جستجوی پیشرفته
بازدید
14430
آخرین بروزرسانی: 1396/06/07
خلاصه پرسش
مقصود از این سخن امام علی(ع): «أنا صلاة المؤمن، أنا حی على الصلاة، أنا حی على الفلاح...» در روایت مفاخره چیست؟
پرسش
سؤال بنده در مورد این سخن امام علی(ع) است: «أنا صلاة المؤمن، أنا حی على الصلاة، أنا حی على الفلاح، أنا حی على خیر العمل...»؛ این کلمات چگونه قابل توجیه است؟
پاسخ اجمالی
در گزارشی که فضل بن شاذان آن‌را به صورت مرسل نقل کرده،[1] آمده است:
روزی پیامبر ‌خدا(ص)‌ ‌کنار امام علی(ع) نشسته بودند که حسین ‌بن ‌علی(ع) - که در آن هنگام، شش ساله بود - وارد شد. پیامبر(ص) ایشان را در آغوش گرفت و در دامانش نشاند و بین دو چشم و لبانش را بوسید. علی(ع) گفت: ای پیامبر! پسرم حسین را دوست دارید؟ پیامبر(ص) فرمود: «چگونه دوستش نداشته باشم او را که عضوی از اعضای من است؟»
علی(ع) گفت: ای پیامبر(ص)! مرا بیشتر دوست داری یا حسین را؟! حسین(ع) گفت: پدرم! کسی که شرفش بالاتر باشد نزد پیامبر دوست داشتنی‌تر و از جهت منزلت به او نزدیک‌تر است!
حضرت علی(ع) به فرزندش فرمود: آیا با من مفاخره می‌کنی؟ گفت: بلی! اگر مایل باشید.
سپس علی(ع) شروع به بیان فضائل خودشان کردند. در بخشی از این مفاخره، امام علی(ع) فرمود: «أَنَا صَلَاةُ الْمُؤْمِنِ، أَنَا حَیَّ عَلَى الصَّلَاةِ، أَنَا حَیَّ عَلَى الْفَلَاحِ، أَنَا حَیَّ عَلَى خَیْرِ الْعَمَلِ».[2]
روایات دیگری نیز به همین مضمون نقل شده است؛ چنان‌که در روایتی که یکی از راویانش همین فضل بن شاذان بوده، داوود بن کثیر از امام صادق(ع) می‌پرسد، آیا شما نماز و زکات و حج و ... در قرآن هستید؟ که با پاسخ مثبت حضرتشان مواجه شدند.[3]
به هر حال؛ با فرض پذیرش این گزارش‌ها، در بررسی محتوای این دسته از روایات باید گفت:
این عبارات بدان معنا نیست که شیعه باید در برابر امامش نماز بگزارد و او را سجده‌گاهش قرار دهد و او را در مقام خدایی ببیند، بلکه معنایش آن است که نماز که مؤثرترین رابطه انسان با خدای تعالی است، علاوه بر شرایط ظاهری، دارای شرایط باطنی هم باید باشد که مربوط به روح نماز است.
یکی از مواردی را که روح و حقیقت نماز را تشکیل می‌دهد، پذیرش ولایت امیر مؤمنان علی(ع) است.[4] مراد از نماز که معراج مؤمن است و قرب حقیقی با آن صورت می‌گیرد، زمانی مجسم می‌شود که فناء مطلق باشد؛ یعنی تمام تجلیات ربوبیت در آن نماز وجود داشته باشد. این معنای از نماز در پیامبر اکرم(ص) و امام علی(ع) و ائمه اطهار(ع) جلوه‌گر می‌شود. بقیه انسان‌ها برای رسیدن به این مقام باید پیرامون «ولایت» باشند. قرار گرفتن در کنار مقام والای «ولایت» در درجه اول با اقرار به آن، سپس با درک معنوی معنای آن و در مرحله آخر اتصاف به حقائق آن شکل می‌گیرد. پس هر کسی که به ولایت پیشوایان معصوم اعتقاد داشته باشد، نماز را اقامه کرده است.[5]
 

[1]. در کتاب الفضائل ابن شاذان قبل از حدیث مفاخره، روایتی کوتاه با سند نقل شده است و بعد از آن حدیث مفاخره با تعبیر «قیل ان رسول الله...» آمده است که ظاهراً هیچ ارتباطی با روایت قبل از آن از جهت سند و محتوا ندارد؛ چون اوّلاً محتوای روایت قبل از آن، اصلاً مفاخره نیست. احتمالاً در چاپ و عنوان‌بندی کتاب اشتباهی صورت گرفته است. ثانیاً: بعید است که ابن عباس یک روایت نقل کرده باشد که در بخش دوم آن، تعبیر به «قیل» کرده باشد.
[2]. ابن شاذان قمى، أبو الفضل شاذان بن جبرئیل‏، الفضائل، ص 83، قم، رضى، چاپ دوم، ‏1363ش‏؛ بحرانى، سید هاشم بن سلیمان، حلیة الأبرار فی أحوال محمّد و آله الأطهار(ع)‏، ج ‏2، ص 123، قم، مؤسسة المعارف الإسلامیة، چاپ اول،1411ق‏.
[3]. مجلسى، محمد باقر، بحار الأنوار، ج ‏24، ص 303، بیروت، دار إحیاء التراث العربی‏، چاپ دوم، 1403ق.
[4]. انصاریان، حسین‏، تفسیر حکیم، ج ‏9، ص 16، قم، دار العرفان‏، چاپ اول.
[5]. کربلایى، جواد، الأنوار الساطعة فى شرح الزیارة الجامعة، محقق، اسدى، محسن، ج ‏3، ص 528 - 529، قم، دار الحدیث‏، چاپ اول، بی‌تا.
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    793397 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    757138 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
    680935 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    659345 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    648885 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    600828 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580189 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    565023 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564300 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    559870 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود