واژه «سائمه» از ریشه «سوم» به معنای دنبال چیزی رفتن است.[1] و به حیوانی که برای چریدن به هر سوی می‌رود و به آن علوفه داده نمی‌شود، «سائمه» می‌گویند.[2]
یکی از شرایطی که برای تعلق گرفتن زکات به شتر، گاو و گوسفند بیان شده است،[3] سائمه بودن آن حیوان در طول سال است؛[4] یعنی اگر آن حیوانات در طول سال و یا بیشتر ایام سال که عرفاً سائمه بودن بر آن صدق کند،[5] به صحرا رفته و از علف صحرا تغذیه کنند، به آنها زکات تعلق می‌گیرد.[6] دلیل این حکم، روایاتی است که در این زمینه وجود دارد، مانند:
«... إِنَّمَا الصَّدَقَةُ عَلَى السَّائِمَةِ الْمُرْسَلَةِ فِی مَرْجِهَا عَامَهَا الَّذِی یَقْتَنِیهَا فِیهِ الرَّجُلُ فَأَمَّا مَا سِوَى ذَلِکَ فَلَیْسَ فِیهِ شَیْ‏ءٌ...»؛[7]  صدقه(زکات) تنها بر حیوانات سائمه‌ای تعلق می‌گیرد که در طول سالی که صاحبشان آنها را نگهداری می‌کند، روانه صحرا شده و در آن‌جا بچرند و در غیر این صورت، زکاتی به آنها تعلق نخواهد گرفت.[8]
بر این اساس، اگر حیوانات در بیشتر ایام سال و یا نصف آن، برای تغذیه به صحرا نروند، بلکه به صورت دستی به آنها علوفه داده شود، دیگر سائمه نبوده و به آن زکات تعلق نمی‌گیرد.[9]
علاوه بر روایاتی که در این زمینه وجود دارد، اجماع فقهای شیعه نیز همین موضوع را تأیید می‌کند.[10]

---