جستجوی پیشرفته
بازدید
48112
آخرین بروزرسانی: 1396/12/21
خلاصه پرسش
«اگر حدیثی از ما گرفتید و مخالف با قرآن بود به دیوار بکوبید»! آیا خود این روایت منتسب به اهل‌بیت(ع) است و در منابع معتبر روایی وجود دارد؟
پرسش
«اگر حدیثی از ما گرفتید و مخالف با قرآن بود به دیوار بکوبید»؛ آیا این روایت، از نظر سندی صحیح است؟ و آیا در منابع شیعه آمده، یا اهل‌سنت؟
پاسخ اجمالی
برای اندیشمندان دینی این موضوع واضح است و نیاز به دلیل ندارد که قرآن کریم مانند قانون اساسی مسلمانان بوده و هر محتوایی که مخالفت قطعی با آن داشته باشد مورد پذیرش نیست. به عنوان نمونه اگر در گزارشی مشاهده کنیم که مادر عیسی(ع)، بانویی غیر از مریم(س) بوده، به هیچ وجه این گزارش را نمی‌پذیریم.
با این وجود، در منابع حدیثی شیعه و اهل‌سنت، روایاتی وجود دارد که به لزوم مقایسه محتوای حدیث با آموزه‌های قرآن کریم تأکید می‌کند:
1. روى عن النبی(ص) انه قال: «إذا جاءکم عنی حدیث، فاعرضوه على کتاب الله، فما وافق کتاب الله فاقبلوه، و ما خالفه فاضربوا به عرض الحائط»؛[1] از پیامبر(ص) روایت شده است: هرگاه حدیثى از من به شما برسد، آن‌را بر کتاب خدا عرضه کنید، آنچه از آن موافق قرآن بود بپذیرید و آنچه مخالف بود به دیوارش بکوبید.
2. «اذا أتاکم عنّی حدیث فاعرضوه على کتاب الله و حجّة عقولکم فان وافقهما فاقبلوه و الّا فاضربوا به عرض الجدار»؛[2] هرگاه حدیثى از من به شما برسد، آن‌را  بر کتاب خدا عرضه کنید و با عقلتان بسنجید، اگر مطابق باشد قبول کرده و گرنه به پهنای دیوار بکوبید.
3. رسول خدا(ص) فرمود: «إِنَّ عَلَى کُلِّ حَقٍّ حَقِیقَةً وَ عَلَى کُلِّ صَوَابٍ نُوراً فَمَا وَافَقَ کِتَابَ اللهِ فَخُذُوهُ وَ مَا خَالَفَ‏ کِتَابَ‏ اللهِ‏ فَدَعُوهُ»؛[3] براى هر حقى حقیقتی است و بر فراز هر صوابى پرتو درخشانى، به آنچه با کتاب خدا موافق است عمل کنید، و آنچه را مخالف کتاب خدا است رها نمایید.
4. امام صادق(ع) فرمود: «مَا لَمْ یُوَافِقْ مِنَ الْحَدِیثِ الْقُرْآنَ فَهُوَ زُخْرُفٌ»؛[4] حدیثى که با قرآن همخوان نباشد، دروغی است خوش‌رنگ و لعاب.
در توضیح روایات بالا باید به نکات زیر توجه کرد:
الف) اگرچه باید روایات مخالف با قرآن را نپذیرفت، اما این بدان معنا نیست که هر‌ مطلبی که در روایتی آمده، حتماً باید مشابه آن در قرآن نیز وجود داشته باشد. و به عبارتی این استنباط نادرست است که اگر مضمون حدیثى در قرآن نیامده بود، باید آن حدیث را کنار بگذاریم، بلکه اگر روایتی مخالفت صریحی با قرآن کریم نداشت، حتی اگر مشابه آن در قرآن نبود، بالقوه قابل پذیرش بوده و برای ارزیابی آن باید به سراغ دیگر قواعد شناخت حدیث(درایة الحدیث) برویم.
ب) همان‌گونه که در ابتدا گفته شد، این نکته بدیهی است که اگر روایتی به وضوح مخالف قرآن باشد، برای نپذیرفتن آن نیاز به دلیل و روایت نداریم و با حکم عقل ثابت می‌شود که هر آنچه مخالف صریح قانون اساسی مسلمانان است، قابل پذیرش نیست.
ج) درباره روایات عرضه حدیث بر قرآن، در مباحث اصول فقه این گفت‌وگو مطرح شده است که آیا روایات مربوط به موافقت و مخالفت کتاب، زیرمجموعه سرفصل «ترجیح احدى الحجتین على الاخرى» می‌باشد، یا زیرمجموعه «تمییز حجت از لا حجت»[5] که به نظر می‌رسد گزینه دوم صحیح‌تر باشد؛ زیرا در این روایات آمده است که احادیث مخالف کتاب، زخرف و باطل است و از طرف ما صادر نشده است و شما باید آن‌را به دیوار بزنید، و این تعبیرها گویاى آن است که روایات مخالف با قرآن، از اساس هیچ حجیتی ندارد تا حجیت قرآن را بر حجیت او ترجیح دهیم.[6]
 

[1]. طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، مقدمه، تهرانی، شیخ آقابزرگ، تحقیق، قصیرعاملی، احمد، ج ‏1، ص 5، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا؛ طبرسى، فضل بن حسن، مجمع البیان فى تفسیر القرآن، مقدمه مؤلف، ج 1، ص 39، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، چاپ اول، 1415ق؛ فیض کاشانی، ملامحسن، تفسیر الصافی، تحقیق، اعلمی، حسین، ج ‏1، ص 36، تهران، الصدر، چاپ دوم، 1415ق؛ طوسی، محمد بن حسن، العدة فی أصول الفقه، ج 1، ص 350، قم، محمد تقی علاقبندیان‏، چاپ اول‏، 1417ق.  
[2]. ابوالفتوح رازی، حسین بن علی، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیرالقرآن، تحقیق، یاحقی، محمد جعفر، ناصح، محمد مهدی، ج ‏5، ص 368، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، 1408ق.
[3]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج 1، ص 69، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
[4]. همان.
[5]. ر. ک: آخوند خراسانى، محمد کاظم بن حسین،‏ کفایة الأصول، ص 444 – 445، قم، مؤسسة آل البیت(ع)‏، چاپ اول‏، 1409ق؛ نائینى، محمد حسین،‏ فوائد الاصول، تقریرات، کاظمى خراسانى، محمد على،‏ ج ‏4، ص 790، قم، مؤسسه نشر اسلامی‏، چاپ اول‏، 1376ش؛ مظفر، محمد رضا، أصول الفقه، ج ‏3، ص 254 – 255، قم، مؤسسه نشر اسلامی‏، چاپ پنجم‏، 1430ق؛ امام خمینى، روح الله‏، الرسائل، ج ‏2، ص 78، قم، مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان‏، چاپ اول‏، 1410ق.
[6]. کفایة الأصول، ص 444 - 445.
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    793397 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    757138 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
    680935 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    659345 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    648885 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    600828 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580189 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    565023 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564300 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    559870 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود