اصطلاحات و مدخل ها (گروه اصطلاح:اصطلاحات منطقی)
-
استقراء ، استقراء تام ، استقراء ناقص
2233 اصطلاحات منطقی
«استقراء» يكى از اقسام سهگانه حجت و استدلال است. و آن استدلالى است كه در آن از مطالعهی امور جزئى به نتيجهاى كلى دستيابند. مثلا از ملاحظهی حيوانات مختلف كه هريک هنگام جويدن غذا فکّ پایین را ح
-
برهان افتراض
813 اصطلاحات منطقی
برهان افتراض، یا قیاس افتراض، یا دلیل افتراض، يكی از روشهـای منطـقی اسـت که در موارد متعددی به کار میرود؛ یکی از کاربردهای آن، اثبات برخی از اقسام شکل دوم و سوم قیاس است.
از نظر منطقیها،
-
تصور و تصدیق
2055 اصطلاحات منطقی
«تصور» یعنی آنکه به چیزی فکر کنیم، بدون آنکه در صدد اثبات و یا نفی موضوعی باشیم، مانند تفکر به آسمان، اما «تصدیق» به معنای فکر کردن به چیزی به همراه حکم به اثبات و یا نفی میباشد، مانند آنکه «آسمان
-
تمثیل
1267 اصطلاحات منطقی
«تمثيل» در دانش منطق، يكى از اقسام سهگانه «حجت» است، و آن عبارت است از: «حكم كردن بر چيزى به سبب حكمى كه دربارهی امر مشابه آن كرده باشند».
مانند اينكه از حرمت شراب انگور حكم به حرمت شر
-
جهل بسیط ، جهل مرکب
1482 اصطلاحات منطقی
حد تام ، حد ناقص ، رسم تام ، رسم ناقص
10282 اصطلاحات منطقی- هر گاه تعریفی بتواند تمام اجزای ماهیت یک مفهوم را بیان کند و روشنگر کنه ذات آن باشد، در این صورت به آن «حد تام» میگویند؛ مانند اینکه در تعریف
حصر ، حصر حکمی و موضوعی ، حصر عقلی و استقرایی ، حصر حقیقی و اضافی
2076 اصطلاحات فقهی - اصولی
اصطلاح «حصر»، بیشتر در علوم ادبی کاربرد دارد، و عبارت است از: اختصاص دادن چیزی به چیز دیگر به طریق مخصوص. به عبارت دیگر، اثبات حکمی برای موردی معین و نفی آن حکم از موارد دیگر است.
به عنوان
-
دور
2000 اصطلاحات فلسفی
«دَوْر» (به فتح اول و سکون ثانی) از اصطلاحات منطق و فلسفه است که در سایر علوم بویژه فقه و اصول نیز کاربرد زیادی دارد. دور عبارت است از: اینکه موجود شدن چیزی در نهایت، وابسته به مو
-
دور مصرح
1249 اصطلاحات فلسفی
«دور مُصَرَّح» همان دور بدون واسطه است. رجوع کنید: مدخل «دَوْر».
-
دور مضمر
1392 اصطلاحات فلسفی
به دور با واسطه «دَوْر مُضمَر» میگویند. مثلاً هر گاه "الف" متوقف بر "ب" باشد و "ب" متوقف بر "ج" و "ج" متوقف بر "دال" و "دال" متوقف بر "الف" باشد. رجوع کنید: مدخل مغالطه
1169 اصطلاحات منطقی«مغالطه»، قیاسی است که به دلیل وجود برخی ویژگیهایی که در مقدمات آن وجود دارد، نتیجه درست و قابل پذیرشی را به دنبال نخواهد داشت:
- به لحاظ «صوری» درست نباشد؛ بدین بیا
پرسش های اتفاقی
-
آیا انسان برای رسیدن به هدف یا آرزویش، ابتدا باید مطمئن باشد که به آن خواهد رسید؟!
4823 حدیث 1398/07/30در مورد رسیدن به خدا و معنویت،[1] آیاتی داریم که اگر هدف کسی، طی این مسیر باشد، خدا او را به هدفش خواهد رساند، پس جای نگرانی نیست که او به هدفش نرسد؛ مانند:1. «وَ الَّذینَ جاهَدُوا فینا لَنَهْدِینَّهُمْ سُبُلَنا وَ إِنَّ اللَّهَ لَمَعَ ...
-
شعر پندآمیزی که امام هادی(ع) برای متوکل خواند، چه بود؟
9221 حدیث 1397/07/28در برخی منابع، نقل شده است که گزارشی به متوکل رسید مبنی بر اینکه نامهها و اسلحههای زیادى از شیعیان قم نزد امام هادی(ع) وجود داشته و ایشان تصمیم به شورش علیه حکومت دارد، متوکل گروهی از نظامیان ترک خود را برای کسب اطلاع به خانه حضرت فرستاد ...
-
چه کسانی در قعر جهنم (اسفل سافلین) قرار میگیرند؟
52097 تفسیر 1393/03/31جهنم مانند بهشت، دارای طبقاتی است که هر یک از طبقات، با دیگری تفاوت دارد[1] و بدترین مکان جهنم، قعر آن است.[2] عموماً برای این معنا در اصطلاحات روزمره از کلمه «أسفل سافلین» استفاده میشود که یکبار در قرآن ذکر ...
-
ناخن های من به دلیل نازک بودن زود می شکنند، به همین دلیل اکثر اوقات از لاک استفاده می کنم و به دلیل پوست حساسم تیمم می کنم. آیا نماز با این حالت صحیح است؟
48262 موانع رسیدن آب 1391/08/22اگر رساندن آب به بدن دارای مشقت فراوان باشد به طوری که اغلب مردم چنین امری را تحمل نمی کنند؛ می توان به جای وضو یا غسل، تیمم انجام داد.[1] اما مجرد نازک بودن ناخن مجوّز تیمم نیست، بلکه باید لاک ناخن پاک ...
-
«اصالة الطهارة» چیست و در چه مواردی مورد استفاده قرار میگیرد؟
19296 General Terms 1393/04/22«قاعده طهارت» یا «اصالة الطهارة» یکی از قواعد مشهور فقهی است که به مقتضای آن، هر چیزی که در پاکی آن شک شود و نجاستش ثابت نگردد، اگر وضعیت سابق آن معلوم نباشد، محکوم به پاکی است. فقهای اسلامی، این قاعده را در شبهات حکمیه و موضوعیه، در ...
-
خداوند چگونه و از چه زمانی آفرینش را آغاز کرده است؟ آیا زمانی تنها خدای واحد بود و چیزی نبود و سپس خدا جهان را از هیچ و عدم خلق کرد؟!
25180 آفرینش انسان و جهان 1395/11/05«خدا بود و چیزی با او نبود». این موضوع در روایاتی آمده، اما درک آن کمی دشوار است. دانشمندان اسلامی بر اساس مبانی مختلف، برداشتهای گوناگونی از این موضوع دارند: 1. متکلمان بر اساس نظریه حدوث زمانی عالم، ظاهر این روایات را پذیرفته و معتقدند که ...
-
طریقیت و موضوعیت یعنی چه؟
75439 General Terms 1392/05/28«موضوعیت» و «طریقیت» (از اصطلاحات اصول فقه)؛ گاهی صفت قطع واقع شده و گاهی صفت اماره میباشد، در هر دو مورد؛ اگر قطع یا ظن (گمان) در حکم شرعی قید شده باشند و حکم شرعی متوقّف بر تحقق آن دو باشد، از آن به «موضوعیت» یاد میشود ...
-
آیا مقام کعبه بالاتر است یا کربلا؟
26420 درایه الحدیث 1392/03/29روایاتی از اهل بیت(ع) در برتری زمین کربلا بر کعبه نقل شده است. البته کربلا مانند کعبه اعمال واجب ندارد؛ زیرا ممکن است جایی مقدستر باشد، اما اعمال واجبی در آن وجود نداشته باشد؛ همانگونه که حضرت خضر(ع) از جهاتی داناتر از موسی(ع) بود، ولی مردم موظف بودند ...
-
استفاده از کتابهای دعا که دارای جدول و اشکال است، چگونه است؟
50265 علوم غریبه 1386/04/23اولاً: با توجه به سؤال مورد نظر شما، تشخیص اینکه این کتاب پیرامون چه علمی بحث میکند، مشکل است و نیاز به تشریح و تفصیلی بیشتری دارد، اما اجمالاً ممکن است موضوع کتاب در مورد علوم غریبه باشد که به عنوان مثال میتوان به علم جفر، رمل، نجوم ...
-
آیا روایت منتسب به پیامبر گرامی اسلام(ص) مبنی بر اینکه «هر پیامبری حواری دارد و حواری من زبیر است» دارای سند صحیح و معتبر است؟
12910 برخی صحابیان 1392/08/07زبیر بن عوام بن خویلد بن اسد بن عزی بن قصی، یکی از اصحاب رسول خدا(ص) است که مادرش صفیه دختر عبد المطلب بن هاشم بن عبد مناف، عمه پیامبر اسلام است.[1] او در زمان رسول خدا(ص) خدمات قابل توجهی به اسلام در جنگها ...
پربازدیدترین ها
-
پیامبران اولو العزم چه کسانی هستند؟ چرا اولو العزم نامیده شدند، و کتابهای آنها چه نام دارد؟ و چرا زرتشت و داوود(ع) اولو العزم نیستند؟
883932 پیامبران و کتابهای آسمانی 1387/02/31واژۀ «اولو العزم» در آیۀ 35 سورۀ احقاف آمده است. عزم به معنای حکم و شریعت است، و اولو العزم یعنی پیامبرانی که دارای شریعت و دین مستقل و جدیدی بودند. در روایات برای پیامبران اولو العزم شرایطی ذکر شده است:داشتن دعوت جهانشمول،داشتن شریعت و دین،داشتن ...
-
تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
752489 معصومین 1387/06/05شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عدهای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
-
معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
730150 حدیث 1396/06/14«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
-
حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
642898 Laws and Jurisprudence 1387/05/23زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و تصمیم جدی ...
-
آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
642284 Practical 1390/07/12نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
-
عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
638672 Practical 1391/02/11عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمیکند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه میشود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
-
فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده میشود؟
576430 نماز جمعه 1389/09/10در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سورهای از قرآن به نامش میباشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده میشود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع میشود و امام جمعه در این خطبهها باید مردم را به تقوای ...
-
آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
576184 Laws and Jurisprudence 1387/12/04در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
-
اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
558565 Laws and Jurisprudence 1387/09/23دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
-
آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
558518 جن 1386/02/01قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگیهای زیر را برای او برمیشمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
- هر گاه تعریفی بتواند تمام اجزای ماهیت یک مفهوم را بیان کند و روشنگر کنه ذات آن باشد، در این صورت به آن «حد تام» میگویند؛ مانند اینکه در تعریف
حصر ، حصر حکمی و موضوعی ، حصر عقلی و استقرایی ، حصر حقیقی و اضافی