جستجوی پیشرفته
بازدید
18469
آخرین بروزرسانی: 1398/03/09
 
کد سایت id23092 کد بایگانی 36809 نمایه بررسی روایت زیر یک لحاف خوابیدن پیامبر(ص) علی(ع) و عائشه
طبقه بندی موضوعی درایه الحدیث
اصطلاحات عایشه
گروه بندی اصطلاحات شخصیت‌ها
خلاصه پرسش
آیا پیامبر اسلام(ص)، امام علی(ع) و عائشه در سفری با هم زیر یک لحاف خوابیدند؟ اگر چنین است، چگونه در روایات دیگر آمده است که اگر دو نفر در زیر یک لحاف باشند، باید شلاق بخورند؟!
پرسش
علامه مجلسی در بحث فرق میان شب و روز جهت اقامه حد شرعی، روایتی را به شرح زیر بیان می‌کند: امام علی(ع) فرمود: «همراه پیامبر و عائشه به سفر رفتم، پیامبر در این سفر جز من خادمی نداشت و فقط یک لحاف همراه داشتیم، ‌هنگام خواب پیامبر در بین من و عایشه می‌خوابید و سه نفری زیر همان لحاف بودیم،‌ وقتی پیامبر به نماز شب بر می‌خاست، ‌با دستش وسط لحاف را بر زمین می‌چسباند به طوری که میان من و عائشه فاصله بیفتد». آیا این روایت صحیح است و فقها آن‌را قبول دارند؟
پاسخ اجمالی
روایت مطرح شده در پرسش از نظر سند، معتبر نیست؛ و در بسیاری از منابع روایی و تاریخی نیز به چنین ماجرایی اشاره نشده است. البته با فرض قبول در تعارض با روایات تعزیر دو فردی که در زیر یک لحاف‌ باشند، نیست؛ زیرا روایات تعزیر ناظر به مواردی است که هر دو برهنه باشند، فاصله‌ای میانشان نبوده و اضطراری نیز وجود نداشته باشد.
 
پاسخ تفصیلی
حکم تعزیر دو فردی که در زیر یک لحاف خوابیده‌اند، برگرفته از روایاتی از این دست است:
1. «امام علی(ع) حکم به تعزیر دو مرد و یا دو زنی می‌کرد که زیر لحاف بوده‌اند و اگر یک مرد و یک زن را شب هنگام زیر یک لحاف می‌یافتند، حکم به سنگسارشان نکرده، بلکه تعزیرشان می‌کرد».[1]
2. امام علی(ع): «دو مرد، دو زن و یا یک مرد و یک زن برهنه که در یک لباس بوده، و در مظان اتهام نیز هستند، باید حدّ شرعی را در مورد آنان اجرا کرد».[2]
در این روایت؛ اگرچه در یک لباس‌بودن مطرح شده، اما می‌توان زیر یک لحاف بودن را نیز از مصادیق آن دانست.
3. امام صادق(ع): «دو زن نمی‌توانند در زیر یک لحاف بخوابند، مگر این‌که بین آنها مانعی وجود داشته باشد، اما اگر خوابیدند؛ ابتدا به آنان هشدار داده می‌شود و اگر باز هم چنین رفتاری را مرتکب شدند، بر هر کدامشان حد شرعی جاری می‌شود ...».[3]
در جمع‌بندی این روایات، برخی فقها، حکم را محدود به زمانی کرده‌اند که هر دو، یا یکی از آنان، برهنه در زیر لحاف باشد، و شواهد و قرائنی نیز بر ارتکاب عمل نامشروع توسط آنان وجود داشته باشد:
لخت خوابیدن دو نفر غیر ذى رحم در زیر یک لحاف و مانند آن باید از سى تا نود و نه تازیانه بزنند بر حسب اختلاف حال معصیت کار به نظر حاکم شرع.[4]
حد شرعی بر گروه‌هایی جاری می‌شود: ... (پنجم) دو زن که در زیر یک لحاف برهنه بخوابند و دو مرتبه ایشان را تعزیر کرده باشند.[5]
دو مرد در زیر یک لحاف در حالی‌که برهنه باشند و بین آنها مانعی وجود نداشته باشد، مشهور بین علمای متأخر این است که تعزیر دارند.[6]
دو نفر مکلف که برهنه در یک لحاف جمع شده باشند به نحو محرّم به طورى که برخورد حرام آنها قطعى باشد، تعزیر می‌شوند به حسب نظر حاکم در مقدار تازیانه به حسب اختلاف موارد، و آخرین مرتبه و اشدّ آن یک‌صد تازیانه است.[7]
با تمام آنچه گفته شد، این حکم، قطعاً بنابر دستور عقل موارد اضطرار را شامل نمی‌شود. بنابر این اگر دو نفر که برهنه هم باشند و در سرما قرار گرفته‌اند، و زیر یک لحاف بروند مشمول این حکم نمی‌شوند. برخی از محققان نیز به این امر اذعان کرده‌اند: «تمام این مباحث برای زمانی است که در حالت اختیار بوده باشند و ضرورتی در کار نبوده باشد، اما اگر ضرورتی مانند سرمای شدید و ... آنها را مجبور کرد که زیر لحاف بروند، هیچ اشکالی نداشته و این مطالب بر آنها جاری نمی‌شود».[8]
بعد از روشن شدن موضوع تعزیر و مجازات چنین افرادی، به تحلیل مختصر گزارش موجود در پرسش می‌پردازیم:
در برخی منابع به نقل از امام علی(ع) آمده است: «من با پیامبر(ص) به سفر رفتم و این قبل از آن بود که پیامبر(ص) همسرانش را به حجاب امر کند. من به پیامبر(ص) خدمت می‌کردم و آن‌حضرت خدمت‌گزار دیگرى نداشت. پیامبر تنها یک لحاف(رو انداز) داشت و عائشه هم همراه او بود. پیامبر(ص) بین‏ من‏ و عایشه‏ می‌خوابید و ما سه نفرى جز همان یک لحاف چیزى نداشتیم. هر گاه حضرت براى نماز بر می‌خاست وسط لحاف را بین من و عایشه پایین می‌آورد تا لحاف به زیراندازى که زیر ما بود برسد و پیامبر(ص) بر می‌خاست و نماز می‌خواند».[9]
در مورد این روایت باید گفت:
1. این روایت اگرچه در منابع کهن نیز بدان اشاره شده، اما به لحاظ سندی؛ چندان معتبر نیست؛ بنابر این نمی‌توان آن‌را از موضوعات مسلّم تاریخی دانست.
2. با این وجود، پذیرش این گزارش، منافاتی با پذیرش دیگر آموزه‌های دینی ندارد؛ زیرا از ظواهر آن برمی‌آید که نوعی اضطرار آنها را مجبور کرده تا از یک لحاف به صورت مشترک استفاده کنند و نیز هیچ کدامشان برهنه نبودند.
3. علاوه بر آن، در مرحله اول، پیامبر اسلام(ص) خود میان علی(ع) و عایشه می‌خوابید و هرگاه برای نماز برمی‌خاست، لحاف را به گونه‌ای قرار می‌داد که گویا دو نفر در دو لحاف جداگانه خوابیده‌اند و همچنین با حضور شخص ایشان در کنار بستر، هیچ شائبه‌ای به وجود نمی‌آمد. 
 
 

[1]. مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، ج ‏76، ص 94، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق؛ ر. ک: کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 7، ص 182، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق؛ ابن حیون مغربی، نعمان بن محمد، دعائم الإسلام و ذکر الحلال و الحرام و القضایا و الأحکام، محقق، مصحح، فیضی، آصف،‏ ج 2، ص 449، قم، مؤسسة آل البیت(ع)، چاپ دوم، 1385ق.
[2]. محدث نوری، حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج 14، ص 339، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، 1408ق.
[3]. برقی، احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، محقق، مصحح، محدث، جلال الدین،‏ ج 1، ص 114، قم، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1371ق؛ شیخ طوسی، تهذیب الأحکام، محقق، مصحح، موسوی خرسان، حسن، ج 10، ص 59، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق؛ شیخ حر عاملی، هدایة الأمة إلی أحکام الأئمة(ع)، ج 7، ص 160، مشهد، آستانة الرضویة المقدسة، مجمع البحوث الإسلامیة، چاپ اول، 1414ق.
[4]. موسوى گلپایگانى، سید محمد رضا، مجمع المسائل، ج 3، ص 205، قم، دار القرآن الکریم، چاپ‏ دوم، 1409ق.
[5]. شیخ بهائى، بهاء الدین محمد، ساوجى، نظام بن حسین، جامع عباسى و تکمیل آن (محشى)، ج 2، ص 420، تهران، فراهانی، چاپ ‏اول، بی‌تا.
[6]. موسوى خویى، سید ابو القاسم، تکملة المنهاج، ص 40، قم، نشر مدینة العلم، چاپ ‏بیست و هشتم، 1410ق.
[7]. بهجت، محمد تقى، جامع المسائل، ج 5، ص 176، قم، چاپ ‏اول.
[8]. موسوى گلپایگانى، سید محمد رضا، الدر المنضود فی أحکام الحدود، ج 1، ص 166،‌ قم، دار القرآن الکریم، چاپ‏اول، 1412ق.
[9]. هلالی، سلیم بن قیس، کتاب سلیم بن قیس الهلالی، محقق، مصحح، انصاری زنجانی خوئینی، محمد، ج 2، ص 903، قم، نشر الهادی، چاپ اول، 1405ق؛ بحار الانوار، ج 40، ص 2.
ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    793397 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    757138 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
    680935 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    659345 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    648885 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    600828 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580189 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    565023 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564300 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    559870 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود