لطفا صبرکنید
بازدید
4841
4841
آخرین بروزرسانی:
1397/02/15
کد سایت
fa84997
کد بایگانی
102651
نمایه
فروش کالای سفارش داده شده به شخص دیگر
طبقه بندی موضوعی
خرید و فروش
- اشتراک گذاری
خلاصه پرسش
آیا فروشنده و یا تولید کننده می‌تواند کالایی که با سفارش مشتری ساخته شده است را به شخص دیگری فروخته و مجدداً کالای جدیدی برای خریدار قدیمی تهیه کند؟ در صورتی که سفارش دهنده با ساخت کالای جدید موافقت نکند، تکلیف چیست؟
پرسش
با سلام و عرض تحیت: در قرارداد سفارش تابلو فرش‌های خاص زینتی که معمولاً توسط بافنده‌های معتبر بافته می‌شود و بافنده امضا خود را زیر اثر بهجا می‌گذارد؛ آیا بافنده فرش می‌تواند اثر خود را قبل از تحویل به مشتری به دیگری بفروشد و برای مشتری تابلو دیگری ببافد یا پولی را که گرفته به مشتری پس دهد؟ به طور کلی در صورتی که از تحویل کار خودداری کند آیا قیمت روز یک تابلو فرش را می‌توان از او مطالبه کند؟
پاسخ اجمالی
1. با توجه به اینکه این نوع قراردادها معمولاً با سفارش خاص و در قالب عقد اجاره صورت می‌گیرد، لازم است طبق شرایط مندرج در قرارداد عمل شود و فسخ یک طرفه عقد جایز نیست.
2. در فرض تخلف بافنده و فسخ اجاره، وی باید مبلغ دریافتی را باز پس داده و زیان مشتری را جبران نماید.
شایان ذکر است، برخی از فقها با فرض انجام این نوع قرارداد در قالب جعاله، فسخ آن را از سوی یک طرف جایز شمرده و در این صورت، صِرف بازگرداندن همان مبلغ دریافتی را لازم می‌دانند.
ضمائم:
پاسخ دفاتر مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[1]
حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
1. مى‌تواند بفروشد و فرشى مطابق با همان اوصاف براى مشترى تهیه کند و در همان وقت معین تحویل دهد.
2. نمى‌شود، بلکه فقط همان مبلغ را مى‌تواند پس بگیرد.
حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی (مد ظله العالی):
1. الف: چنانچه بر خلاف شرایط قراردادِ اجاره باشد جایز نیست.
ب: اگر در ضمن قرارداد اجاره، شرط فسخ برای خود نگذاشته باشد نمی‌تواند آن را به هم بزند.
2. خیر؛ با تخلف او می‌توان اجاره را فسخ نمود و اجرت را بازپس گرفت؛ در فرض کاهش فاحش ارزش پول باید مصالحه صورت گیرد.
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):
1. اگر قرار داد تحت عنوان اجاره و در مورد خاص باشد قابل فسخ و تحویل به دیگری نیست، اما اگر جعاله باشد ولی در مورد خاص نباشد می‌تواند قرار داد را فسخ کند و یا مورد دیگری را تحویل دهد.
2. در فرض جواز فسخ، عین مبلغ پرداختی عودت خواهد شد.
حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته):
1. اگر مواد اولیه برای تولید تابلو فرش از آنِ کارفرما است و کارپذیر صرفاً کار بافندگی را انجام می‌دهد، باید همان تابلوی اول را که با همان مواد اولیه تهیه کرده است، تحویل دهد. اما اگر مواد اولیه توسط خود کارپذیر تأمین شود و از او خواسته شده که یک تابلویی با فلان خصوصیات ببافد، کارپذیر می‌تواند تابلوی اول خود را - که حسب فرض، دارای همان خصوصیات است - به کارفرما تحویل ندهد و تابلوی دیگری با همان خصوصیات برای وی ببافد. ولی اگر از وی خواسته شده اولین کاری که دارای آن خصوصیات است، ارائه کند، باید همان تابلو اول را که دارای همان خصوصیات است، تحویل دهد و اگر چنین نکرد و آن را با دیگری معامله کرد، کار حرامی کرده است؛ هر چند معامله‌اش صحیح است.
2. این نوع قراردادها لازم و الزام آور هستند و کارپذیر حق فسخ آن را ندارد.
3. اگر در جایی که کارپذیر باید تابلویی را تحویل دهد، از تحویل آن به کارفرما امتناع کند، می‌توان به حاکم شرع (محاکم قضایی) مراجعه کرد تا وی را مجبور به تسلیم تابلو کند و اگر باز هم امتناع کرد، حاکم، خود رأساً باید با توسل به ابزارهای حکومتی تابلو مزبور را از کارپذیر دریافت کرده و به کارفرما تحویل دهد. اگر کارفرما در نهایت موفق به دریافت تابلو نشد، می‌تواند ارزش روز تابلو را از کارپذیر بگیرد.
لینک به سایت استفتائات
2. در فرض تخلف بافنده و فسخ اجاره، وی باید مبلغ دریافتی را باز پس داده و زیان مشتری را جبران نماید.
شایان ذکر است، برخی از فقها با فرض انجام این نوع قرارداد در قالب جعاله، فسخ آن را از سوی یک طرف جایز شمرده و در این صورت، صِرف بازگرداندن همان مبلغ دریافتی را لازم می‌دانند.
ضمائم:
پاسخ دفاتر مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[1]
حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
1. مى‌تواند بفروشد و فرشى مطابق با همان اوصاف براى مشترى تهیه کند و در همان وقت معین تحویل دهد.
2. نمى‌شود، بلکه فقط همان مبلغ را مى‌تواند پس بگیرد.
حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی (مد ظله العالی):
1. الف: چنانچه بر خلاف شرایط قراردادِ اجاره باشد جایز نیست.
ب: اگر در ضمن قرارداد اجاره، شرط فسخ برای خود نگذاشته باشد نمی‌تواند آن را به هم بزند.
2. خیر؛ با تخلف او می‌توان اجاره را فسخ نمود و اجرت را بازپس گرفت؛ در فرض کاهش فاحش ارزش پول باید مصالحه صورت گیرد.
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):
1. اگر قرار داد تحت عنوان اجاره و در مورد خاص باشد قابل فسخ و تحویل به دیگری نیست، اما اگر جعاله باشد ولی در مورد خاص نباشد می‌تواند قرار داد را فسخ کند و یا مورد دیگری را تحویل دهد.
2. در فرض جواز فسخ، عین مبلغ پرداختی عودت خواهد شد.
حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته):
1. اگر مواد اولیه برای تولید تابلو فرش از آنِ کارفرما است و کارپذیر صرفاً کار بافندگی را انجام می‌دهد، باید همان تابلوی اول را که با همان مواد اولیه تهیه کرده است، تحویل دهد. اما اگر مواد اولیه توسط خود کارپذیر تأمین شود و از او خواسته شده که یک تابلویی با فلان خصوصیات ببافد، کارپذیر می‌تواند تابلوی اول خود را - که حسب فرض، دارای همان خصوصیات است - به کارفرما تحویل ندهد و تابلوی دیگری با همان خصوصیات برای وی ببافد. ولی اگر از وی خواسته شده اولین کاری که دارای آن خصوصیات است، ارائه کند، باید همان تابلو اول را که دارای همان خصوصیات است، تحویل دهد و اگر چنین نکرد و آن را با دیگری معامله کرد، کار حرامی کرده است؛ هر چند معامله‌اش صحیح است.
2. این نوع قراردادها لازم و الزام آور هستند و کارپذیر حق فسخ آن را ندارد.
3. اگر در جایی که کارپذیر باید تابلویی را تحویل دهد، از تحویل آن به کارفرما امتناع کند، می‌توان به حاکم شرع (محاکم قضایی) مراجعه کرد تا وی را مجبور به تسلیم تابلو کند و اگر باز هم امتناع کرد، حاکم، خود رأساً باید با توسل به ابزارهای حکومتی تابلو مزبور را از کارپذیر دریافت کرده و به کارفرما تحویل دهد. اگر کارفرما در نهایت موفق به دریافت تابلو نشد، می‌تواند ارزش روز تابلو را از کارپذیر بگیرد.
لینک به سایت استفتائات
[1]. استفتا از دفاتر آیات عظام: سیستانی، شبیری زنجانی، صافی گلپایگانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.
نظرات
