جستجوی پیشرفته
بازدید
17315
آخرین بروزرسانی: 1389/10/19
خلاصه پرسش
در تفسیر تسنیم اشاره شده که خداوند مواد خام را از "شىء" و "لا شىء" نیافریده، بلکه خلقت این مواد "لا من شىء" بوده است. اولا معنی "لا من شیء" چیست؟ و ثانیا آیا این سخن، خلاف صریح قرآن نیست که می‏فرماید: "وَ قَدْ خَلَقْتُک مِنْ قَبْلُ وَ لَمْ تَک شَیْئاً" (مریم/9)؟
پرسش
در تفسیر تسنیم آمده: «چون خداوند اول مواد خام را ابداع مى کند، انشاى آن مواد خام از شىء نیست؛ چنان که لا شىء هم نیست؛ زیرا در فرض اول قِدَم آن شىء لازم مى آید و در فرض دوم، مبدأیت قابلى لا شىء، در حالى که هم قِدَم غیر خدا محال است و هم مبدأیت قابلى عدم و نقیض من شىء، من لا شىء نیست، بلکه لا من شىء است» (ج 4، ص 451). الف. معنی «من شیء» و «من لا شیء» روشن است، امّا معنی «لا من شیء» چیست؟ این‏که بگوییم خداوند اشیاء را «لا من شیء» خلق کرده به چه معناست و چه فرقی با «من لا شیء» دارد؟ ب. آیا این سخن خلاف صریح قرآن نیست که می‏فرماید: «وَ قَدْ خَلَقْتُک مِنْ قَبْلُ وَ لَمْ تَک شَیْئاً» (مریم/9)، زیرا در این آیه شریفه می‏فرماید که تو هیچ نبودی، یعنی لا شیء بودی، و من تو را در حالی‏که لا شیء بودی (لم تکُ شیئاً) خلق کردم.
پاسخ اجمالی

خلق بدون استفاده از چیزی (لا من شیء)، تعبیری یکتاپرستانه تر از آفرینش از نا چیز (من لا شیء) است که حتی عنوانی فرضی و خیالی به نام "لا شیء" که از ازل مفروض بوده ولی فعلیت نداشته را نیز نفی می کند. در ضمن این موضوع در ارتباط با ماده اولیه و خام جهان آفرینش بوده و در مورد انسان نیست، چون می دانیم که انسان از ماده دیگری به نام خاک آفریده شده است.

پاسخ تفصیلی

در پاسخ باید گفت که صاحب این تفسیر گرانقدر، یقینا جهان مادی موجود را قدیم و ازلی ندانسته، بلکه در چگونگی پیدایش آن سه فرض را مطرح کرده است و برداشت نهایی خویش را با استدلالاتی به شرح ذیل ارائه داده است:

1. خداوند ماده اولیه و خام را از "شیء" و چیز دیگری آفریده باشد که در این صورت، هر چند ماده اولیه، قدیم و ازلی نیست، اما آن چیزی که شالوده آفرینش ماده اولیه است ازلی خواهد بود. این فرض، وجود چیزی ازلی غیر از خدا را ثابت می کند که مورد پذیرش یکتاپرستان نیست.

2. آفرینش ماده اولیه از "لا شیء" بوده است. در این فرض ما عنوانی عدمی و متناقض با "شیء" را به نام "لاشیء" تصور کرده و آن را مبدأ آفرینش می پنداریم.

این نظریه پرداز دینی، حتی چنین فرضی را نیز با توحید خالص سازگار ندانسته و وجود عنوانی فرضی به نام "لا شیء" که در اندرون خود قابلیت "شیء" شدن دارد را مستلزم ازلی بودن چنین عنوان و یا مبدأیت قابلی آن دانسته و چنین حدی از وجود فرضی را نیز مخالف توحید می پندارد.

3. نظریه نهایی ایشان آن است که ماده اولیه، نه از "شیء" واقعی و نه از "لا شیء" فرضی، آفریده نشده است، بلکه عبارت بهتر آن است که بگوییم آن ماده خام از چیزی آفریده نشده است(لا من شیء) تا دچار عنوانی خیالی و فرضی نشویم که قدمت اعتباری داشته باشد.

در ضمن توجه داشته باشید که اولا آیه موجود در پرسش نیز، خلقت از "لا شیء" را نمی فهماند، بلکه بیان می دارد که تو ای انسان چیزی نبودی نه آنکه "لا شیء" بودی! و ثانیا آیه، ارتباطی با این بخش از تفسیر ندارد، چون تفسیر در صدد بیان چگونگی خلقت اولین ماده خام است که دیگر مواد با استفاده از آن ساخته شده اند، اما آن آیه در ارتباط با خلقت انسان است که عنصر مادی او از مواد خام دیگری چون خاک و گل آفریده شده و چنین آفرینشی نیز بارها در قرآن با عباراتی چون "فَإِنَّا خَلَقْناکُمْ مِنْ تُراب‏"[1]، "وَ لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ مِنْ سُلالَةٍ مِنْ طین‏"[2]و ... مورد تأکید قرار گرفته است و اگر در آیه مورد نظرتان بیان شده که انسان قبلا چیزی نبوده، معنایش آن است که او قبل از شکل گیری به حالت فعلی چیز ارزشمند و قابل ذکری نبوده است چنانچه پروردگار در آیه دیگری این مطلب را صراحتا بیان می فرماید:

" هَلْ أَتى‏ عَلَى الْإِنْسانِ حینٌ مِنَ الدَّهْرِ لَمْ یَکُنْ شَیْئاً مَذْکُورا".[3]



[1] حج، 5.

[2] مؤمنون، 12.

[3] انسان، 1.

ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    793397 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    757138 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
    680935 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    659345 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    648885 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    600828 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580189 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    565023 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564300 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    559870 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود