جستجوی پیشرفته
بازدید
11588
آخرین بروزرسانی: 1393/07/06
خلاصه پرسش
آیا پیامبر قبل از بعثت واجب الاطاعه بوده است؟
پرسش
آیا پیامبر قبل از بعثت واجب الاطاعه بوده است یا نه؟ با توضیح و ارائه منبع معتبر.
پاسخ اجمالی

برای پاسخ به این سؤال چند نکته باید بررسی شود:

 

1. وجوب اطاعت چه حکمی است؟ آیا حکم شرعی است یا عقلی؟

 

2. ملاک اطاعت چیست؟ عقل یا شرع اطاعت از چه کسی را واجب می دانند؟

 

3. آیا ملاک وجوب اطاعت در مورد پیامبر قبل از بعثت موجود است یا نه؟

 

دانشمندان و محققان علم اصول بر این باورند که وجوب اطاعت از احکام عقلی است؛ یعنی تنها عقل می تواند انسان را وادار به اطاعت از کسی بکند چون اگر اطاعت شرعی باشد موجب دور می شود؛ و اگر منتهی به حکم عقل نشود باز برای انسان سؤال باقی است که چرا باید اطاعت کند؟ به همین جهت اگر در شرع دلیلی بر وجوب اطاعت داشته باشیم؛ مانند آیه "اطیعوا الله و اطیعوا الرسول[1]" این اوامر را بر امر ارشادی که راهنمای به حکم عقل است بر می گردانند، حال که وجوب اطاعت حکم عقلی است باید دید ملاک اطاعت چیست و از چه کسی باید اطاعت کرد؟

 

در اینجا نیز دانشمندان علم اصول معتقدند که ملاک اطاعت همان چیزی است که در میان عقلا متعارف است و آن داشتن نوعی ولایت و سرپرستی است؛ مانند مولا نسبت به بنده[2] یا پدر و مادر نسبت به فرزند یا افرادی که در شاخه ای از علوم یا فنون دارای تخصصی هستند و یا کسانی که سرپرستی و مدیریت کل جامعه یا بخشی از آن را به عهده دارند واجب الاطاعة هستند.

 

نتیجه این که پیامبر اگر قبل از بعثت سرپرستی و اداره کل یا بخشی از جامعه را به عهده داشت به حکم عقل واجب الاطاعة بود و یا این که از نظر دانش یا فنون دارای تخصصی است باز عقل حکم به وجوب اطاعة از او در آن موارد می کند.

 

ولی با این وجود توجه به یک نکته مهم ضروری است و آن این که حکم عقل تا زمانی که مستند به شریعت نگردد نه تنها آثار اخروی مانند ثواب و عقاب بر آن مترتب نیست، چون پاداش و عقاب اخروی مربوط به احکام شرعی است.[3] بلکه آثاری نظیر لزوم اطاعت نیز مترتب بر آن نیست؛ چون عقل هر چند بدون دقت، اطاعت هر ولی و سرپرستی را لازم می داند ولی با دقت می فهمد فقط اطاعت از خداوند و کسانی که خداوند اطاعت آنها را لازم شمرده، واجب است.[4]

 

بنابراین با دقت معلوم می شود پیامبر قبل از بعثت واجب الاطاعة نیست. و نمی توان گفت بر اساس قاعده تطابق حکم عقل و شرع که «هر چه عقل حکم کند، شرع همان را دستور می دهد» وجوب اطاعت شرعی است؛ چون اولا: وجو ب اطاعت اگر شرعی باشد دور لازم می آید.[5] ثانیا: با دقت معلوم شد که پیامبر قبل از بعثت از نظر عقلی نیز وجوب اطاعت ندارد.

 

 

[1] نساء، 59.

 

[2] موسوی تبریزی، ص 4، انتشارات کتبی نجفی، قم، 1369.

 

[3] همان، ص 1.

 

[4] شاکریان، حمید رضا، پرسش ها و پاسخ ها، حکومت دینی، ص 107، قم انتشارات پارسیان، چاپ دوم، 1383.

 

[5] ، اوثق الوسائل، ص 9.

 

ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    793397 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    757138 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
    680935 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    659345 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    648885 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    600828 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580189 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    565023 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564300 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    559870 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود