جستجوی پیشرفته
بازدید
 11437
آخرین بروزرسانی: 1393/06/17
 
کد سایت fa47670 کد بایگانی 58738 نمایه کتاب‌شناسی «احقاق الحق و ازهاق الباطل»
طبقه بندی موضوعی شخصیت های شیعی|تألیفات شیعی
برچسب علم کلام|علامه حلی|نور الله شوشتری|احقاق الحق|فضل بن روزبهان|ابطال نهج الباطل|نهج الحق و كشف الصدق
خلاصه پرسش
کتاب «احقاق الحق» چگونه کتابی است؟
پرسش
کتاب «احقاق الحق» را معرفی کنید.
پاسخ اجمالی
کتاب «احقاق الحق و إزهاق الباطل» اثر قاضی نور الله شوشتری است که در ردّ کتاب «إبطال نهج الباطل» اثر فضل بن روزبهان عالم سنی مذهب، به رشته تحریر در آمده است.
 
پاسخ تفصیلی
کتاب «إحقاق الحَقّ و إزهاق الباطِل»؛ کتابی است کلامی نوشته شهید قاضی نور الله شوشتری در ردّ کتاب «إبطال نهج الباطل» اثر فضل بن روزبهان.
قابل توجه است که فضل بن روزبهان این کتاب را در ردّ کتاب «نهج الحق و کشف الصدق» علامه حلی نگاشته است.

علامه حلی (متوفای 726ق) کتابی دارد به نام «کشف الحق و نهج الصدق» یا «نهج الحق و کشف الصدق» که آن‌را برای سلطان محمد اولجایتو معروف به خدابنده (متوفای 716ق) به نگارش در آورده و اصول اعتقادی (توحید، نبوّت، عدل و امامت و مسائل و احکام فرعی مورد اختلاف شیعه و سنی) و برخی فروعات فقهی را از نظر شیعه مطرح کرده است. وی در این کتاب به اثبات حقانیت شیعه پرداخته است.[1]

مادر سلطان محمد از قومى مسیحى به نام کرائیت بود که فرزندش را بر سنت مسیحیت پرورش داده بود. سلطان تا پایان زندگى مادر مسیحى ماند، سپس همسرى مسلمان گرفت که پیوسته او را به اسلام برمی‌انگیخت و فرا می‌خواند و علماى حنفى که در پایتخت نیرومند بودند پشتوانه دعوت گردیدند. سرانجام اولجایتو از مسیحیت به اسلام درآمد و نام محمّد بر خود نهاد، او مذهب حنفى را برگزید و پشتیبان آن شد اما تعصبى نسبت به مذهب خویش نداشت. او پیوسته در حال کشف حقیقت بود و به‌طور مختصر توسط یکی از فرماندهانش با مکتب تشیع آشنا شد. سلطان محمد از علامه حلی کتابى برهانى در اصول ایمانى خواست، و او نیز خواسته سلطان را برآورد و کتاب «نهج الحق و کشف الصدق» را نوشت.[2]

گفته شده که؛ سلطان محمد خدابنده بعد از مناظرات علامه حلی با علمای سنی مذهب که در محضر او و در بغداد شکل گرفت اظهار تشیّع کرد و به زیارت قبر امیر المؤمنین علی(ع) شتافت و با آنکه عالمان اهل تسنن زیاد بودند ولی او توجه ویژه‌ای به علامه حلی داشت به‌طوری که دستور داده بود تا حد امکان، خودش یا شاگردانش حتی در سفر به همراه او باشند.[3]

کتاب علامه حلی و اثر شگرفی که در تقویت بنیان تشیع داشت، باعث ایجاد حساسیت‌های متعصّبانه عالمان اهل سنت شد به‌طوری که در ردّ آن کتاب نوشته شد.
فصل بن روزبهان کتابی با نام «إبطال نهج الباطل» در ردّ کتاب علامه حلی نوشت. بعد از نگارش این کتاب بود که شهید قاضی نور الله شوشتری در جواب فضل بن روز بهان، کتاب «إحقاق الحقّ» را نوشت. او این کتاب را در دفاع از تثبیت ولایت و امامت امیرمؤمنان علی(ع) و روشنگری اندیشه‌های کلامی شیعه به رشته تحریر در آورد.
روشى که مؤلف در کتاب احقاق الحق پیش گرفته است، روش مناظره است که در آن از فنّ جدل بهره می‌برند. به این بیان که؛ در مقدمه کتاب متن خطبه ابن روزبهان را به‌صورت کامل نقل می‌کند و بعد به نقد و ارزیابى آن می‌پردازد. سپس کلمه به کلمه فقراتى از «نهج الصدق» علامه حلى را با جمله: قال المصنف «رفع اللّه درجته» می‌آورد، و به دنبال آن ردّیه فضل بن روزبهان را نقل می‌کند و سپس در ردّ گفته ابن روزبهان، نظر مستدل خود را در تجزیه و تحلیل حقایق، از لحاظ تاریخى و منطقى ارائه می‌کند.
به علت اهمیت و استواری بیان قاضی نور الله شوشتری در تبیین مسائل مربوط به امامت و ولایت امام علی(ع) و اثر زیادی که این کتاب بر جوامع شیعی و سنی داشت، قاضی نور الله شوشتری در زمان جهانگیر در هند و با سخن‌چینی و دسیسه عالمان متعصب سنی به شهادت رسید و تاوان نگارش کتاب وزین و پُرفایده‌اش را با خون خود پرداخت.[4] 
کار پُرارزش قاضی نور الله شوشتری را علامه مظفر کامل کرد و کتاب شریف «دلائل الصدق فی نهج الحق» را تألیف کرد. مرحوم مظفر در این کتاب ابتدا کلام علامه حلی را نقل کرده، پس از آن سخن فضل بن روزبهان را آورده، سپس از آن جواب داده و سخن حق علامه حلی را اثبات کرده است.[5]
 
[1]. تهرانی، شیخ آقا بزرگ، الذریعة إلى ‏تصانیف ‏الشیعة، ج ‏24، ص 416 ، قم، نشر اسماعیلیان، 1408ق.
[2]. حلی، حسن بن یوسف، نهج الحق و کشف الصدق، ترجمه کهنسال، مقدمه، ص 41، تهران، نشر تاسوعا، 1379ش.
[3]. امین، سید محسن، أعیان ‏الشیعة، ج ‏5، ص 400 ، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، 1406ق.
[4]. الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج 1، ص 290.
[5]. قائدی، محمد، مجله مبلغان، دی و بهمن 1383، شماره 62، ص 107.
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

موضوعات جانبی

پرسش های اتفاقی

  • قاعده فلسفی «من فقد حسا فقد علما»، به چه معنا است؟
    2572 بیشتر بدانید 1401/02/06
    قاعده فلسفی «من فقد حسا فقد علما»، یعنی کسی که برخی حواس را نداشته باشد، برخی از علوم و دانش‌ها را هم نخواهد داشت. بر اساس این قاعده، منشأ اصلی تمام ادراکات حصولی و علوم ظاهری انسان، حواس ظاهری است که در انسان و اکثر ...
  • در قرآن کریم مسلمان به چه معنا است؟
    75660 اسلام و ایمان 1385/12/20
    در اصطلاح قرآن، مسلمان به معنای تسلیم مطلق در برابر فرمان خدا و توحید کامل و خالص از هرگونه شرک و دوگانه‌پرستی است؛ و به همین جهت است که قرآن کریم حضرت ابراهیم(ع) را مسلمان معرفی می‌کند.از آن‌جا که دین در پیش‌گاه خدای متعال، اسلام است: ...
  • از نظر عاطفى؛ کشته شدن بچه توسط حضرت خضر(ع) چه توجیهى دارد؟!
    23480 تفسیر 1386/01/21
    از مجموع آیات و روایات استفاده می‌شود که کشته شدن جوان به دست حضرت خضر(ع)، حادثه‌اى اتفاقى و یا از روی میل نفسانى و یا غضب نبود؛ چرا که قرآن کریم، از خضر(ع) به عنوان بنده‌اى از بندگان خود که مشمول رحمت و علم خاص الهى بود، نام ...
  • آیه «اولی الامر» در شأن چه کسانی نازل شده است؟
    65149 قرآن و امامت 1388/04/23
    همه مفسران شیعه در این زمینه اتفاق نظر دارند که منظور از" اولی الامر"، امامان معصوم هستند که رهبرى مادى و معنوى جامعه اسلامى، در تمام شئون زندگى از طرف خداوند و پیامبر (ص) به آنها سپرده شده است، و غیر آنها را شامل نمى‏شود. البته کسانى که ...
  • آیا در روایات، زن کوچه‌نشین عروس شیطان معرفی شده است؟
    6339 حدیث 1400/06/31
    اساسا ولگردی و پرسه‌زدن در کوچه و خیابان نه برای مردان و نه برای زنان، ویژگی مناسبی نیست،[1] و اگرچه توصیه شده است که زنان بدون ضرورت از خانه خارج نشوند؛ زیرا در موارد بسیاری، گرفتار فریب‌های شیطانی می‌شوند؛ اما عبارت «زن کوچه‌نشین عروس ...
  • آیا در میان یاران ائمه(ع)، افرادی از نژاد کُرد نیز مشاهده می‌شود؟
    3291 اهل بیت و یاران 1400/01/25
    در پاسخ به این پرسش ابتدا باید به دو مقدمه توجه داشت:ارزش و کرامت انسان به نژاد، نسب، قوم، قبیله و... بستگی ندارد، چنان‌که خدای متعال فرمود: «إِنَّا خَلَقْناکُمْ مِنْ ذَکَرٍ وَ أُنْثى‏ وَ جَعَلْناکُمْ شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاکُمْ‏»؛
  • آیا از میان اقوام اروپایی و هندی و...(غیر از اقوام سامی) پیامبرانی از طرف خدا مبعوث شده‌اند؟
    27221 پیامبران و امامان 1385/11/04
    انسان موجودی است مکلف، و لازمه‌ی تکلیف این است که از طرف خداوند پیامبرانی برای ابلاغ وظایف و دستورات دینی به سوی وی فرستاده شده باشند، و گرنه تکلیف معنا ندارد.قرآن کریم در آیات مختلفی می‌فرماید هر جا که مردمی زندگی می‌کردند، از سوی خداوند پیامبرانی ...
  • آیا قرائت زیبا و جذاب، بر زیبایی قرآن می‌افزاید؟
    5914 علوم قرآنی 1394/02/16
    قرآن گرچه به خودی خود زیباست اما اگر با صدای نیک و یا از زبان انسانی نیک تلاوت ‌شود، زیباتر خواهد شد. در همین راستا، امام صادق(ع) از پیامبر گرامی اسلام(ص) درباره قرآن چنین نقل می‌فرمایند: «هر چیزی زینتی دارد و زینت قرآن، صدای زیبا است».
  • آیا پیامبر گرامی اسلام (ص) به شهادت رسیدند؟
    71590 بیماری، رحلت و وفات 1390/11/03
    دلایل بسیاری از کتب روایی و تاریخی؛ چه از شیعه و چه از اهل سنت وجود دارد که شهادت ناشی از مسمومیت پیامبر اکرم (ص) را تأیید می نماید، اما به این نکته نیز باید توجه داشت که اگر شهادت را همانند آنچه ...
  • دعایی که برای دخترانی که وقت ازدواج آنان فرا رسیده و همسر دلخواه شان پیدا نشده کدام است؟
    104662 دستور العمل ها 1390/08/19
    کاربر محترم؛ دعای مورد نظر شما در مفاتیح الجنان شیخ عباس قمی آمده است که چنین است: شیخ و سید از مفضل بن عمر روایت کرده‏اند که: گفت دیدم روزى حضرت امام جعفر صادق (ع)را که نماز ...

پربازدیدترین ها

پیوند ها

Developed by   AfarineshWeb