جستجوی پیشرفته
بازدید
5286
آخرین بروزرسانی: 1397/07/10
خلاصه پرسش
«زمانی که آب طغیان کرد، شما را با کشتی جابه جا کردیم». تفسیر ظاهری و باطنی این آیه چیست؟
پرسش
تفسیر آیه 11سوره حاقه چیست و اشاره به چه کسانی دارد؟
پاسخ اجمالی
در این آیه شریفه می‌خوانیم: «إِنَّا لَمَّا طَغَى الْماءُ حَمَلْناکُمْ فِی الْجارِیَة»؛[1] «و هنگامى که آب طغیان کرد، ما شما را سوار بر کشتى کردیم».
این آیه اشاره‌ای است به طوفان نوح و سرنوشت و مجازات دردناک آنانی که نوح را تکذیب کردند و نیز نجات مؤمنان، و کلمه «جاریه» در آیه نیز به معناى کشتى است.[2]
در ماجرای نوح پیامبر(ع) می‌دانیم که زمین را آب فرا گرفت و تمام مردم هلاک شدند جز گروهى که همراه نوح سوار بر کشتى شدند.[3]
اما این‌که چرا در آیه، امت پیامبر(ص) مخاطب قرار گرفته و گفته شده «حَمَلْناکُمْ» یعنی (شما را حمل کردیم)؟!
در پاسخ باید گفت؛ اگرچه آنانی که نجات یافتند، اسلاف و نیاکان ما بودند، اما اگر آنها نجات نیافته بودند، ما نیز امروز وجود نداشتیم.[4] البته بعضى گفته‌اند آیه محذوفى دارد و در تقدیر «حملنا آبائکم» می‌باشد[5] که به نظر نمی‌رسد لزومی به تقدیر گرفتن باشد و آنچه در ابتدا گفتیم، توجیه مناسبی است، علاوه بر آن‌که می‌توان تفسیر موسعی از آیه داشت؛ بدین معنا که ما کشتی را آفریدیم تا هر زمانی که آب طغیان کرد، بتوانید با استفاده از آن، خود را نجات دهید.
به هر حال، قرآن در این آیه شریفه؛ بزرگ‌ترین جزاى الهى را که تاریخ بشریت شاهد آن بود، به یاد ما می‌آورد، و آن طوفانى است که در آن چشمه‌هاى زمین منفجر و درهاى آسمان براى فرو ریختن آب گشوده شد، و تمام خشکى‌ها را فرا گرفت، ولى همین داستان ما را متوجه به لطف خدا نسبت به تمام بشریت می‌سازد که با حمل کردن گروهى از آنان در یک کشتى از برافتادن زندگى انسان‌ها بر روى کره زمین جلوگیرى کرد، و این آیه ما را به اندیشیدن در آن برمی‌انگیزد و به این نتیجه می‌رسیم که جزا امرى برخاسته از تصادف نیست، بلکه تحت هیمنه و تسلّط خداى حکیم و تدبیر او است.[6]
در همین راستا؛ باید گفت مخاطب این آیه شریفه در معنای ظاهری آن، تمام مردم هستند و کشتی هم همان کشتی شناخته شده نزد مردم است و بر اساس آنچه گفته شد، این آیه یادآور کشتی نوح(ع) است، اما تفسیر دیگری نیز وجود دارد که ناظر به یک بطن از آیه بوده و مخاطب آیه را شیعیان و کشتی یاد شده در آیه را امیر المؤمنین علی(ع) اعلام می‌کند.[7]
به عبارتی، هرگاه شیعیان دچار بحران‌های هولناک شوند، می‌توانند با کشتی ولایت، سالم به مقصد برسند.
 

[1]. حاقه، 11.
[2]. طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‏19، ص 394، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، 1417ق؛ راغب اصفهانى، حسین بن محمد، مفردات الفاظ قرآن‏، ص 194، بیروت، دار القلم‏، چاپ اول، 1412ق.
[3]. طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، ج ‏10، ص 97، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.
[4]. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج‏24، ص: 443، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، 1374ش.
[5]. فیض کاشانی، ملامحسن، تفسیر الصافی، ج ‏5، ص 218، تهران، الصدر، چاپ دوم، 1415ق.
[6]. مدرسی، سید محمد تقی، من هدی القرآن، ج ‏16، ص 275، تهران، دار محبی الحسین، چاپ اول، 1419ق.
[7]. «إِنَّا لَمَّا طَغَى الْماءُ حَمَلْناکُمْ فِی الْجارِیَةِ یَعْنِی أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ(ع) وَ أَصْحَابَه»؛ قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، ج ‏2، ص 384، قم، دار الکتاب، چاپ سوم، 1404ق.
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • امیدبخش‌ترین آیه قرآن کدام است؟
    19920 تفسیر 1393/12/26
    قرآن کریم سرشار از آیات مژده و امید است. اما در این‌که کدام‌یک از آیاتش امید بیشتری به مؤمنان می‌دهد، سخن پیشوایان دین در این زمینه متفاوت است که شاید این تفاوت، ناظر به جنبه‌های مختلف امیدبخشی‌ باشد: ۱. ابوحمزه ثمالی می‌گوید؛ از امام باقر(ع) یا امام صادق(ع) ...
  • انصار چه کسانی بودند؟
    38930 تاريخ بزرگان 1388/12/03
    "انصار" جمع ناصر، از ریشه "نصر" به معنای یاوران است. در صدر اسلام به ساکنانمسلمانمدینهو اطرافآن، به ویژه افراد دو قبیلهاوسوخزرج،انصار گفته می‌شد؛ چرا که آنان به یاریپیامبر اسلام (ص)ومسلمانان مهاجر مکیو نقاط دیگر پرداختهبودند و در نشر ...
  • منظور از مباحات عامه، اباحه تملک و اباحه انتفاع چیست؟
    19535 General Terms 1393/04/17
    مباح بودن به معنای حلال بودن است. اموالى که متعلق حق هیچ‌کس نیست، در فقه از آنها با عنوان «مباحات عامّه» یا «مشترکات و منافع عامّه» تعبیر شده است. چیزهایى که شارع آنها را براى همه مشترک یا مباح قرار داده است، دو قسم است: 1. ...
  • هجوم‌آورندگان به خانه حضرت فاطمه(س) چند نفر بودند و چه افراد سرشناسی در میان آنان حضور داشتند؟
    31035 تاریخ 1394/07/14
    بنابر تحقیق و جست‌وجو در منابع حدیثی و تاریخی؛ به صورت پراکنده در نقل‌های مختلفی که درباره این بی‌حرمتی نقل شده است، نام تعدادی از افراد که به خانه حضرت فاطمه(س) هجوم آورده، یا دستور هجوم دادند وجود دارد. البته مشخص نیست که تعداد دقیق آنان چند نفر ...
  • گزارش‌های تاریخی موجود پیرامون شخصیت حر بن یزید ریاحی که در رکاب امام حسین(ع) به شهادت رسید، را ارائه کنید؟
    33792 تاريخ بزرگان 1394/07/21
    یکی از افرادی که نامش در میان شهدای کربلا و یاران امام حسین(ع) جاودانه ماند، و مُهر شهادت وی در درگاه الهی ثبت شد، «حُرّ بن یزید ریاحی» است.نسب حر بن یزیدنسب حر را چنین ذکر کرده‌اند: «حر بن یزید بن ناجیة بن قَعنَب،
  • حدیث حارث همدانی در مورد حاضر شدن امام علی(ع) بر بالین محتضر را چگونه ارزیابی می¬کنید؟
    26219 درایه الحدیث 1392/04/27
    حاضر شدن پیامبر اسلام(ص) و امامان معصوم(ع) از جمله حضرت علی(ع)، هنگام مرگ، نزد تمامی انسان‌ها حتی کسانی که بر دین‌های دیگر می‌باشند از اموری است که اخبار مستفیضه بر آن دلالت دارد.[1] البته در نحوه و چگونگی این حضور سخنانی بیان شده است ...
  • حروف مشبهة بالفعل چه ویژگی‌هایی دارند؟
    23986 لغت شناسی 1397/08/26
    بر اساس نظر مشهور ادباء، حروف مشبهة بالفعل پنج حرف بوده[1] که بر سر مبتدا و خبر وارد می‌شوند. این حروف عبارت‌اند از: إنَّ، أنَّ، لیت، لکنَّ، لعلَّ. عمل اصلی این حروف، منصوب نمودن مبتدا به عنوان «اسم» و مرفوع نمودن خبر به عنوان ...
  • فرق بین «صراحت» و «ظهور» چیست؟
    15284 مبانی فقهی و اصولی 1390/12/22
    دلالت یک عبارت بر مقصود گوینده، گاهی آن قدر صریح است که احتمال خلاف در آن منتفی است. در این جا می گویند عبارت نص و صریح است، اما گاهی دلالت یک عبارت بر قصد گوینده صریح نیست، بلکه معانی متعدد از آن محتمل است، ولی در ...
  • آیا کلمه «حضرت» در روایات نیز به کار برده شده است؟
    14525 لغت شناسی 1394/01/22
    کلمه «حضرت» در لغت به معنای «حضور» و «نزد» می‌باشد.[1] این کلمه در عربی به صورت «حضرة» نوشته می‌شود. مثلاً وقتی می‌گوییم: «حضرت امام صادق(ع)» در روایات نیز به کار برده شده است که فارسی زبانان به عنوان احترام و ادب قبل از اسامی ...
  • افطاری دادن در کدام روز برابر مهمان کردن صد هزار پیامبر، امام و شهید است؟
    23611 حدیث 1392/10/28
    اطعام نمودن و غذا دادن به برادران دینی از کارهایی است که در اسلام مورد تأکید قرار گرفته و برای آن اجر و پاداش فراوانی قرار داده شده است. اما متن موجود در پرسش، تلفیق و خلط دو روایتی است که هر کدام دارای خاستگاه مخصوص به خود ...

پربازدیدترین ها