گنجینه پاسخ‌ها (طبقه بندی موضوعی:عرفان نظری)
-
«خرقه» در عرفان اسلامی کنایه از چیست؟
307 1397/02/24 اصطلاحاتخرقه در لغت به معنای تکه پارچه ، یا جامه ای است که از تکه های پارچه دوخته شده باشد. در تصوف و عرفان ، واژه خرقه هم به معنای لباسی مخصوص است که پوشیدن و دراوردن ان دارای اداب و رسوم ویژه ای می باشد ؛ و ...
-
معنا و جایگاه «خرابات» و «پیر خرابات» در عرفان اسلامی چیست؟
341 1397/02/16 اصطلاحاتخرابات در لغت جمع خرابه به معناى شراب خانه ، میخانه ، میکده و ویرانه ها است. [ 1 ] و در اصطلاح عرفانی عبارت است از: خراب شدن صفات و عادات نفسانی بشری ، و فانى شدن وجود جسمانى. [ 2 ] خراباتی به کسی می ...
-
آیا این عبارت که به امام علی(ع) نسبت داده می‌شود، مستندی دارد: «خداوند دو چیز را بسیار عظیم خلق کرد؛ یکی آسمان و عظیم‌تر از آن انسان را»؟
308 1397/02/08 درایه الحدیثدر دیوان منسوب به امام علی ع درباره حقیقت انسان شعری وجود دارد که بر عظمت و گرامی داشت افرینش انسان نسبت به موجودات دیگر دلالت دارد: اتزعم [ 1 ] انک جرم صغیر * * * و فیک انطوى العالم الاکبر . [ 2 ] ...
-
«رحمت وجوبیه» و «رحمت امتنانیه» به چه معنا است؟
481 1397/01/12 اصطلاحاترحمت در لغت به معنای اراده رساندن خیر به دیگران ، [ 1 ] رقت ، عطوفت و رافت ، [ 2 ] امده است. رحمت امتنانیه به این معنا است که پیش از این که مخلوق کاری انجام دهد و استحقاق رحمت داشته باشد ، خداوند بر ...
-
«ولی تابع» در عرفان به چه معنا است؟
458 1396/12/15 مقاماتیکی از مباحث مهم عرفان مبحث ولایت و ولی است ؛ شاید یکی از بلندترین قله ی محبوب و مطلوب عرفا رسیدن به مقام ولایت و معرفی ان است. اهل عرفان با بیانات مختلف ولی را معرفی می کنند: 1. ولی شخصی است که طاعت ...
-
منظور از مقام «جمع الجمع» در مباحث عرفانی چیست؟
453 1396/12/13 مقاماتاصطلاح جمع الجمع یکی از اصطلاحات عرفانی است. اهل عرفان این اصطلاح را در موارد متعدد به کار می برند ؛ گاهی در مباحث و مقامات عرفان عملی از ان نام می برند و گاهی در عرفان نظری: [ 1 ] 1. عرفان عملی: در ...
-
آیا «ثابتات ازلیه» که معتزله بیان کرده‌اند همان «اعیان ثابته» نزد عرفا است؟
470 1396/11/29 اصطلاحاتاز نظر معتزلیان شی اعم از وجود است ؛ زیرا بین وجود و عدم ، حد وسطی به نام حال وجود دارد که هرچند وجود ندارد ، اما مفهوم شی بر ان صادق است ؛ اما اعیان ثابته در نظر اهل عرفان همان صور ماهیات و کثرات تفصیلی ...
-
آیا ابن عربی با این عبارات: «المهندس فی الغیوب اللاهوتیة، السیاح فی الفیافی الجبروتیة، الوالی للولایة الناسوتیة...» امام علی(ع) را ستایش کرده است؟ معنای آنها چیست؟
509 1396/11/24 خصوصیات و مناقبعبارات المهندس فی الغیوب اللاهوتیه ، السیاح فی الفیافی الجبروتیه ، الوالی للولایه الناسوتیه... از محی الدین بن عربی در برخی از کتاب های عرفانی نقل شده و اندیشمندانی به شرح ان پرداخته اند. البته در کتاب ...
-
«مقام تحیر» در عرفان به چه مقامی گفته می‌شود و اینکه «حیرت بر شخص متحیر احاطه داشته و این تحیر، عین وصول است»، معنایش چیست؟
599 1396/11/10 مقاماتمقام حیرت یا مقام تحیر اصطلاحی عرفانى بوده ؛ و به معنای سرگردانى در بحر توحید و وادى عشق است که بنده در دریاى بی کران احدیت سرگردان شود و محو جمال و جلال جبروت الهى شود. [ 1 ] مقالات متعددی در شرح و ...
-
منظور از کلمه «عین الحق» در باب الهام الهی چیست؟
470 1396/11/08 اصطلاحاتعین الحق اصطلاح عرفانی است که در این علم کاربرد فراوانی دارد. بیشترین کاربرد این اصطلاح برای اشاره به مقام ذات خداوند و اصطلاحی هستی شناسانه است ؛ اما گاهی در مبحث الهامات و در معرفت شناسی عرفانی نیز به ...
-
«قطب عالم امکان» به چه معنا است؟ و چرا به امام مهدی(عج) قطب عالم امکان می‌گویند؟
1535 1396/09/23 امام مهدی عجقطب در لغت و روایات به معنای سنگ زیرین اسیاب است: قطب الرحی اهن سنگ زیرین اسیاب که سنگ بالاى اسیاب بر روى ان می چرخد. [ 1 ] امام علی ع می فرماید: و انما انا قطب الرحى ... ؛ [ 2 ] و من قطب و میخ ...
-
در قرآن، محبت پروردگار به گروه‌های نه‌گانه(صابران، متوکلان، پرهیزگاران و ...) صریحاً اعلام شده، اما در مورد محبت خدا به(نمازگزاران، روزه‌گیرندگان و ...) سخنی به میان نیامده است! آیا گروه‌هایی که در قرآن، صریحاً از آنان یادشده است، از ویژگی خاصی برخوردارند؟!
848 1396/04/14 انسان و خداخدای متعال در معیاری کلی اعلام می کند هر کسی که به پروردگار ایمان اورده ، و از پیامبرانش به ویژه پیامبر اسلام ص - اطاعت کرده و اموزه های دینی وحی شده از جانب خدا را الگوی راه خویش قرار دهد ، مورد محبت ...
-
اخلاق و عرفان اسلامی و شیعی چند مکتب دارد؟ مکتب عرفانی ملا حسینقلی همدانی دارای چه ویژگی‌هایی است؟
1010 1396/03/09 عرفان نظریگرچه شاید نتوان مرزبندی دقیقی بین انواع مکاتب مشهور عرفانی و اخلاقی ارائه داد ، اما با توجه به برخی نکات می توان دریافت که کدام یک از عارفان ، بر کدام یک از ویژگی ها تاکید بیشتری داشته اند: 1. عرفان اسلامی ...
-
گفته می‌شود که عشق، علت پیدایش جهان است، مراد از این گفتار چیست و چه واقعیتی در آن نهفته است؟!
879 1396/03/06 عشقحکیمان ، متکلمان و عارفان با تعبیرات گوناگونی از ارتباط بین خداوند و مخلوقات یاد می کنند ؛ علت و معلول ، خالق و مخلوق ، واحد و کثیر ، تجلی و متجلی ، عاشق و ... چنان که از خداوند نیز به نام های مختلف یاد ...
-
منظور از «مقام ترک سؤال» در عرفان اسلامی چیست؟ مگر نمی‌گوییم که پرسیدن عیب نیست و ندانستن عیب است؟!
1005 1396/02/31 مقام شناسیمقصود از سؤال که در مباحث عرفان عملی از ان نهی شده و نیز مراد از مقام ترک سؤال که به عنوان یک مقام عرفانی مطرح است ، درخواست مساعدت مالی و مادی از دیگران بوده و منظور از ان ، بازداشتن عارف از پرسش در مورد ...
-
آیا «حجت خدا» با «خلیفه خدا» به یک معنا بوده و یا تفاوتهایی با هم دارند؟
763 1396/02/10 اصطلاحات1. حجت حجت در لغت ؛ چیزى است که به وسیله ان پیروزى در مقابل مخالف به دست می اید. [ 1 ] دانشمندان علوم مختلف ، بر اساس معنای لغوی ، اصطلاح حجت را در مصادیق مناسب ان دانش به کار می برند ؛ به عنوان مثال ...
-
«عارف گاه در معرض اسمای جلالی قرار می‌گیرد و گاه اسمای جمالی» مراد از این سخن چیست؟
639 1396/02/09 اصطلاحاتاسما و صفات جمالی و جلالی دارای تفاسیر مختلف است ؛ تفسیر معروف و مشهور این است که: مقصود از صفات جمال ، صفاتى است که از کمالات موجود در مرحله ذات حکایت می کنند و مقصود از صفات جلال ، صفاتى است که از تنزیه ...
-
آیا در قرآن کریم توصیه‌ای در مورد عشق ورزیدن به پیامبران و اولیای الهی وجود دارد؟! آیا چنین محبت و عشقی به شرک نخواهد انجامید؟
543 1396/02/02 تفسیرو من الناس من یتخذ من دون الله اندادا یحبونهم کحب الله و الذین امنوا اشد حبا لله [ 1 ] از میان مردم ، افرادی را می یابی که شریکانی برای خدا تراشیده و انان را مانند خدا دوست می دارند و اما انانکه ایمان ...
-
آیا «عرفان شیعی» و «عرفان اسلامی» تفاوتی با هم دارند؟
541 1396/01/26 عرفان اسلامی و مکاتب دیگردر بیشتر موارد ، محتوا و کلیات عرفان اسلامی عرفان ابن عربی با اصول معارف و مبانی اعتقادی شیعه بسیار نزدیک است. یکی از شخصیت های مهم عرفانی قرن هشتم سید حیدر املی است ؛ اهمیت وی ناشی از نقشی است که او ...
-
تفاوت انسان با حیوانات و گیاهان در رسیدن به اهداف چیست؟
775 1395/11/17 انسان شناسیتفاوت انسان با موجودات دیگر در چگونگی رسیدن به اهداف ، در حقیقت به تفاوت ماهوی و ساختار وجودی انسان با موجودات دیگر باز می گردد. گیاه موجودی است که دارای اراده و اختیار نیست ، در نتیجه راه رسیدن گیاه به ...
-
چگونه می‌توان الهام رحمانی و شهودهای واقعی را از القائات شیطانی تشخیص داد؟
685 1395/11/10 عرفان نظریدر بیان عارفان می توان سه میزان برای علم عرفان و شهودهای عرفانی به دست اورد: 1. میزان عام یا شریعت ، 2. میزان خاص مبتنی بر تجربه های استاد و پیر سلوک ، 3. عقل ، در میان این معیارهای سه گانه ، میزان عام ...
-
«انا اصغر من ربی بسنتین»، «من از پروردگارم دوسال کوچکترم!»
آیا چنین عبارتی از پیامبر اسلام(ص) و یا فرد دیگری نقل شده و معنایش چیست؟
1424 1395/11/10 درایه الحدیثدر منابع حدیثی ، چنین روایتی وجود ندارد ، اما در برخی از کتاب های عرفانی ؛ مانند نهایه البیان فى درایه الزمان قیصری م 751ق ، و دیگر کتب عرفانی چنین سخنی از پیامبر اکرم ص و یا گوینده ای نامشخص ، با این ...
-
انواع حلول و اتحاد از دیدگاه عرفان، کلام و حکمت اسلامی چیست؟
1954 1395/10/04 اصطلاحاتتعریف حلول و اتحاد حلول در لغت از ریشه حل به معنای فرود امدن و نازل شدن است ، [ 1 ] و اتحاد به معنای یکی شدن دو چیز است. [ 2 ] اقسام حلول در نظر متکلمان حلول اقسامی دارد که به برخی از انها اشاره می ...
-
معنای عبارات «تغییر و تغیّر» و «تعیین و تعیّن» که در منابع اسلامی از آنها استفاده می‌شود چیست؟
1469 1395/09/13 کلیاتالف. معنای تغییر و تغیر در لغت و اصطلاح تغییر و تغیر از ماده غیر ؛ به معناى تغییر صورت چیزى بدون تغییر ذات ان ، تبدیل به غیر ، [ 1 ] تحول و دگرگون شدن چیزی ، [ 2 ] است. این دو کلمه ؛ در اصطلاح فقهی ...
-
چه پاسخی به شکاکان و سوفسطاییان دارید که دنیا را تنها چیزی مانند خواب می‌پندارند؟!
1123 1395/08/01 عرفان اسلامی و مکاتب دیگرخواب در مقابل مطلق واقعیت نیست ؛ بلکه تنها مقابل یک نوع از واقعیت واقعیت خارجی است ؛ اما خود واقعیتی ذهنی است که در درون انسان رخ می دهد. اما می توان پرسید که پاسخ انانی که جهان را تنها واقعیتی ذهنی می ...
-
با توجه به اینکه پیامبر اسلام(ص)، بنده‌ای مانند دیگر بندگان خدا بود، چگونه نور و روح حضرتشان قبل از خلقت حضرت آدم(ع) خلق شده بود؟!
933 1395/07/26 مناقب و ویژگی هااولا: انچه در منابع دینی امده ، این است که نور وجود پیامبر اسلام ص بر تمام مخلوقات تقدم دارد ، و مقصود از تقدم وجود نوری این است که همه موجودات این عالم دارای دو وجود هستند ، یک وجود علمی در نزد خداوند ...
-
رابطه میان «خود دانی» و «خود عالی» چیست؟
3220 1395/07/26 انسان شناسیاستاد شهید مطهری ، در بیان نوع رابطه انسان با خدای خود ، از اصطلاح خود عالی و خود دانی استفاده کرده است. ایشان در بیان این مطلب که رابطه انسان با خدا ، همچون رابطه دو موجود متباین نیست ، خدا را که غایت ...
-
مکتب تفکیک چیست؟
1783 1395/03/10 عرفان اسلامی و مکاتب دیگرانچه امروزه به نام مکتب تفکیک از ان یاد می شود ، خاستگاهش شهر مشهد ، و بنیان گذارش میرزا مهدی اصفهانی 1303- 1365ق است. پس از او ، شاگردانش به دنبال نشر گسترده ی اندیشه های استادشان افتادند. اصطلاح مکتب ...
-
در دانش عرفان، احد با واحد(احدیت با واحدیت) چه تفاوتی دارد؟
3616 1395/02/26 کلیاتبر اساس علم عرفان ، هستی منحصر در ذات متعالی خداوند است ؛ ماسوی الله نمود و ظهور و تجلی او هستند. به این بیان خداوند متعال که هستی محض است ، شدت و کمال هستی او موجب عشق به ظهور و تجلی می گردد. ذات حضرت ...
-
قطب، اوتاد، ابدال، نجباء و صلحاء چه کسانی هستند؟
8733 1394/12/27 انسان کاملعناوین نامبرده شده قطب ، اوتاد ، ابدال ، نجبا و صلحا از اصطلاحاتی است که در برخی کتاب های عرفانی امده است و اشاره به مقاماتی دارد که اهل عرفان در مورد اهل سیر و سلوک و عرفان عملی بر می شمارند. اصرار و ...
-
القائات سبوحی و هیمان شهودی به چه معنا است؟
2088 1394/12/26 اصطلاحاتالقائات جمع القا در لغت به معنای یاد دادن ، اموختن و افکندن می اید. سبوح از ریشه سبح است و به معنای پاک ، منزه و ستایش شده است ؛ و چون تسبیح حقیقی مخصوص خداوند است ، هرگاه سبوح گفته شود مقصود خداوند متعال ...
-
آیا محبت ریشه در نیازمندی دارد؟
2490 1394/10/07 عشقدر قران کریم ، هم به نیازمندی انسانها اشاره شده [ 1 ] و هم رابطه محبت را میان خدا و بندگانش اعلام کرده است. [ 2 ] واژه های نیازمندی و محبت دارای دو مفهوم مستقل و جدا هستند ؛ هر چند ممکن است در برخی موارد ...
-
آیا عبارت «حَلّت بِفِنائِک» در زیارات به معنای فانی‌شدن در اهل‌بیت است؟
14196 1394/08/17 انسان شناسیمنظور از فنا در عبارت حلت بفنائک ، فانی شدن نیست ؛ بلکه معنای فنا به کسر فا ، استانه ، پیشگاه و درگاه است. [ 1 ] بر این اساس ، معنای و علی الارواح التی حلت بفنائک این است: و [ سلام ] بر روح هایی که در ...
-
آیا خضوع با خشوع فرق دارد؟
17190 1394/07/26 ارتباط انسان و خداواژگان های خضوع و خشوع هر دو به معناى تذلل و انکسار امده اند. [ 1 ] با ان که این دو واژه تا حد زیادی مترادف با یکدیگر به نظر می ایند ، اما برخی اندیشمندان ، تفاوت هایی را نیز میان انها در نظر گرفته اند ...
-
اهمیت و نشانه‌های عقل و عاقل و وظایف عاقل از منظر امام علی(ع) چیست؟
4134 1394/06/02 حدیثدر روایات ، اهمیت بسیاری برای عقل به عنوان برترین مزیت بیان شده است. نیز برتری عاقل بر جاهل و نشانه های زیادی برای عاقل امده است. [ 1 ] اینک به طور اختصار به برخی از مزایا و اثار عقل و نشانه های عاقل و ...
