جستجوی پیشرفته
بازدید
18872
آخرین بروزرسانی: 1399/04/29
خلاصه پرسش
مگر فرشتگان پاکیزه از گناه نیستند؟ پس ماجرای فرشته دردائیل چیست؟ و او چه گناهی کرد که به برکت امام حسین(ع) بخشیده شد؟!
پرسش
اگر فرشته‌ها اشتباه نمی‌کنند، پس چگونه فرشته دردائیل مرتکب گناه شد و برخی از مقامات خود را از دست داد و سپس با برکت تولد امام حسین(ع) از سوی خدا بخشیده شد؟
پاسخ اجمالی

فرشتگان موجودات بسیار شریف و لطیف و دارای ویژگی‌های نیک فراوانی هستند که در قرآن بیان شده است، مانند آن‌که خصوصیت‌های حیوانی در وجود آنان راه ندارد و هیچ‌گونه میل و قدرتی بر انجام گناه ندارند؛ و به همین دلیل از هرگونه گناه و معصیت پاک و مبرا هستند. با این وجود و همان‌گونه که در پرسش گفته شد، در برخی از روایات، سخن از اشتباه فرشته‌‌ای به نام «دردائیل» به میان آمده که گویا با چنین عصمتی هم‌خوان نیست. در روایتی از رسول خدا(ص) نقل است:

فرشته‌ای به نام «دردائیل» شانزده هزار بال داشت که فاصله بین هر یک از بال‌هایش با بال دیگر به اندازه آسمان تا زمین بود. او روزی با خود گفت: آیا موجودی برتر از پروردگار وجود دارد؟ خداوند برای پاسخ‌ به پرسش او، بال‌‌هایش را دو برابر کرد و سپس به او وحى نمود تا پرواز نماید. او به اندازه پنجاه سال پرواز کرد، اما به سر یکى از ستون‌‌هاى عرش هم نرسید. وقتی دردائیل به سختی افتاد، خدا به او وحى نمود که برگردد و فرمود: من بزرگم و برتر از هر بزرگی هستم و چیزی برتر از من نیست و مکانى ندارم! سپس خداوند بال‌‌هایش را قطع کرده و او را از جایگاهش در میان فرشتگان بیرون برد.

روز تولد امام حسین(ع)، خدا به مالک خازن دوزخ‌ پیام داد که به احترام فرزندی که براى حضرت محمد(ص) به دنیا آمده ، آتش را بر اهل آن خاموش سازد. هم‌چنین به رضوان خازن بهشت وحى فرمود که بهشت را آذین بندد و معطر سازد و به حور العین وحى فرمود که به همین مناسبت خود را آرایش کرده و به دیدار یکدیگر بروند و به فرشتگان فرمان داد که به صف ایستاده و خدا را تسبیح و تحمید و تمجید و تکبیر گویند.

سپس خدا به جبرئیل وحى فرمود که به همراهی هزاران هزار فرشته روحانی و سوار بر مرکب‌های زینتی و با در دست‌داشتن طَبَق‌های نور برای تبریک نزد پیامبر(ص) بروند و به حضرتشان این پیام را برسانند که من نام آن کودک را حسین(ع) نهادم و به او هم تبریک و هم تسلیت گفته و به حضرتشان خبر دهند که بدترین افراد امت او سوار بر بدترین مرکب‌ها او را خواهند کشت! پس واى بر قاتل و واى بر راهنما و وای بر فرمانده! و این موضوع را نیز مطرح کنند که خدا از قاتل حسین بیزار بوده و او نیز از خدا بیزار است؛ زیرا در قیامت گنه‌کارتر از او نیست. در روز قیامت قاتل حسین(ع) به همراه مشرکان وارد آتش می‌شوند و اشتیاق آتش به کشنده حسین(ع) بیشتر از اشتیاقی است که اطاعت کنندگان از اوامر خداوند نسبت به بهشت دارند!

هنگامی که جبرئیل از آسمان به سمت زمین می‌آمد از کنار دردائیل عبور کرد. دردائیل از جبرئیل در مورد وضعیت غیر عادی آن شب پرسید و گفت: آیا قیامت اهل دنیا آغاز شده است؟! جبرئیل گفت: نه ولی براى محمد(ص) فرزندی به دنیا آمده و خدا مرا برای تبریک به ایشان فرستاده است. دردائیل جبرئیل را قسم داد که به حضرتشان سلام رسانده و به او بگوید که به حق این فرزندت از پروردگار بخواه تا از من خشنود شده و بال‌‌ها و جایگاهم در میان فرشتگان را به من بازگرداند.

جبرئیل نزد پیامبر(ص) آمد و تبریک خدا را ابلاغ کرد. پیامبر فرمود: امت من او را خواهند کشت؟! جبرئیل پاسخ مثبت داد. پیامبر فرمود: آنان از امتم نیستند و هم من و هم پروردگارم از آنان بیزاریم. جبرئیل گفت: من هم از آنها بیزارم.

سپس پیامبر(ص) نزد دخترش  فاطمه(س)  رفت و به او تبریک و تسلیت گفت. فاطمه(س) گریست و گفت: کاش او را به دنیا نیاورده بودم! کشنده حسین در آتش است! پیامبر(ص) فرمود: من هم به این موضوع گواهی می‌دهم اما تا امامى از نسل او به دنیا نیاید که تمام امامان هدایت‌گر بعدی از نسل اویند، حسین(ع) به شهادت نخواهد رسید.

امامان بعد از من به ترتیب عبارت‌اند از: «علی الهادى» و «حسن المهتدى» و «حسین الناصر» و «علی بن الحسین المنصور» و «محمد بن علی الشافع» و «جعفر بن محمد النفاع» و «موسى بن جعفر الأمین» و «علی بن موسى الرضا» و «محمد بن علی الفعال» و «علی بن محمد المؤتمن» و «حسن بن علی العلام» و قائم که عیسى بن مریم پشت سر او نماز می‌خواند.

فاطمه(س) بعد از شنیدن این مژده، گریه خود را قطع نمود.

بعد از این گفت‌وگوها جبرئیل موضوع درخواست دردائیل را پیش کشید. پیامبر(ص)‌ نیز حسین(ع) که در پارچه‌‏اى پشمى پیچیده شده بود را در دستانش گرفت و  به طرف آسمان بلند کرد و گفت: بار الها! به حق این فرزند بر تو و به حق تو بر او و حقت بر پدربزرگش محمد و بر ابراهیم(ع) و اسماعیل(ع) و اسحاق(ع) و یعقوب(ع)، اگر براى حسین فرزند علی و فاطمه در پیش‌گاه تو قدر و منزلتى است، از دردائیل خشنود شو و بال‌‌ها و جایگاهش در میان فرشتگان را به وى برگردان. خدا نیز دعاى پیامبر را مستجاب کرد و دردائیل را بخشید و بال‌‌هایش را به او برگرداند و او را دوباره در میان صفوف فرشتگان قرار داد. از این رو او در بهشت به عنوان بنده آزاد شده امام حسین(ع) شناخته مى‏شود.[1]

در تحلیل و بررسی این حدیث ابتدا باید گفت، اگرچه این روایت در کتاب معتبری نقل شده است، اما سند این روایت و نیز دیگر روایاتی که درباره سرپیچی برخی فرشتگان از فرمان الاهی و مجازات آنها وارد شده، اسناد چندان قابل اعتمادی نیست، اما با فرض پذیرش چنین روایاتی، می‌توان این احتمالات را مد نظر قرار داد:

  1. این کار دردائیل نوعی ترک اَولی بود، نه گناه و معصیت.[2] مانند اعتراضی که فرشتگان به آفرینش آدم کرده و با این پاسخ خدا مواجه شدند که من چیزی را می‌دانم که شما نمی‌دانید.[3]
  2. این احتمال نیز مطرح شده است که این فرشته از فرشتگان آسمانی - که تصور سرپیچی در مورد آنان نمی‌رود - نبوده، بلکه فرشته‌ای زمینی بوده که با فرشتگان آسمانی تفاوت داشته است.[4]
  3. ممکن است دردائیل در واقع یک فرشته نبود، بلکه مانند ابلیس از موجوداتی بود که به دلیل عبادت فراوان به مقام فرشتگان رسیده، اما به مانند شیطان از جایگاهش رانده شده بود، با این تفاوت که شیطان در سرپیچی خود اصرار کرده و از اصحاب دوزخ شد، اما دردائیل پشیمان شده و به جایگاه سابقش برگشت.

 


[1]. شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ج 1، ص 282 – 284، تهران، دار الکتب الاسلامیة، چاپ دوم، 1395ق.

[2]. «ترک اولی از معصوم»، 7880؛ «عصمت پیامبر (ص) و ترک اولی»، 1857.

[3]. بقره، 30.

[4]. توصیه‌ها، پرسش ها و پاسخ ها در محضر آیت الله جوادی آملی، ج 2، ص 88-87؛ «عصمت فرشتگان»، 1740.

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    793397 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    757138 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
    680935 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    659345 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    648885 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    600828 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580189 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    565023 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564300 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    559870 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود