جستجوی پیشرفته
بازدید
10651
آخرین بروزرسانی: 1396/07/26
خلاصه پرسش
در قرآن کریم بارها از بندگان خدا یاد شده است. آیا مشرکان و کفار هم داخل در دایره عبودیت پروردگار بوده و می‌توان آنان را نیز بندگان خدا نامید؟
پرسش
سلام؛ آیا مشرکان و کفار نیز عُبَّاد خدا هستند؟
پاسخ اجمالی
«عبودیت» به معنای اظهار بندگی و تذلل بوده، و «عبادت» در مرتبه بالاتر از آن، نهایت تذلل و خواری است. و کسی سزاوار بندگی نیست، مگر آن‌که نهایت فضل را داشته باشد که همان خدای متعال است. با ذکر این مقدمه باید گفت که عبادت همواره به یک معنا نبوده و در متون گوناگون می‌تواند معنای جداگانه‌ای داشته باشد:
1. یکی عبادت تکوینی است که همه موجودات عالم چه انسان و چه حیوان – و حتی اجسام بی‌جان - چنین عبادتی را دارند: «وَ لِلَّهِ یَسْجُدُ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ طَوْعاً وَ کَرْهاً...».[1] در همین راستا تمام مردم – چه مؤمن و چه کافر - بنده و عبد خدا هستند، بلکه همه موجودات عبد اویند، لکن بعضی از آنها تکویناً و از روی جبر و بعضی به اختیار.[2]
2. عبادت اختیاری و آن مخصوص انسان است که مأمور به آن شده است؛ مانند: «اعْبُدُوا رَبَّکُمُ».[3] «وَ اعْبُدُوا اللَّهَ».[4]
عبد و بنده نیز چند قسم است:
یک) عبد(برده) به حکم شرع که خرید فروش آن صحیح بوده: «الْعَبْدُ بِالْعَبْدِ».[5] «و عَبْداً مَمْلُوکاً لا یَقْدِرُ عَلى‏ شَیْ‏ءٍ».[6]
دو) عبد به معنای فردی که شرایط بندگی خدا را تا اندازه توان خود بجا می‌آورد: «وَ اذْکُرْ عَبْدَنا أَیُّوبَ‏».[7] «إِنَّهُ کانَ عَبْداً شَکُوراً».[8]
سه) عبد به معنای خدمت‌کار؛ بندگان خدمت‌کاری که برای مخارج زندگی با قراردادهایی به خدمت کسی درمی‌آیند.
بنابر این باید گفت؛ از نگاهی دیگر تمام انسان‌ها عبد و بنده خدا نیستند؛ بلکه  عبد خدا بودن - به معنای خاص آن - همراه با تذلّلى است توأم با تقدیس؛ یعنى بنده نهایت خضوع و ذلت را در برابر حق اظهار می‌دارد، و در عین حال او را از تمام نقایص پاک و به تمام کمالات متصف می‌داند، و مشرکان به این معنا عبد خدا نیستند؛ اما از عبّاد به معنای عبودیت تکوینی محسوب می‌گردند؛ چنان‌که خداوند می‌فرماید هر چه و هر کس در آسمان‌ها و زمین است، بنده خدا و مطیع او در عبودیت است: «إِنْ کُلُّ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ إِلَّا آتِی الرَّحْمنِ عَبْداً».[9]  یعنی از وجود و آثار وجود جز آنچه را خدا به او داده ندارد، و آنچه را هم به او داده از در بندگى و اطاعت پذیرفته، حتى در پذیرفتنش هم اختیارى از خود نداشته است، البته باید توجه داشت  عبودیت مخلوقات تنها به این معنا ظاهر نمی‌گردد، بلکه خدا عبودیت را بر آنان مسجل کرده، و هر یک را در جاى خود قرار داده، و او را در کارى که از او می‌خواسته به کار زده، و خود شاهد عبودیتش بوده است: «لَقَدْ أَحْصاهُمْ وَ عَدَّهُمْ عَدًّا»،[10] باز تنها این نیست، بلکه به زودى هر یک، فرد و تنها نزد او خواهند آمد، در حالی‌که مالک هیچ چیز نیستند، و همراهشان چیزى ندارند، و با همین وضع است که حقیقت عبودیتشان براى همه روشن می‌شود، و آن‌را به چشم خود می‌‏بینند،[11] این همان بندگی است که کفار و مشرکان را شامل می‌شود و به این معنا آنان نیز عباد و بندگان خدا هستند!

[1]. رعد، 15.
[2]. ر. ک: راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق، داودی، صفوان عدنان، ص 542- 543، دمشق، بیروت، دارالقلم‏، الدار الشامیة، چاپ اول، 1412ق؛ قرشی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، ج ‏4، ص 279- 283، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ ششم، 1371ش.
[3]. بقره، 21.
[4]. نساء، 36.
[5]. بقره، 178.
[6]. نحل، 75.
[7]. ص، 41.
[8]. إسراء، 3.
[9]. مریم، 93.
[10]. مریم، 94.
[11]. طباطبائی، سید محمد حسین‏، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 14، ص 112، قم، دفتر انتشارات اسلامی‏، چاپ پنجم‏، 1417ق.
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    793397 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    757138 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
    680935 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    659345 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    648885 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    600828 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580189 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    565023 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564300 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    559870 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود