اصطلاحات و مدخل ها (گروه اصطلاح:اصطلاحات منطقی)
-
استقراء ، استقراء تام ، استقراء ناقص
3034 اصطلاحات منطقی
«استقراء» يكى از اقسام سهگانه حجت و استدلال است. و آن استدلالى است كه در آن از مطالعهی امور جزئى به نتيجهاى كلى دستيابند. مثلا از ملاحظهی حيوانات مختلف كه هريک هنگام جويدن غذا فکّ پایین را ح
-
برهان افتراض
1110 اصطلاحات منطقی
برهان افتراض، یا قیاس افتراض، یا دلیل افتراض، يكی از روشهـای منطـقی اسـت که در موارد متعددی به کار میرود؛ یکی از کاربردهای آن، اثبات برخی از اقسام شکل دوم و سوم قیاس است.
از نظر منطقیها،
-
تصور و تصدیق
2619 اصطلاحات منطقی
«تصور» یعنی آنکه به چیزی فکر کنیم، بدون آنکه در صدد اثبات و یا نفی موضوعی باشیم، مانند تفکر به آسمان، اما «تصدیق» به معنای فکر کردن به چیزی به همراه حکم به اثبات و یا نفی میباشد، مانند آنکه «آسمان
-
تمثیل
1565 اصطلاحات منطقی
«تمثيل» در دانش منطق، يكى از اقسام سهگانه «حجت» است، و آن عبارت است از: «حكم كردن بر چيزى به سبب حكمى كه دربارهی امر مشابه آن كرده باشند».
مانند اينكه از حرمت شراب انگور حكم به حرمت شر
-
جهل بسیط ، جهل مرکب
1945 اصطلاحات منطقی
حد تام ، حد ناقص ، رسم تام ، رسم ناقص
14262 اصطلاحات منطقی- هر گاه تعریفی بتواند تمام اجزای ماهیت یک مفهوم را بیان کند و روشنگر کنه ذات آن باشد، در این صورت به آن «حد تام» میگویند؛ مانند اینکه در تعریف
حصر ، حصر حکمی و موضوعی ، حصر عقلی و استقرایی ، حصر حقیقی و اضافی
2928 اصطلاحات فقهی - اصولی
اصطلاح «حصر»، بیشتر در علوم ادبی کاربرد دارد، و عبارت است از: اختصاص دادن چیزی به چیز دیگر به طریق مخصوص. به عبارت دیگر، اثبات حکمی برای موردی معین و نفی آن حکم از موارد دیگر است.
به عنوان
-
دور
2528 اصطلاحات فلسفی
«دَوْر» (به فتح اول و سکون ثانی) از اصطلاحات منطق و فلسفه است که در سایر علوم بویژه فقه و اصول نیز کاربرد زیادی دارد. دور عبارت است از: اینکه موجود شدن چیزی در نهایت، وابسته به مو
-
دور مصرح
1593 اصطلاحات فلسفی
«دور مُصَرَّح» همان دور بدون واسطه است. رجوع کنید: مدخل «دَوْر».
-
دور مضمر
1790 اصطلاحات فلسفی
به دور با واسطه «دَوْر مُضمَر» میگویند. مثلاً هر گاه "الف" متوقف بر "ب" باشد و "ب" متوقف بر "ج" و "ج" متوقف بر "دال" و "دال" متوقف بر "الف" باشد. رجوع کنید: مدخل مغالطه
1463 اصطلاحات منطقی«مغالطه»، قیاسی است که به دلیل وجود برخی ویژگیهایی که در مقدمات آن وجود دارد، نتیجه درست و قابل پذیرشی را به دنبال نخواهد داشت:
- به لحاظ «صوری» درست نباشد؛ بدین بیا
طبقه بندی موضوعی
موضوعات جانبی
پرسش های اتفاقی
-
برنامه نویسی هستم که تولیداتم را با واسطههایی عرضه میکنم و در این میان پیبردم که برنامهام در برخی گوشیها اجرا نمیشود. حال با وجود واسطهها و دسترسینداشتن به خریداران، تکلیفم چیست؟
5641 ضمان 1395/07/29اگر مشکل از جهت برنامه باشد، برنامهنویس نیز ضامن بوده و وجه آن باید به خریدار برگردانده شود. حال اگر دسترسی به او نیست، آن را از طرف صاحب اصلی به نیازمندان صدقه دهد. ولی اگر اشکال از جهت واسطهها باشد، مبلغی که تولید کننده دریافت کرده، حرام ...
-
مختار ثقفی انتقام خون امام حسین(ع) را گرفته و تمام قاتلان ایشان و یارانش را از دم تیغ گذراند. پس چرا خطاب به امام مهدی(عج) میگوییم: «أین الطالب بدم المقتول بکربلاء»؟
14883 حدیث 1397/06/19با بررسی روایات مشاهده میکنیم که راههای گوناگونی برای خونخواهی شهیدان کربلا اعلام شده است: 1. پیامبر خدا(ص) فرمود: «خداوند به موسی بن عمران(ع) وحی فرستاد که: خود من انتقام حسین را از قاتلش خواهم گرفت».[1] 2. در بخشی از دعای ندبه؛
-
سند و مفهوم روایت «مَنْ ماتَ عَلی حُبِّ آلِ محمّد ماتَ شَهِیْداً» را بیان نمایید.
23449 حدیث 1400/04/19بر اساس برخی روایات، رسول خدا(ص) ثواب و پاداش محبت و دوستی اهلبیت(ع) را همسان با شهادت در راه خدا اعلام نموده است:[1]«مَنْ ماتَ عَلی حُبِّ آلِ محمّد ماتَ شَهِیْداً»؛ کسی که با دوستی خاندان محمد(ص) از دنیا ...
-
تاریخچه زندگی خفینه بن قیس بن سلمه بن طریف که بنابر برخی از گزارشها از شهدای عاشورا بود را بنویسید.
2618 تاريخ بزرگان 1400/03/11به استناد گزارش برخی از منابع تاریخی کهن، خفینة بن قیس بن سلمة بن طریف بن ابان بن سلمة بن حارثة بن فهم فهمی، یکی از افراد سعادتمندی بود که توانست روز عاشورا در رکاب امام حسین(ع) بجنگد و نام خود را در زمرهی شهدای کربلا ...
-
گرفتن وجه نقدی توسط مسجد بابت مراسم ختم از نظر شرعی چه حکمی دارد؟
7705 احکام مساجد و مکانهای مقدس 1392/06/06چنانچه در مخارج مسجد مصرف شود مانعی ندارد. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[1] حضرت آیت الله العظمی خامنهای (مد ظله العالی): فی نفسه اشکالی ندارد. حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): اشکال ندارد. حضرت آیت الله ...
-
آیا در قرآن کریم، هامان وزیر خشایارشاه به اشتباه، وزیر فرعونی اعلام شده که معاصر با حضرت موسی(ع) بود؟
15458 تفسیر 1396/11/03بسیاری از محققان، کتاب اِستِر که هامان در آن کتاب، وزیر خشایارشا اعلام شده را اثری افسانهای دانستهاند. از سوی دیگر، گزارش مستقلی وجود ندارد که «هامان» نام وزیر «خشایارشاه» و یا حتی نامی مرسوم در فرهنگ ایرانی باشد. از سوی دیگر، همه میدانند که «آمون» و یا ...
-
آیا در بهشت برزخی حورالعین وجود دارد؟
18079 حور العین 1395/07/03با توجه به اطلاق آیه «وَ لا تَحْسَبَنَّ الَّذینَ قُتِلُوا فی سَبیلِ اللَّهِ أَمْواتاً بَلْ أَحْیاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ یرْزَقُونَ»؛[1] میتوان چنین برداشت نمود که هر نوع نعمتی از جمله حوریان در حیات برزخی وجود دارند. این معنا البته از برخی روایات نیز برداشت میشود:
-
معنای ریشهی «نکس» چیست و به عنوان نمونه، «نُنَکّسه» در آیهی 68 سورهی یس به چه معنا است؟
6527 تفسیر 1400/04/20مقتضاى طبیعت در موجودات مادى؛ مثل انسان این است که از آغاز آفرینش ضعیف است و به تدریج رو به رشد و تکامل میرود، در دوران جنینى هر روز شاهد خلقت تازه و رشد جدیدى است، بعد از تولد نیز مسیر تکاملى خود را در جسم ...
-
مجازات سنگسار در مورد چه کسی و چگونه اجرا میشود؟
25365 حدود، قصاص و دیات 1391/09/07پاسخ پرسش مذکور، طی چند شماره ارائه میگردد: 1. مجازات سنگسار(رَجم) در مورد زناکاری است که در زمان زنا، متأهل بوده و امکان دسترسی و ارتباط زناشویی با همسر خود را داشته باشد و این عمل زشت را با یک فرد بالغ و عاقل انجام داده باشد.
-
آیا در زمان ظهور امام زمان(عج)، مردم باید اندوختههای خود را تحویل حضرتشان دهند و نگهداری اندوخته حرام است؟
9146 تفسیر 1394/02/03خداوند در یکی از آیات قرآن میفرماید: «...کسانى که طلا و نقره را گنجینه [و ذخیره و پنهان] میسازند، و در راه خدا انفاق نمیکنند، به مجازات دردناکى بشارت ده».
پربازدیدترین ها
-
پیامبران اولو العزم چه کسانی هستند؟ چرا اولو العزم نامیده شدند، و کتابهای آنها چه نام دارد؟ و چرا زرتشت و داوود(ع) اولو العزم نیستند؟
892427 پیامبران و کتابهای آسمانی 1387/02/31واژۀ «اولو العزم» در آیۀ 35 سورۀ احقاف آمده است. عزم به معنای حکم و شریعت است، و اولو العزم یعنی پیامبرانی که دارای شریعت و دین مستقل و جدیدی بودند. در روایات برای پیامبران اولو العزم شرایطی ذکر شده است:داشتن دعوت جهانشمول،داشتن شریعت و دین،داشتن ...
-
تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
795755 معصومین 1387/06/05شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عدهای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
-
معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
758542 حدیث 1396/06/14«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
-
آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه میکند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت میکند؟
682535 Practical 1390/07/12نفرین در آموزههای دینی ما مسئلهای شناخته شده است، چنانکه در آیات و روایات آمده است:«بریده باد هر دو دست ابولهب»؛ «از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان میرود». و... .منتها همانگونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، و هر دعایی از هر فردی قرین اجابت نیست، ...
-
حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
660000 Laws and Jurisprudence 1387/05/23زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
-
عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
649445 Practical 1391/02/11عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمیکند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه میشود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
-
آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
601751 Laws and Jurisprudence 1387/12/04در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
-
فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده میشود؟
580394 نماز جمعه 1389/09/10در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سورهای از قرآن به نامش میباشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده میشود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع میشود و امام جمعه در این خطبهها باید مردم را به تقوای ...
-
طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
566489 Laws and Jurisprudence 1385/10/20پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فىالذمّه[1] بهجا آورد و پس از آن نماز قضا مىشود
-
آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
565276 جن 1386/02/01قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگیهای زیر را برای او برمیشمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
- هر گاه تعریفی بتواند تمام اجزای ماهیت یک مفهوم را بیان کند و روشنگر کنه ذات آن باشد، در این صورت به آن «حد تام» میگویند؛ مانند اینکه در تعریف
حصر ، حصر حکمی و موضوعی ، حصر عقلی و استقرایی ، حصر حقیقی و اضافی