جستجوی پیشرفته
بازدید
50428
آخرین بروزرسانی: 1393/07/07
 
کد سایت fa3254 کد بایگانی 2757 نمایه روایت های دال بر فرزند داشتن امام حسن عسکری و وصیت به مادرش
خلاصه پرسش
طبق کدام روایت تاریخی امام حسن عسکری(ع) فرزندی داشته است؟ چرا امام (ع) مادر خود را وصی در اموالشان قرار دادند؟
پرسش
آیا روایت های تاریخی دال بر فرزند داشتن امام حسن عسکری وجود دارد؟ و آیا امام (ع) وصیت اموالش را به مادرش نمود، چرا؟
پاسخ اجمالی

روایات فراوانی وجود دارد که دلالت دارد امام حسن عسکری دارای فرزند بوده اند. این مطلب در برخی کتب مشهور اهل سنت نیز دیده می شود.

 

امام (ع) پیروانشان را طبق روایتی به مادرشان ارجاع داده اند بدون این که نامی از اموال برده شود و دلیل آن طبق روایت مخفی ماندن جانشین حقیقی ایشان یعنی امام زمان (عج) بوده آن چنان که امام حسین (ع) نیز با وجود امام سجاد (ع) بسیاری از امور را به حضرت زینب (س) سپرد.

 

پاسخ تفصیلی

در کتب روائی شیعه روایات بسیار زیادی وجود دارد که دلالت دارند امام حسن عسکری (ع) دارای فرزند بوده اند و تعداد این روایات به قدری است که به حد تواتر رسیده است. برای مطالعه و آگاهی کامل از این روایات می توانید به کتب روایی نظیر کافی (کتاب الحجه ، باب الاشارة و النص الی صاحب الدار(ع) و باب فی تسمیة من رءاه و هم چنین ابواب التاریخ ، باب مولد الصاحب (ع) ) و بحارالانوار (کتاب الغیبة) مراجعه فرمائید.

 

برای نمونه به یکی از روایات کافی که از نظر سند کاملا معتبر است و محتوای آن نیز بسیار واضح و روشن است، اشاره می کنیم: محمد بن یحیی از احمد بن اسحاق و او از ابی هاشم جعفری نقل کرده است که گفت من به امام حسن عسکری (ع) عرض کردم: جلالت شما مانع سؤال من می شود پس اجازه بفرمایید از شما سؤال بپرسم. حضرت فرمود: بپرس. عرض کردم: آقای من آیا شما فرزندی دارید؟ فرمود: بلی ... [1].

 

در سند این حدیث 3 نفر قرار گرفته اند. اکنون تک تک آنان را از نظر علم رجال مورد بررسی قرار می دهیم.

 

1- محمد بن یحیى العطار.

 

او کسی است که نجاشی (از بزرگان علم رجال) و هم چنین علامه حلی در مورد او گفته اند: او شیخ اصحاب ما در زمان خودش بوده و مورد وثوق و اطمینان است.[2]

 

2- أحمد بن إسحاق بن عبد الله بن سعد الأشعری .

 

او دومین کسی است که در سند حدیث قرار دارد و کشی (از بزرگان علم رجال ) و شیخ طوسی و علامه حلی او را از نظر وثاقت تایید کرده اند[3] و شیخ طوسی در مورد او گفته است: جایگاه بزرگی دارد و از اصحاب خاص امام حسن عسکری (ع) است‏ و حضرت صاحب الزمان (ع) را دیده و او شیخ قمیین است.[4]

 

3- داود بن القاسم الجعفری.

 

‏مرحوم نجاشی ، شیخ طوسی و علامه حلی علاوه بر توثیق در مورد او گفته اند نزد ائمه (ع) جلیل القدر بوده و از جایگاه والایی برخوردار است.[5]

 

همان طور که ملاحظه فرمودید افرادی که در سند حدیث قرار دارند از نظر علم رجال کاملا موثق هستند و حدیث را بدون واسطه هر یک از دیگری اخذ کرده اند. اصطلاحاً به جنین حدیثی مسند و صحیح گفته می شود که هیچ خدشه ای به سند حدیث نمی توان وارد کرد و چون مفهوم آن هم واضح است فقها و بزرگان این چنین حدیثی را معتبر دانسته و در مواردی که دلالت بر حکمی داشته باشد  بر طبق محتوای آن فتوا می دهند.

 

علاوه بر روایت مذکور مرحوم کلینی (ره) (که او هم عصر با نواب اربعه در غیبت صغری است و علمای شیعه نه تنها در وثاقت او بلکه بر جلالت قدر و عظمت شان او هیچ شک و اختلافی ندارند) در مورد ولادت حضرت صاحب الامر (عج) در ابتدای باب مولد الصاحب (ع) کتاب شریف کافی فرموده است: حضرت ولی عصر (عج) در نیمه شعبان سال 255 دیده به جهان گشود.[6]

 

اگر هیچ روایتی دال بر تولد امام زمان (ع) نداشتیم همین گواهی مرحوم کلینی برای ما حجت بود؛ چون او در زمان حضرت می زیسته و گواهی چه کسی معتبرتر از او برای ما می تواند باشد؟

 

علاوه بر کتب روایی شیعی برخی کتب تاریخی مشهور که نویسندگان اغلب آنها از اهل سنت هستند نیز این مطلب را نقل کرده اند. به عنوان مثال به چند نمونه اشاره می کنیم :

 

1- ذهبی در تاریخ خود چنین نوشته است: و اما فرزندش (فرزند امام حسن عسکری) محمد بن الحسن کسی است که رافضی ها (شیعیان) او را قائم خلف حجت می خوانند ، در سال 258 یا طبق قولی دیگر در سال 256 متولد شد و دو سال بعد از پدرش زندگی کرد سپس ناپدید شد... .[7]

 

البته او این روایت را بدون این که در سندش مناقشه ای داشته باشد قبول نکرده و مورد تمسخر قرار داده است اما این موضع گیری از شخصی همانند او که غرق در تعصب است بعید به نظر نمی رسد.

 

2- ابن اثیر در الکامل خود در توصیف امام حسن عسکری نوشته است: او پدر محمد است که (شیعیان) معتقد هستند در سرداب سامرا غیبت کرد و منتظر ظهور او هستند.[8]

 

اما پاسخ قسمت دوم سؤال شما را از روایت احمد بن ابراهیم نقل  می کنیم . در این روایت آمده است: در سال 262 (2 سال بعد از شهادت امام حسن عسکری(ع) ) وارد بر حکیمه خاتون (دختر امام جواد و خواهر امام هادی (ع)) شدم ...عرض کردم شیعیان به سوی چه کسی استغاثه کنند؟ فرمود: به سوی جده یعنی مادر امام حسن عسکری (ع)، گفتم : به کسی که به زنی وصیت کرده است اقتدا کنم؟ فرمود: بلی همانند حسین بن علی (ع). حسین بن علی (ع) در ظاهر به خواهرش زینب دختر علی (ع) وصیت کرد و آن علمی که از علی بن حسین (ع) صادر می شد به جهت مخفی ماندن علی بن حسین (ع) به زینب (س) نسبت داده می شد.[9]

 

چند نکته از این روایت در جواب سؤال مورد بحث قابل توجه است:

 

1- امام حسن عسکری (ع) شیعیان را به مادرشان ارجاع دادند.

 

2- دلیل مخفی ماندن امر امام زمان (عج) مسائل امنیتی و حفاظتی برای حفظ خانواده امام از اذیت و آزار عباسیان یا جان امام زمان (ع) بوده است.

 

3- وصیت اموال امام (ع) به مادرشان در این روایت مطرح نیست بلکه گفته شده که امام (ع)به صورت کلی مادر خود را وصی خود قرار دادند.

 

 

[1] کلینی، کافی (کتاب الحجه ، باب الاشاره و النص الی صاحب الدار(ع) ، حدیث 2، ج 1، ص 328، چاپ چهارم، ناشر دار الکتب الإسلامیة، تهران، سال 1407 ق. مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ إِسْحَاقَ عَنْ أَبِی هَاشِمٍ الْجَعْفَرِیِّ قَالَ قُلْتُ لِأَبِی مُحَمَّدٍ (ع) جَلَالَتُکَ تَمْنَعُنِی مِنْ مَسْأَلَتِکَ فَتَأْذَنُ لِی أَنْ أَسْأَلَکَ فَقَالَ سَلْ قُلْتُ یَا سَیِّدِی هَلْ لَکَ وَلَدٌ فَقَالَ نَعَمْ ... .

[2] رجال نجاشی، ص 353؛ خلاصه حلی، ص 157.

[3] رجال کشی، ص 558؛ رجال طوسی ، ص 397.

[4] فهرست طوسی، ص 63.

[5] رجال نجاشی،ص 156؛ فهرست طوسی، ص 182؛ رجال طوسی ص 375؛ خلاصه حلی ص 68.

[6] کافی ، ج 1، ص 514.

[7] الذهبی، شمس الدین محمد بن احمد، تاریخ الاسلام ، ج 19 ، ص 113 ، چاپ دوم، ناشر، دار الکتب العربی، بیروت، سال 1413ق.  

[8]عز الدین علی ابن اثیر، کامل تاریخ بزرگ اسلام و ایران (ترجمه الکامل)، ترجمه عباس خلیلی و ابوالقاسم حالت، ج 18،ص 129، ناشر، موسسه مطبوعاتی علمی، تهران، سال 1371ش.

[9] علامه مجلسی، بحار الانوار، ج 46، ص 19 و ج 51، ص 363، مؤسسة الوفاء بیروت، لبنان، 1404 ق؛ شیخ صدوق، کمال الدین ، ج 2 ،ص 501 و 507؛ شیخ طوسی، الغیبة ، ص 229.

 

ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    793397 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    757138 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
    680935 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    659345 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    648885 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    600828 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580189 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    565023 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564300 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    559870 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود