اصطلاحات و مدخل ها (گروه اصطلاح:اصطلاحات منطقی)
-
استقراء ، استقراء تام ، استقراء ناقص
2545 اصطلاحات منطقی
«استقراء» يكى از اقسام سهگانه حجت و استدلال است. و آن استدلالى است كه در آن از مطالعهی امور جزئى به نتيجهاى كلى دستيابند. مثلا از ملاحظهی حيوانات مختلف كه هريک هنگام جويدن غذا فکّ پایین را ح
-
برهان افتراض
915 اصطلاحات منطقی
برهان افتراض، یا قیاس افتراض، یا دلیل افتراض، يكی از روشهـای منطـقی اسـت که در موارد متعددی به کار میرود؛ یکی از کاربردهای آن، اثبات برخی از اقسام شکل دوم و سوم قیاس است.
از نظر منطقیها،
-
تصور و تصدیق
2296 اصطلاحات منطقی
«تصور» یعنی آنکه به چیزی فکر کنیم، بدون آنکه در صدد اثبات و یا نفی موضوعی باشیم، مانند تفکر به آسمان، اما «تصدیق» به معنای فکر کردن به چیزی به همراه حکم به اثبات و یا نفی میباشد، مانند آنکه «آسمان
-
تمثیل
1385 اصطلاحات منطقی
«تمثيل» در دانش منطق، يكى از اقسام سهگانه «حجت» است، و آن عبارت است از: «حكم كردن بر چيزى به سبب حكمى كه دربارهی امر مشابه آن كرده باشند».
مانند اينكه از حرمت شراب انگور حكم به حرمت شر
-
جهل بسیط ، جهل مرکب
1650 اصطلاحات منطقی
حد تام ، حد ناقص ، رسم تام ، رسم ناقص
11524 اصطلاحات منطقی- هر گاه تعریفی بتواند تمام اجزای ماهیت یک مفهوم را بیان کند و روشنگر کنه ذات آن باشد، در این صورت به آن «حد تام» میگویند؛ مانند اینکه در تعریف
حصر ، حصر حکمی و موضوعی ، حصر عقلی و استقرایی ، حصر حقیقی و اضافی
2352 اصطلاحات فقهی - اصولی
اصطلاح «حصر»، بیشتر در علوم ادبی کاربرد دارد، و عبارت است از: اختصاص دادن چیزی به چیز دیگر به طریق مخصوص. به عبارت دیگر، اثبات حکمی برای موردی معین و نفی آن حکم از موارد دیگر است.
به عنوان
-
دور
2205 اصطلاحات فلسفی
«دَوْر» (به فتح اول و سکون ثانی) از اصطلاحات منطق و فلسفه است که در سایر علوم بویژه فقه و اصول نیز کاربرد زیادی دارد. دور عبارت است از: اینکه موجود شدن چیزی در نهایت، وابسته به مو
-
دور مصرح
1415 اصطلاحات فلسفی
«دور مُصَرَّح» همان دور بدون واسطه است. رجوع کنید: مدخل «دَوْر».
-
دور مضمر
1570 اصطلاحات فلسفی
به دور با واسطه «دَوْر مُضمَر» میگویند. مثلاً هر گاه "الف" متوقف بر "ب" باشد و "ب" متوقف بر "ج" و "ج" متوقف بر "دال" و "دال" متوقف بر "الف" باشد. رجوع کنید: مدخل مغالطه
1282 اصطلاحات منطقی«مغالطه»، قیاسی است که به دلیل وجود برخی ویژگیهایی که در مقدمات آن وجود دارد، نتیجه درست و قابل پذیرشی را به دنبال نخواهد داشت:
- به لحاظ «صوری» درست نباشد؛ بدین بیا
طبقه بندی موضوعی
موضوعات جانبی
پرسش های اتفاقی
-
آیا پیامبر و اهل بیت زنده هستند، اگر هستند به چه معنا است؟
32511 دانش، مقام و توانایی های معصومان 1388/11/17زنده بودن پیامبر (ص) و اهل بیت او به همان معنای قرآنی در مورد حیات حقیقی است که به ویژه در مورد شهدا بر آن تأکید شده است: "وَ لا تَحْسَبَنَّ الَّذینَ قُتِلُوا فی سَبیلِ اللَّهِ أَمْواتاً بَلْ أَحْیاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ یُرْزَقُونَ"؛ همچنین در ...
-
اگر عواطف، احساسات، منش و خلقیات، مخصوص روح است، پس چگونه با (توارث ژنی) که فعل و انفعالی مادی است، برخی از این صفات از والدین به فرزندان منتقل میشود؟
5114 آفرینش انسان و جهان 1395/11/06روح هر چند مجرد است ولی مجرد تام نیست، بلکه در مقام فعل وابسته به بدن است و ارتباط دقیق میان روح و بدن وجود دارد؛ از این جهت توارث ژنی و به ارث رسیدن برخی از صفات از طریق والدین به فرزندان، منافات با تجرد روح ندارد.
-
می خواهم دعا کنم همسرم در زندگی مطیع من باشد آیا در این زمینه دعایی از اهل بیت (ع) به ما رسیده است؟
556305 Practical 1389/02/22دعاها، لازم نیست حتماً به زبان عربى خوانده شوند؛ هرچند به عربی بهتر است، حتى دعا در نماز به زبان فارسى جایز است.نکته مهم تر این که انسان باید شرایط دیگر تأثیر گذاری دعا ...
-
چرا خرید و فروش گندم کراهت دارد؟
8382 خرید و فروش 1397/12/09همانطور که در پرسش مطرح شده، در کتب فقهی، از جمله شغلهای مکروه، شغل کسی شمرده شده که کار خود را خرید و فروش گندم و جو و مانند اینها قرار دهد.[1] این مسئله، بر اساس برخی گزارشات حدیثی است، از جمله صاحب کتاب ...
-
خداوند وعده داده است که جوانان را با ازدواج از فقر میرهاند. آیا چنین وعدهای با واقعیتهای موجود سازگار است؟!
4008 بیشتر بدانید 1401/08/26نخست باید گفت که زندگی دنیایی ما پر از مشکلات و دشواریها است، و سنت الهی هم بر این نیست که در این فضایی که برای امتحان انسانها است، تمام دشواریها از سر راه برداشته شود؛ اما با این وجود، مژدههایی برای بهترشدن اوضاع و برطرفشدن برخی مشکلات مشاهده میکنیم. ...
-
امام زمان(عج) بعد از ظهور در مکه، به سمت چه سرزمینهایی حرکت خواهند کرد؟
9634 بعد از ظهور 1397/05/13بر اساس برخی روایات؛ پس از ظهور شامی(شاید همان سفیانی باشد) و خروج یمانی و به راه افتادن حسنی، امام مهدی(عج) از شهر مدینه خروج کرده و به مکه میرود. در مکه شمشیر پیامبر(ص) را از غلاف خارج کرده و زره میپوشد و پرچم را بر میافرازد و ...
-
آیا از میان تمام مسلمانان مناطق مختلف اسلامی، تنها امام حسین(ع)، عبدالله بن عمر، عبدالله بن زبیر و عبدالرحمان بن ابوبکر با یزید بیعت نکردند؟
8176 امام حسین ع 1397/09/06بعد از مرگ معاویه، فرزندش یزید به حاکم مدینه(ولید بن عتبه)، نامهای نوشت تا از سران مدینه بیعت بگیرد؛ اما از میان افراد سرشناس مدینه که به نحوی در فعالیتهای اجتماعی و سیاسی نیز دخیل بودند، چند نفر با یزید بیعت نکردند: 1. حسین بن علی(ع): آنحضرت فرمود: ...
-
آیا حوریهای بهشتی به نام «لعیا» در زمان تولد امام حسین(ع) حضور داشته است؟
28259 فضائل و مناقب 1392/07/11از کتابهای فراوانی که درباره ائمه اطهار(ع) و کرامات آنان از هنگام تولد نگاشته شده است، دو کتاب «حلیة الأبرار فی أحوال محمّد و آله الأطهار(ع)» و «مدینة معاجز الأئمة الإثنی عشر» است. این دو اثر؛ تألیف نویسنده گرامی شیعه در قرن یازدهم و ابتدای قرن دوازدهم، به ...
-
آیا طلحه علاوه بر جنگ با امام علی(ع) در مقابل عمر نیز موضعگیری کرده و در قتل عثمان نیز نقش داشت؟!
8397 تاریخ 1394/05/29طلحه از اصحاب مشهور پیامبر اسلام(ص) بود که در وقایع اجتماعی و سیاسی پس از حضرتشان، نقش تأثیرگذاری داشت. در همین راستا منابع تاریخی نقلهایی را در مخالفت طلحه با خلفای زمان خود نقل کردهاند که در ذیل به برخی از آنها اشاره میکنیم: الف. مخالفت طلحه با ...
-
آیا اسلام شرایط خاصی را برای زمان و مکان آمیزش ( عمل زناشویی) تعیین کرده است؟
89376 زمان و مکان همبستری 1388/05/22اسلام برای همه جنبه های زندگی انسان و از جمله در مورد آمیزش برنامه هایی ارائه کرده است که رعایت این آداب، در بهداشت فردی و اجتماعی، روحی و جسمی زن و شوهر، بچه دار شدن و سالم بودن آن، ازدیاد محبت و غیره تأثیر دارد.
پربازدیدترین ها
-
پیامبران اولو العزم چه کسانی هستند؟ چرا اولو العزم نامیده شدند، و کتابهای آنها چه نام دارد؟ و چرا زرتشت و داوود(ع) اولو العزم نیستند؟
888185 پیامبران و کتابهای آسمانی 1387/02/31واژۀ «اولو العزم» در آیۀ 35 سورۀ احقاف آمده است. عزم به معنای حکم و شریعت است، و اولو العزم یعنی پیامبرانی که دارای شریعت و دین مستقل و جدیدی بودند. در روایات برای پیامبران اولو العزم شرایطی ذکر شده است:داشتن دعوت جهانشمول،داشتن شریعت و دین،داشتن ...
-
تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
770296 معصومین 1387/06/05شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عدهای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
-
معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
744921 حدیث 1396/06/14«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
-
آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
664820 Practical 1390/07/12نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
-
حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
651907 Laws and Jurisprudence 1387/05/23زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و تصمیم جدی ...
-
عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
644553 Practical 1391/02/11عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمیکند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه میشود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
-
آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
589287 Laws and Jurisprudence 1387/12/04در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
-
فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده میشود؟
578383 نماز جمعه 1389/09/10در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سورهای از قرآن به نامش میباشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده میشود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع میشود و امام جمعه در این خطبهها باید مردم را به تقوای ...
-
آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
561903 جن 1386/02/01قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگیهای زیر را برای او برمیشمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
-
اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
561882 Laws and Jurisprudence 1387/09/23دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
- هر گاه تعریفی بتواند تمام اجزای ماهیت یک مفهوم را بیان کند و روشنگر کنه ذات آن باشد، در این صورت به آن «حد تام» میگویند؛ مانند اینکه در تعریف
حصر ، حصر حکمی و موضوعی ، حصر عقلی و استقرایی ، حصر حقیقی و اضافی