«جحیم» مشتق از ماده «جحمة» به معناى شدت سوزش آتش، و در قرآن کریم یکى از نام‌هاى «جهنم» است.[1]
خداوند در روز قیامت به فرشتگانى که مأمور فرستادن کفار، مشرکان، ظالمان و ستمگران و هم‌کیشان آنها به دوزخ‌اند، فرمان می‌‏دهد آنان را به سمت دوزخ راهنمایی کنید: «فَاهْدُوهُمْ إِلى‏ صِراطِ الْجَحِیمِ».[2]
بنابر این «صراط جحیم» یعنی راه جهنم و دوزخ. این اصطلاح البته در قرآن یک‌بار و در آیه فوق به کار رفته است.
این‌که قرآن در این آیه فرمود: ایشان را به سوى صراط جحیم هدایت کنید، با توجه به این‌که هدایت متناسب به سوی بهشت و راه سعادت است، این است که ایشان را به سوى جهنم ببرید و در جهنم بیفکنید؛ چون کلمه هدایت همه جا به معناى راهنمایى نیست، بلکه گاهى به معناى رساندن به هدف و مقصد است.[3]
بعضى از مفسران گفته‌‌اند؛ اگر بردن به سوى دوزخ را هدایت به سوى آن خوانده، یک نوع توبیخ و سرزنش است.[4]
برخی هم گفته‌اند؛ هدایت در این‌جا به معنای سوق دادن به سوی جهنم،[5] و دعوت به راه آتش است.[6]
بعضی اما معتقدند؛ این تعبیر از این جهت است که کفار هم مانند دیگران لیاقت و استعداد آن‌را داشتند که به سوى بهشت هدایت شوند، خدا هم جز هدایت کارى ندارد، ولى خود آنان کارهایى کردند که هدایت خدا مبدل به هدایت به سوى دوزخ شود، و این تعبیر نظیر تعبیرى است که در آیه «فَبَشِّرْهُمْ بِعَذابٍ أَلِیمٍ»؛[7] (پس به عذاب دردناک بشارتشان ده) آمده؛ چون در این آیه نیز خود کفار بشارت خداى را مبدل به بشارت به سوى عذاب کردند.[8]

---