گنجینه پاسخ‌ها (طبقه بندی موضوعی:منطق و فلسفه)
-
وجه تسمیه فلسفه به فلسفه اولی چیست؟
480 1396/06/20 کلیاتواژه فلسفه ریشه یونانى دارد. همه علماى قدیم و جدید که با زبان یونانى و تاریخ علمى یونان قدیم اشنا بوده اند مى گویند: این لغت مصدر جعلى عربى کلمه فیلوسوفیا است. کلمه فیلوسوفیا مرکب از دو کلمه فیلو و سوفیا ...
-
برای خداوند که زمان مطرح نیست، پس بر این اساس، مخلوقاتی که سابقه عدم دارند باید همزمان هم معدوم باشند و هم موجود؟! این مشکل را چگونه حل می‌کنید؟
607 1396/06/16 کلیاتمعنای این جمله که برای خداوند زمان مطرح نیست ، این است که خداوند تحت سیطره زمان قرار نمی گیرد و زمان موجب محدود شدن ذات و فعل خداوند نمی شود ؛ بلکه زمان را ما از افعال خداوند انتزاع می کنیم ؛ در نظر حکیمان ...
-
منظور از اینکه «حقیقت، خدا است» چیست؟
439 1396/06/09 کلیاتحق در لغت حقیقت ، مصدر صناعی و بر گرفته از ریشه حق است. واژه حق ، در معانی متعدد به کار رفته است ؛ مانند: مطلق ثبوت و وجود ، وجود دائم ، وجود واجب ، اهلیت و صلاحیت داشتن ، رسیدن به غایت و هدف ، داشتن ...
-
آیا همه افعال نفس آدمی، تابع علم است؟ چرا برخی از اندیشمندان اسلامی می‌گویند همه افعال نفس، تابع علم نیست؟
539 1396/05/16 آراء شناسیهر یک از مبادى سه گانه فعل انسان ، دارای غایت و هدف مناسب با خود هستند: انسان یا به کار خود ، علم و اگاهى ندارد ، و کار او مانند فاعل هاى طبیعى ، است. یا در جایى فعل خود را از روى تفکر و تدبیر و مصلحت ...
-
آیا بر اساس منطق فازی می‌توان قانون علیت را رد کرد؟
887 1396/03/11 تعریف شناسیهر دانشی می تواند از ابزار خاص و مناسب خود بهره گیرد ؛ مثلا معادلات ریاضی را نمی توان با گزارشات تاریخی حل کرد ، یا حقایق تاریخی را نمی توان با قواعد ریاضی به اثبات رساند. در همین راستا منطق فازی ، [ 1 ...
-
آیا ابن سینا و دیگر فیلسوفان حکمت مشاء معتقد به «کثرت و تباین حقیقی موجودات» هستند؟ آیا چنین اعتقادی با اعتقاد به «لزوم سنخیت بین علت و معلول» سازگار است؟
761 1396/03/09 تباین یا تشکیک موجوداتمعروف و مشهور این است که فیلسوفان حکمت مشا ، مانند ابن سینا معتقد به کثرت و تباین حقیقی موجودات هستند ؛ اما همان گونه که در این پرسش امده است ، انتساب نظریه تباین موجودات به مشائین مشکل است ، [ 1 ] و با ...
-
آیا ممکن است بدون اینکه الفاظ و کلمات گفتاری را در ذهن مجسم کرد، در معنای آنها تفکر و تعقل نمود؟
437 1396/02/31 کلیاتایا ممکن است کسى بدون ان که الفاظ را به خاطر بگیرد ، در معانى و معقولات فکر کند یا نه ؟ مثلا معناى انسان را بدون لفظ انسان ، درک کند و یا معناى این حکم که انسان عالم است را بدون لفظ تعقل کند یا نه ؟ این ...
-
چرا در بیشتر آیات قرآن و نیز تقریباً در تمام احادیث قدسی، بشر با عنوان فرزندان آدم مورد خطاب قرار گرفته است؟! آیا این رویکرد را می‌توان دلیل برتری انسان بر جن دانست؟
637 1396/02/21 حدیث1. به نظر می رسد دلیل خطاب به فرزند ادم ع در احادیث قدسی می تواند چند چیز باشد: الف. نوعی احترام به حضرت ادم از این جهت که سر سلسله نسل بشریت کنونی است ؛ و اولین انسانی است که واسطه ای بین او و خدا در ...
-
اگر با پیشرفت دانش، روزی فرا برسد که انسان بتواند زندگی ابدی خود را تضمین کند، آیا باز هم می‌توان به آموزه‌های دینی که مرگ را واقعیتی گریزناپذیر اعلام می‌کنند، پای‌بند بود؟!
677 1396/02/21 آفرینش انسان و جهانبر اساس معارف دینی و مباحث فلسفی ، خداوند متعال جهان را بر اساس قوانین محکم و جریان اسباب و مسببات اداره می کند ؛ از این رو پیشرفت علم پزشکی و رعایت مسائل بهداشتی می تواند در طولانی تر شدن عمر انسان ها ...
-
معرفت، علم و بصیرتی که در دعای مرزداران صحیفه سجّادیه از آن یاد شده، چه تفاوتی با هم دارند؟
614 1396/02/13 حدیثکتاب صحیفه ی سجادیه مجموعه ای از دعاهای امام سجاد ع است ؛ این مجموعه حاوی مطالب و معارف بسیاری در زمینه های مختلف است که بیست و هفتمین دعای ان به دعای مرزبانان معروف است ؛ امام ع در این دعا برای پیروزی ...
-
چگونه فقر انسان ذاتی هویت او است، ولی ذاتی ماهیتش نیست؟ و چه طور وجود برای ماهیت نه ذاتی است؟ و نه عرضی؟
274 1396/02/06 انسان شناسیکلمه ماهیت به معناى چیستى است که در مقابل وجود و هستى می اید. در کلمه ماهیت ، ما را ما ى استفهامیه دانسته و می گویند ما هى هى ؟ یا ما هو هو ؟ فلان چیز چیست ؟ و سپس از عبارت ما هى هى ؟ مصدر ساخته اند. ...
-
آیا نظریه ملا صدرا مبنی بر «جسمانیة الحدوث بودن نفس»، مستلزم «انقلاب در ذات» نبوده و محال نیست؟
263 1396/02/06 انسان شناسیدر پاسخ ابتدا باید به نکات ذیل توجه کرد: 1. حدوث جسمانی نفس بر اساس حرکت جوهری قابل اثبات است. 2. حرکت جوهری نیز مبتنی بر اصالت وجود است. 3. انقلاب در ذات و ماهیت بر اساس اصالت وجود ، قابل پذیرش است ...
-
آیا علم به محسوسات را می‌توان از اقسام علم حضوری دانست؟
234 1396/01/19 علم حضوری و حصولیبه چند دلیل می توان گفت علم حسی انسان در هنگام مواجهه با محسوس خارجی علم حضوری نیست ؛ 1. بر اساس تعریف ، علم حضوری به علمی که عین واقعیت معلوم پیش عالم حاضر است ؛ [ 1 ] زیرا محسوس خارجی و مادی در نفس ...
-
بر اساس آیات قرآنی و به ویژه «آیه عرض امانت»، آیا آسمان‌ها، زمین و کوه‌‌ها نیز مانند انسان‌ها دارای قدرت تعقل و اختیار در انتخاب هستند؟!
335 1395/12/16 تفسیراز نظر قران کریم و بر اساس مبانی فلسفه و عرفان ، تمام موجودات - چه انسان و چه غیر انسان - دارای شعور و ادراک هستند که البته با توجه به استعدادها و قابلیت هایی که از طرف خدا به انها داده شده ، این شعور ...
-
گفته می‌شود که انسان اشرف مخلوقات است، پس چرا فرشته‌ای جان او را می‌گیرد، بسیاری از توانایی‌هایی فرشتگان و حتی جنیان را ندارد و ...؟
451 1395/12/04 تفسیراز مجموع ایات و روایات درباره خلقت انسان ، برتری انسان بر بیشتر موجودات زمینی و اسمانی استفاده می شود ، و این به جهت ویژگی هایی است که نوع انسان از انها برخوردار است. [ 1 ] چنان که در قران می خوانیم: ما ...
-
تفاوت انسان با حیوانات و گیاهان در رسیدن به اهداف چیست؟
335 1395/11/17 انسان شناسیتفاوت انسان با موجودات دیگر در چگونگی رسیدن به اهداف ، در حقیقت به تفاوت ماهوی و ساختار وجودی انسان با موجودات دیگر باز می گردد. گیاه موجودی است که دارای اراده و اختیار نیست ، در نتیجه راه رسیدن گیاه به ...
-
رابطه بین تکوین و تشریع چگونه است؟ اگر مقلدی در پی فتوای نادرست مرجعش، اشتباهی انجام دهد، آیا آثار وضعی انجام عمل نادرست، دامنگیر مقلد خواهد شد؟
312 1395/11/10 هستی شناسیبین تکوین و تشریع [ 1 ] هماهنگی کامل وجود دارد و تشریع تابع تکوین است. [ 2 ] قران اساس قوانین را بر توحید فطرى ، و اخلاق فاضله غریزى بنا کرده ، و ادعا می کند که تشریع و قانون گذاری باید بر روى بذر تکوین ...
-
گناه چه تأثیری در قوای ادراکی انسان داشته و آیا بر علوم تجربی و امور مادی نیز تأثیر منفی دارد؟
286 1395/11/07 انسان شناسیبراساس اموزه های اسلامی ؛ در کنار عوامل اجتماعی و محیطی ، گناه نیز دارای نقشی منفی و عاملی برای اختلال در فهم و ادراک انسان می باشد و ایات و روایات نیز به این واقعیت اشاره کرده و دست کم گناه و توان عقل ...
-
گفته می‌شود که برخی از تصمیم‌گیری‌های انسان، وابسته به «محیط» و «وراثت و ژنتیک» است. آیا این منافاتی با اختیار انسان ندارد؟
309 1395/11/06 انسان و اختیارانچه که در پرسش بیان شد ، از عوامل تاثیرگذار در انجام یک فعل اختیاری است ، ولی به معنای علت تامه ان نیست ؛ یعنی این گونه نیست که با تحقق انها فعل اختیاری به صورت قطعی و لاینفک صادر شود ؛ زیرا گاهی همه ...
-
اگر عواطف، احساسات، منش و خلقیات، مخصوص روح است، پس چگونه با (توارث ژنی) که فعل و انفعالی مادی است، برخی از این صفات از والدین به فرزندان منتقل می‌شود؟
283 1395/11/06 آفرینش انسان و جهانروح هر چند مجرد است ولی مجرد تام نیست ، بلکه در مقام فعل وابسته به بدن است و ارتباط دقیق میان روح و بدن وجود دارد ؛ از این جهت توارث ژنی و به ارث رسیدن برخی از صفات از طریق والدین به فرزندان ، منافات با ...
-
اگر آزادی فلسفی داریم و قدرت انتخاب از آن ما است، پس چرا برای خدا صفاتی؛ مانند جبار و متکبر آورده شده است؟
281 1395/11/06 انسان و اختیار1. جبار از ماده جبر به معنای اصلاح کردن چیزى است با غلبه و قدرت. این واژه هنگامى که در مورد خداوند به کار رود بیانگر یکى از صفات بزرگ او است که با نفوذ اراده و کمال قدرت به اصلاح هر فسادى می پردازد و هر ...
-
با اینکه مفهوم «وجود» مانند مفاهیم «طول» یا «جرم» یک مفهوم کمیتی است و واحد دارد، چگونه برای اثبات خداوند از «برهان واجب الوجود» استفاده می‌گردد؟
285 1395/11/06 مبدأ شناسیاندیشمندان الهی برای اثبات وجود خداوند برهان های متعددی اقامه کرده اند که برخی از انها در پاسخ های این سایت موجود است ؛ [ 1 ] یکی از ان برهان ها ، برهان وجوب و امکان است و این برهان نیز دارای تقریرها ...
-
قانون جذب چیست؟ آیا اسلام، قانون جذب را قبول دارد؟
368 1395/11/06 انسان شناسیقانون جذب معتقد است تمام چیزهایی که تصور کرده و بر انها تمرکز می کنیم ، به سوی ما جذب خواهند شد و انها را به دست خواهیم اورد ! با ان که نکات مثبتی ؛ مانند توجه به مفهوم کلیدی امید در این قانون نهفته ...
-
روح چیست؟ و آیا جزوی از برهان نظم است؟
334 1395/11/02 برهان نظمبرهان نظم که از راه وجود نظم وجود خداوند را اثبات می کند یک برهان عمومی است که شامل تمام موجودات می شود ، روح و نفس انسان یکی از موجودات منظم است و از مصادیق برهان نظم است. [ 1 ] روح و نفس علاوه بر این ...
-
با توجه به اینکه روح انسان، طالب بی‌نهایت است ولی جسم محدودیت دارد، چگونه می‌توان بین جسم و روح تعادل ایجاد کرد؟
314 1395/10/28 انسان شناسیاولا: از ان جا که در روح کشش های متضاد وجود دارد و به همه ی خواسته های متضاد روح نمی توان پاسخ مثبت داد ؛ بنابراین بین طلب های روح نیز باید تعادل و محدودیت ایجاد کرد. ثانیا: جسم هر چند از نظر عقلی محدود ...
-
«عالم مثال» چه نسبتی با «ریاضیات» دارد؟ آیا می‌توان گفت که «ریاضیات» زبان توصیف «عالم مثال» است؟
334 1395/10/18 عالم مثالعالم مثال عالمی است که در سلسله نزول ما بین عالم طبیعت و عالم عقل می باشد ؛ چنان که در سلسله صعود نیز حد فاصل میان دنیا و اخرت است. از دیدگاه فلسفی ، عالم مثال عالمی است که در ان ماده ای وجود ندارد ، ...
-
آیا مرتبه‌ای بالاتر از وجود و هستی امکان‌پذیر است؟
388 1395/09/16 هستی شناسیغیر از وجود و هستی ، عدم و نیستی است ؛ چیز دیگری غیر از وجود و هستی ، تحقق ندارد ؛ بر این اساس ، این سؤال که ایا مرتبه ای بالاتر از وجود و هستی امکان پذیر است ؟ مبهم است. البته بر اساس تعبیر رایج فیلسوفان ...
-
تعریف «هستی» در دانش کلام و فلسفه چیست؟
436 1395/09/15 هستی شناسیهستی که معادل فارسی وجود است ، از نظر فلاسفه امری روشن و بدیهی است ، به گونه ای که تعریفی حقیقی از ان نمی توان ارائه کرد ؛ و همه ی تعاریف ، شرح اسم و تبدیل واژه ای به واژه ای مرادف است. استاد مطهری در ...
-
معنای عبارات «تغییر و تغیّر» و «تعیین و تعیّن» که در منابع اسلامی از آنها استفاده می‌شود چیست؟
547 1395/09/13 کلیاتالف. معنای تغییر و تغیر در لغت و اصطلاح تغییر و تغیر از ماده غیر ؛ به معناى تغییر صورت چیزى بدون تغییر ذات ان ، تبدیل به غیر ، [ 1 ] تحول و دگرگون شدن چیزی ، [ 2 ] است. این دو کلمه ؛ در اصطلاح فقهی ...
-
با توجه به اصالت وجود و اعتباری بودن ماهیت برای حدود وجود، از کجا بدانیم که این ماهیات مختلفه در یک مرتبه طولی هستند، تا بتوان مراتب عرضی بودن آنها را در یک مرتبه طولی اثبات کرد؟
367 1395/09/06 هستی شناسیحکیمان بر این باورند که کثرت یا ذاتی است و یا عرضی. کثرت ذاتی ، کثرتی است که مربوط به خود وجود است ؛ بنابر این منظور از ذات ، ماهیت نیست ، بلکه همان هویت وجود است. کثرت عرضی ، کثرتی است که از ناحیه ماهیت ...
-
آیا ممکن است مطلبی برای انسان، معلوم به علم حضوری باشد، اما علم حصولی نسبت به آن وجود نداشته باشد؟
363 1395/09/04 علم حضوری و حصولیدر مورد این که چگونه ممکن است یک مطلب معلوم به حضوری باشد ، در عین حال معلوم به علم حصولی نباشد و برای تحصیل علم حصولی باید تلاش جدید صورت گیرد ؟ باید چند نکته را متذکر شویم: اولا: انسان دارای مقامات ...
-
اگر انسان، کامل خلق شده، چرا باید به دنبال کمال و رشد معنوی برود؟
552 1395/08/25 انسان شناسیانسان با هویت انسانی دارای خلقت پیشین نیست ؛ انچه در مورد وجود پیشین انسان مطرح است وجود نوری و تحقق کمال وجودی در نزد علت است ؛ یعنی از باب این که کمال وجودی معلول باید مقام در علت و نزد او حاصل باشد ...
-
آیا اعتقاد به دوام فیض، به تسلسل نخواهد انجامید؟ و چرا نمی‌توان ماده را واجب الوجود دانست؟
461 1395/08/24 هستی شناسی1. از نظر برخی فیلسوفان مسلمان ، برای هر کدام از محدود یا نامحدود بودن جهان ، می توان دلیل اقامه کرد. [ 1 ] و در صورت بی نهایت بودن جهان مشکل و محالی لازم نمی اید ؛ اما تسلسلی که بیان کردید مشکل ...
-
آیا قضیه «الإنسان بعض الحیوان»، با قضیه «بعض الحیوان إنسان»، با توجه به تعریف مرحوم مظفر از «منحرفات» در منطق، در تناقض نیست؟
415 1395/08/17 کلیاتمقصود مرحوم مظفر ، این است که اگر کسی به جای قضیه بعض الحیوان انسان ؛ بگوید: الانسان بعض الحیوان ، او به جای این که سور قضیه را بر سر موضوع الحیوان در اورد ، بر محمول انسان وارد کرده است ؛ این یک نوع انحراف ...
-
نسبیت‌گرایی اخلاقی چیست؟ چه نقدهایی بر آن شده است؟
478 1395/08/11 نظرینسبیت گرایی اخلاقی ، تعاریف متعددی دارد. مطابق یکی از تعاریف مشهور ، به دیدگاهی اطلاق می شود که منکر اصول اخلاقی ای است که از اعتبار جهان شمول برخوردار باشند. سه نوع نسبیت گرایی اخلاقی در طول یکدیگر مطرح ...
