جستجوی پیشرفته
بازدید
17248
آخرین بروزرسانی: 1392/10/26
خلاصه پرسش
آیا از فرزندان امام موسی کاظم﴿ع﴾ کسی، امام رضا﴿ع﴾ را با کارهای خود اذیت کرده است؟
پرسش
آیا از فرزندان امام موسی کاظم﴿ع﴾ کسی، امام رضا﴿ع﴾ را با کارهای خود اذیت کرده است؟
پاسخ اجمالی
با جست‌وجویی که در منابع روایی انجام گرفت؛ روایاتی، تنها درباره یکی از فرزندان امام کاظم(ع) به نام زید نقل شده است که ظاهر آنها نشانگر آن است که او امام رضا(ع) را با کارهای خود اذیت کرده است. البته این روایات نقد و بررسی است.
زمانى كه زيد بن موسى بن‏ جعفر را كه در بصره خروج كرد، و خانه‌هاى بنى عبّاس را آتش زده بود، نزد مأمون بردند، مأمون جُرم او را به احترام برادرش علىّ بن موسى الرضا(ع) بخشيد و خطاب به حضرت رضا(ع) گفت: اگر برادرت قيام كرده و چنين و چنان كرده، در گذشته نيز زيد بن علىّ قيام كرد و كشته شد، و اگر شما در دربار من مقام و موقعيّت فعلى را نداشتيد، او را مى‏كشتم؛ زيرا كارهاى او كوچک نبود. امام رضا(ع) فرمود: «برادرم زيد را با زيد بن علىّ مقايسه نكن؛ زيرا او از علماى آل محمّد بود، به خاطر خدای عزّ و جلّ غضب نمود، و با دشمنان او جنگيد تا در راه خدا كشته شد ...».[1]  در ادامه روایت امام رضا(ع) و مأمون در مورد زید بن علی به گفت‌وگو می‌پردازند که ارتباطی به بحث ما ندارد. منابع دیگر شیعی نیز این حدیث را از کتاب «عیون اخبار الرضا» نقل کرده‌اند.[2]
منابع تاریخی غیر شیعی نیز این مطلب را نقل کرده‌اند که زید بن موسی خانه‌هایی را در بصره به آتش کشیده بوده[3] و به همین جهت او را «زید النار» می‌خواندند.[4]
روایت دیگری نیز وجود دارد که گفت‌وگوی امام رضا(ع) با برادرش زید بن علی را پس از دستگیریش بیان می‌کند که البته در این روایت وقوع جُرم و دستگیری مدینه اعلام شده است:
«زيد بن موسى برادر امام رضا(ع) در مدينه‏ خروج كرد و خانه‏هایى را به آتش كشيد و مردمى را كشت؛ از اين‌رو؛ او را «زيد النّار» لقب دادند. مأمون دستور داد او را دستگير كردند و نزدش آوردند، دستور داد او را نزد برادرش ابو الحسن(ع) ببريد، راوی می‌گويد: چون بر آن‌حضرت وارد شد آن‌جناب به او گفت: «اى زيد! آيا ترا سخن مردمان نادان اهل كوفه مغرور نموده است كه روايت كنند «إنّ فاطمة احصنت فرجها فحرّم اللَّه ذرّيّتها على النّار» (فاطمه عفّت خود را نگهداشت پس خداوند آتش را بر ذريّه‏اش حرام ساخت) اين فقط مخصوص حسن و حسين است، اگر گمان می‌بری که تو معصيت خداوند عزّ و جلّ را انجام داده و به بهشت روى و پدرت موسى بن جعفر(ع) اطاعت خدا كند و او نیز به بهشت داخل‏ شود، در اين صورت تو در نزد خداوند گرامی‌تر از او خواهى بود!، به خدا سوگند هيچ‌كس جز از راه طاعت به آنچه نزد خدا است نخواهد رسيد، و تو مى‏پندارى با معصيت بدان می‌رسى، پس گمان تو گمان بدی است»، زيد گفت: من برادر شما هستم و پسر پدرت می‌باشم، حضرت در پاسخش فرمود: «تو برادر منى هنگامى كه خداوند عزّ و جلّ را اطاعت كنى ...».[5]
اینها نقل‌های موجود در مورد این فرزند امام موسی بن جعفر(ع) است. اما به نظر می‌رسد که واقعیت، یاغی‌گری و ناخلف بودن این فرزند نیست، بلکه این فرزند علیه بنی عباس خروج کرده بود و حرکت او را باید به عنوان یک حرکت شیعی نام برد؛ لذا می‌بینیم که مأمون این زید را با زید بن علی مقایسه می‌کند و در منابع نیز نقل شده که او خانه‌های بنی عباس و پیروانشان را به آتش می‌کشیده است.[6] همچنین آن‌گونه سخن گفتن امام با ایشان را می‌توان حمل بر تقیه کرد، علاوه بر این‌که در صحت روایت دوم اشکال وجود دارد. بنابر این، خطاکار بودن و مخالف امام رضا بودن توسط زید بن موسی دارای اشکال است.
در منابع تاریخی به برادر دیگری از امام رضا(ع) که با ایشان مخالفت کرده باشد، را نیافتیم.
 

[1]. شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا(ع)، محقق، مصحح، لاجوردی، مهدی، ج 1، ص 248- 249، نشر جهان، تهران، چاپ اول، 1378ق.
[2]. ر.ک: فیض کاشانی، محمد محسن، الوافی، ج 2، ص 226، کتابخانه امام أمیر المؤمنین علی(ع)، اصفهان، چاپ اول، 1406ق؛ قمی مشهدی، محمد بن محمدرضا، تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب، تحقیق، درگاهی، حسین، ج 9، ص 148، سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامی، تهران، چاپ اول، 1368ش.
[3]. ر.ک: زرکلی، خیر الدین، الاعلام، ج 3، ص 61، دار العلم للملایین، بیروت، چاپ هشتم، 1989م؛ ابن خلدون، عبد الرحمن بن محمد، دیوان المبتدأ و الخبر فی تاریخ العرب و البربر و من عاصرهم من ذوی الشأن الأکبر(تاریخ ابن خلدون‏)، تحقیق، خلیل شحادة، ج 3، ص 305،  بیروت، دار الفکر، چاپ دوم، 1408ق.
[4]. ابن اثیر جزری، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج 6، ص 310، دار صادر، بیروت، 1385ق.
[5]. عيون أخبار الرضا(ع)، ج ‏2، ص 234؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 49، ص 217 – 218، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ دوم، 1403ق.
[6]. طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک(تاریخ طبری)، تحقیق، ابراهیم، محمد أبو الفضل، ج 8، ص 535، دار التراث، بیروت، چاپ دوم، 1387ق.
ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    752796 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    730667 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    643220 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و تصمیم جدی ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
    642832 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    638936 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    576568 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    576504 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    558756 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    558658 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • می خواهم دعا کنم همسرم در زندگی مطیع من باشد آیا در این زمینه دعایی از اهل بیت (ع) به ما رسیده است؟
    544544 Practical 1389/02/22
    دعاها، لازم نیست حتماً به زبان عربى خوانده شوند؛ هرچند به عربی بهتر است، حتى دعا در نماز به زبان فارسى جایز است.نکته مهم تر این که انسان باید شرایط دیگر تأثیر گذاری دعا ...