ابتدا باید گفت آنچه از آیات قرآن و روایات در مورد سطوح و طبقات جهنم به دست می‌آید؛ این است که جهنم نیز مانند بهشت[1] طبقات مختلف دارد و گنه‌کاران بر حسب مراتب جُرم و گناه خود، در یکی از این طبقات مستقر و عذاب می‌شوند.[2]

در مرحله‌ی بعد باید دانست که محروم‌کردن امام علی(ع) از جایگاهی که پیامبر اسلام(ص) برای ایشان در نظر گرفته بود، از رخدادهایی است که بدترین ضربه‌ها را به کیان اسلام وارد نموده است و این خداوند است که در آخرت به این موضوع رسیدگی خواهد کرد.

اما آنچه در پرسش مطرح شده و به عذاب برخی غاصبان خلافت اشاره کرده است، برگرفته از روایتی از کتاب سلیم بن قیس است که پذیرش و یا نپذیرفتن آن بستگی به آن دارد که این کتاب را تا چه اندازه معتبر و مطالب آن‌را قابل استناد بدانیم.

در این کتاب به نقل از پیامبر(ص) آمده است؛ در جهنم صندوقى از آتش وجود دارد که دوازده نفر در آن هستند. شش نفر آنها از امت‌های گذشته و شش نفر از امت آخرالزمان در آن قرار دارند. این صندوق در قعر جهنم و در صندوق دیگری در ته چاهی قرار گرفته شده است که درب آن قفل شده و صخره‌ای بر روی آن قرار دارد و هرگاه خداوند بخواهد جهنم را شعله‌ور کند، درب آن‌را برداشته و به سبب این چاه، دوزخ شعله‌ور می‌شود.

امام علی(ع) از آن‌حضرت(ص) در مورد آن افراد پرسید، و پیامبر(ص) پاسخ داد: آنها عبارت‌اند از:

1. قابیل، فرزند آدم(ع) که برادرش هابیل را به قتل رساند. 2. فرعون فرعون‌ها. 3. آن‌کسى که با حضرت ابراهیم(ع) درباره‌ی خداوند به منازعه پرداخت. 4 و 5. دو نفر از بنی‌‌اسرائیل که کتابشان را تحریف کردند و سنّت‌شان را تغییر دادند. یکى از آنان کسى بود که یهودیان را منحرف نموده و دیگرى فردی بود که مسیحیان را منحرف کرد. 6. ابلیس نیز ششمین آنان است‏.

و اما کسانی که از امت آخرالزمان وارد قعر جهنم می‌شوند، عبارت‌اند از: دجال و پنج نفر از اصحاب صحیفه که با هم عهد بسته‏ و بر دشمنی تو هم‌پیمان شده‏ و آن‌را بعد از من در برابر تو اظهار می‌کنند.[3]

اما روایت دیگری که ناظر بر آن باشد که مالک جهنم، شیطان را به سمت آتش برده و جایگاه‌های مختلف را به وی نشان داده باشد، در بررسی مختصری که در منابع قابل استناد داشتیم آن‌را نیافتیم که در صورت مشاهده، این پاسخ ویرایش خواهد شد.

[1]. ر. ک: «بهشت های هفت گانه»، 1859؛ «مقصود از درهای جهنم و بهشت»، 72660؛ «حقیقت بهشت و جهنم»، 1945؛ «وجود بهشت و جهنم در حال حاضر»، 101.

[2]. ر. ک: «دوزخیان در قعر جهنم»، 51199؛ «طبقات جهنم»، 18675.

[3]. هلالی، سلیم بن قیس، کتاب سلیم بن قیس الهلالی، محقق، مصحح، انصاری زنجانی خوئینی، محمد، ج 2، ص 597، قم، نشر الهادی،چاپ اول، 1405ق.