باقى نماند؛ چون آن وقت تهى‌‏دست بنشینى و خود را ملامت کنى».[1]
علامه طباطبائی در تفسیر این آیه می‌گوید: "دست به گردن بستن" کنایه از خرج نکردن، خسیس بودن و خوددارى از بخشش نمودن است. درست مقابل "بسط ید" که کنایه از بذل و بخشش مى‏باشد و این‌که هر چه به دستش آید از دست خود فرو بریزد، به طورى که هیچ چیز براى خود باقى نگذارد، مانند کسى که کاملاً دست خود را در مقابل باران گشوده و حتى قطره‌‏اى از آن در دست وى باقى نمى‌‏ماند، و این تعبیر بلیغ‌‏ترین و رساترین تعبیر در مورد نهى از افراط و تفریط در انفاق است.
جمله «فَتَقْعُدَ مَلُوماً مَحْسُوراً» فرع جمله «وَ لا تَبْسُطْها ...» است، و کلمه «محسورا» از ماده «حسر» است که به معناى انقطاع و یا عریان شدن است و در این آیه این معنا را مى‏‌رساند که دست خویش تا به آخر مگشاى و بیش از حد دست و دل‌باز نباش که ممکن است روزى زانوى غم بغل کرده و دستت از همه جا بریده شود و دیگر نتوانى خود را در اجتماع ظاهر ساخته و با مردم معاشرت کنى».[2]
بنابراین با توجه معنای آیه، رویکرد امام حسن(ع) منافاتی با آن ندارد؛ زیرا همان‌گونه که بیان شد خداوند می‌فرماید تمام اموال خود را بخشش نکن تا تهی دست بمانی؛ اما در هیچ روایتی نیامده که ‌حضرتشان تمام اموال خود را انفاق کرده باشد، بلکه آنچه در روایت آمده این است که امام(ع) اموال خود را دو مرتبه بین خود و خداوند قسمت کردند، حتی دو عدد کفش که داشتند یکی را انفاق نمودند و دیگری را برای خود نگه‌داشتند؛[3] یعنی حداکثر نصف اموال را به فقرا دادند. علاوه بر آنکه شاید مقصود از اموال، تنها اموال منقول باشد نه اعم از منقول و غیر منقول؛ و این احتمال بعید نیست؛ زیرا مثالهای ارائه شده در مورد انفاق امام، نظر به اموال منقولند و در عرف عمومی نیز آنچه معمولاً اتفاق می‌افتد، انفاق اموال منقول است.
با این وجود، همانگونه که گفته شد، گر دامنه این انفاق، شامل اموال غیر منقول هم شود، به دلیل آنکه تنها شامل نصف دارایی حضرتشان بوده، مشمول این آیه نخواهد شد.
 

[1]. «وَ لا تَجْعَلْ یَدَکَ مَغْلُولَةً إِلى‏ عُنُقِکَ وَ لا تَبْسُطْها کُلَّ الْبَسْطِ فَتَقْعُدَ مَلُوماً مَحْسُوراً». اسراء، 29.
[2]. طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه، موسوی همدانی، سید محمد باقر، ج 13، ص 114، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، 1374ش.
[3]. «وَ قَدْ قَاسَمَ‏ اللَّهَ مَالَهُ‏ مَرَّتَیْنِ‏ حَتَّى أَنْ کَانَ لَیُعْطِی النَّعْلَ وَ یُمْسِکُ النَّعْلَ وَ یُعْطِی الْخُفَّ وَ یُمْسِکُ الْخُف»‏. ابن شهر آشوب مازندرانى، محمد بن على، مناقب آل أبی طالب علیهم السلام (لابن شهرآشوب)، ج 4، ص 14، قم، علامه، چاپ اول، 1379ق.
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

پرسش های اتفاقی

  • چرا نام حضرت مهدی(عج) را به صورت «م ح م د» می‌نویسند؟
    29425 احترام به نام خدا، قرآن، پیشوایان 1388/09/05
    عموم شیعیان و بیشتر اهل‌سنت به ظهور "مهدی" در آخر الزمان اعتقاد دارند، اما شیعۀ دوازده امامی معتقد است که او فرزند امام یازدهم، و نامش مشابه نام پیامبر اسلام(ص) است، اما از تعدادی روایات استفاده می‌شود که در بردن نام ایشان، از عنوان کلی "مهدی" استفاده ...
  • شکستن نماز چه حکمی دارد؟ علت آن چیست؟
    54127 • دیگر احکام مرتبط با نماز 1387/04/01
    از جمله احکام نمازهای واجب آن است که قطع و شکستن نماز در حال اختیار حرام است،[1] مگر در برخی موارد که کاری اضطراری بوجود ‌آید.[2] اما اگر انسان شک کند که نماز را درست خوانده یا نه، نباید به شک خود توجه کند ...
  • کتاب روضة الشهداء چگونه کتابی است؟ آیا این کتاب معتبر است؟
    22511 شخصیت های شیعی 1393/06/01
    ملا حسین کاشفی، مرد عالمی بود که بین شهرهای شیعه نشین و اهل تسنن رفت و آمد داشته و با هر دو جامعه زندگی می‌کرد. وی صاحب تصانیف و کتاب‌های متعددی از جمله روضة الشهداء است که نسبت به برخی از گزارش‌های تاریخی آن، تردید جدی وجود دارد. ...
  • چرا عقل با دین در تضاد است؟
    29462 عقل، علم، حکمت 1386/03/30
    عقل، حجّت درونى انسان‏ها است که آنها را در مسیر کمال راهبرى می‌کند و شریعت(دین)، حجت بیرونى است براى نجات انسان‏‌ها از گرداب آلودگی‌ها و سوق دادن آنها به سوى کمال و سعادت انسانى. بر این اساس، ممکن نیست حجت ظاهر و باطن با یکدیگر تعارض داشته باشند.
  • چرا در روایتی؛ نافله نماز عصر چهار رکعت دانسته شده و از نافله عشاء خبری نیست؟
    9983 درایه الحدیث 1394/06/07
    هرچند، چنین روایتی نقل شده است، ولی محدّثین و فقهای شیعه در ذیل این روایت به چند نکته توجه داده‌اند؛ مانند این‌که گفته‌اند: اکتفا کردن پیامبر خدا(ص) به خواندن چهار رکعت نافله عصر، هیچ منافاتی با استحباب چهار رکعت دیگر ندارد؛ زیرا شاید پیامبر(ص) در صدد بیان آن ...
  • آیا عقیل بن ابی‌طالب فرزندی به نام محمد داشت که در رکاب پسرعمویش امام حسین(ع) در عاشورا به شهادت رسیده باشد؟
    1995 تاريخ بزرگان 1400/04/22
    برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که  محمد بن عقیل یکی از افرادی بود که توانست روز عاشورا در راه مکتب امام حسین(ع) به فیض شهادت برسد؛[1] اما نقل‌هایی نیز وجود دارد که بر اساس آنها وی در کربلا به شهادت نرسید؛ بلکه به ...
  • چگونه از تضعیف شدن اعتقادات و باور های خود جلو گیری کنم؟
    24778 بزرگان 1389/06/18
    برای تقویت باورهای دینی شیعی، باید از جهت علمی این باورها را مستدل کرده و ساحت اعتقادات را از مسائل خرافاتی مبرا ساخته و برای کلیه شبهات عقیدتی احتمالی پاسخ مناسب تهیه کرد. در عرصه عملی نیز باید انجام عبادات شرعی و تهذیب ...
  • اگر زن بچه بخواهد و شوهرش مخالف باشد، راه حل چیست؟
    62252 Laws and Jurisprudence 1390/01/14
    یکی از مهم ترین دستورات اسلام در ارتباط با زندگی خانوادگی، مدیریت آن بر اساس تفاهم مشترک است. در مورد فرزند دار شدن نیز باید گفت جلوگیری مرد از بچه دار شدن ...
  • آیا دین غیر الهی وجود دارد؟
    16731 دین 1389/07/28
    بله ادیانی وجود دارد که منشأ و مصدرش الهی نیست؛ مثلا بودیسم طبق برخی از تفسیرها اصلاً منبع الهی ندارد. ...
  • مهم‌ترین ویژگی‌های یک شهروند در جامعه‌ی اسلامی چیست؟
    64108 روابط اجتماعی 1387/02/05
    مکتب حیات‌بخش اسلام به عنوان آخرین شریعت الاهی، دینی جامع و کامل است؛ از این‌‌رو در اسلام، احکام و قوانین اجتماعی، مانند احکام فردی مورد اهتمام قرار گرفته است. از نگاه اسلام، زندگی اجتماعی و روابط افراد یک جامعه و وظایف یک شهروند در قبال مردم و جامعه‌‌ای ...

پربازدیدترین ها