اصطلاحات و مدخل ها (گروه اصطلاح:اصطلاحات منطقی)
-
استقراء ، استقراء تام ، استقراء ناقص
3172 اصطلاحات منطقی
«استقراء» يكى از اقسام سهگانه حجت و استدلال است. و آن استدلالى است كه در آن از مطالعهی امور جزئى به نتيجهاى كلى دستيابند. مثلا از ملاحظهی حيوانات مختلف كه هريک هنگام جويدن غذا فکّ پایین را ح
-
برهان افتراض
1205 اصطلاحات منطقی
برهان افتراض، یا قیاس افتراض، یا دلیل افتراض، يكی از روشهـای منطـقی اسـت که در موارد متعددی به کار میرود؛ یکی از کاربردهای آن، اثبات برخی از اقسام شکل دوم و سوم قیاس است.
از نظر منطقیها،
-
تصور و تصدیق
2804 اصطلاحات منطقی
«تصور» یعنی آنکه به چیزی فکر کنیم، بدون آنکه در صدد اثبات و یا نفی موضوعی باشیم، مانند تفکر به آسمان، اما «تصدیق» به معنای فکر کردن به چیزی به همراه حکم به اثبات و یا نفی میباشد، مانند آنکه «آسمان
-
تمثیل
1636 اصطلاحات منطقی
«تمثيل» در دانش منطق، يكى از اقسام سهگانه «حجت» است، و آن عبارت است از: «حكم كردن بر چيزى به سبب حكمى كه دربارهی امر مشابه آن كرده باشند».
مانند اينكه از حرمت شراب انگور حكم به حرمت شر
-
جهل بسیط ، جهل مرکب
2076 اصطلاحات منطقی
حد تام ، حد ناقص ، رسم تام ، رسم ناقص
15057 اصطلاحات منطقی- هر گاه تعریفی بتواند تمام اجزای ماهیت یک مفهوم را بیان کند و روشنگر کنه ذات آن باشد، در این صورت به آن «حد تام» میگویند؛ مانند اینکه در تعریف
حصر ، حصر حکمی و موضوعی ، حصر عقلی و استقرایی ، حصر حقیقی و اضافی
3192 اصطلاحات فقهی - اصولی
اصطلاح «حصر»، بیشتر در علوم ادبی کاربرد دارد، و عبارت است از: اختصاص دادن چیزی به چیز دیگر به طریق مخصوص. به عبارت دیگر، اثبات حکمی برای موردی معین و نفی آن حکم از موارد دیگر است.
به عنوان
-
دور
2684 اصطلاحات فلسفی
«دَوْر» (به فتح اول و سکون ثانی) از اصطلاحات منطق و فلسفه است که در سایر علوم بویژه فقه و اصول نیز کاربرد زیادی دارد. دور عبارت است از: اینکه موجود شدن چیزی در نهایت، وابسته به مو
-
دور مصرح
1682 اصطلاحات فلسفی
«دور مُصَرَّح» همان دور بدون واسطه است. رجوع کنید: مدخل «دَوْر».
-
دور مضمر
1865 اصطلاحات فلسفی
به دور با واسطه «دَوْر مُضمَر» میگویند. مثلاً هر گاه "الف" متوقف بر "ب" باشد و "ب" متوقف بر "ج" و "ج" متوقف بر "دال" و "دال" متوقف بر "الف" باشد. رجوع کنید: مدخل مغالطه
1539 اصطلاحات منطقی«مغالطه»، قیاسی است که به دلیل وجود برخی ویژگیهایی که در مقدمات آن وجود دارد، نتیجه درست و قابل پذیرشی را به دنبال نخواهد داشت:
- به لحاظ «صوری» درست نباشد؛ بدین بیا
طبقه بندی موضوعی
موضوعات جانبی
پرسش های اتفاقی
-
رمز و راز عدد دوازده چیست که ماههای سال، نقبای بنی اسرائیل، حواریون حضرت عیسی(ع) و نیز امامان اهل بیت(ع) همگی دوازده نفر بودند؟!
14129 تاريخ بزرگان 1395/04/22روایاتی وجود دارد که چنین تشابهی را اعلام میکند؛ مانند: «عن أبی قتادة، قال: سمعت رسول اللّه (ص) یقول: الأئمّة بعدی اثنا عشر عدد نقباء بنی إسرائیل و حواریّ عیسى»؛[1] قتاده میگوید شنیدم که رسول خدا(ص) فرمود: امامان بعد از من دوازده نفرند به ...
-
چرا تمام همسران امام حسین(ع) در واقعه کربلا حضور نداشتند؟
39949 اهل بیت و یاران 1392/03/22با توجه به تحقیقات انجام شده، غیر از رباب، سایر همسران امام حسین(ع) پیش از واقعه کربلا از دنیا رفتند؛ از اینرو در کربلا حاضر نبودند. در این رابطه به چند روایت و گزارشهای تاریخی در مورد همسران امام حسین(ع) اشاره میکنیم. 1. شهربانو: شیخ صدوق درباره مادر ...
-
آیا سینه زدن در شب ولادت امامان(ع) کراهت دارد؟
9955 عزاداری و زیارت 1392/01/19چنانچه در پاسخی دیگر بدان پرداخته شد، تنها دهۀ اول محرم است که توسط پیشوایان دینی به عنوان عزای عمومی اعلام شده است.[1] از سوی دیگر، دلیلی هم وجود ندارد که اقامۀ عزا در زمانهای خاصی ممنوع باشد. بر این اساس، ایرادی ندارد که ...
-
چرا حدیث ثقلین دارای اهمیت و مفهوم گسترده است؟
21464 امامت در سنت 1392/01/28«حدیث ثقلین»؛ از احادیث بسیار مهمّى است که در موضوع ولایت و امامت، اگر بینظیر نباشد، بسیار کم نظیر است. این حدیث از جهات مختلفی دارای اهمیت است که در ضمن نکاتی به آن اشاره میشود: یک. از نظر دلالت بسیار قوى و روشن میباشد و از نظر ...
-
آیا پیامبری به نام «اخیاشیلوهى» داریم؟
3356 تاريخ بزرگان 1401/01/20بر اساس برخی گزارشهای تاریخی، اخیاشیلوهى نام یکی از پیامبران الهی بود،[1] و نیز گفته شده است که وی از پیامبران مرسل بود که در بنیاسرائیل، مردم را به سمت دین حضرت موسی(ع) دعوت میکرد و معاصر با نوهی پسری حضرت ...
-
آیا حضرت نوح(ع) اولین فرد نجار بودند یا پیش از ایشان از پیامبران دیگر نیز به این شغل مشغول بودهاند؟
35198 پیامبران و کتابهای آسمانی 1388/08/25عبدالجبار یا عبدالغفار، ملقب به نوح، فرزند لمک بن متوشلخ و مادرش «قینوش» دختر راکیل است. گفتهاند علت ملقب شدن او به «نوح» این بوده که براى گناه امت خود نوحه میکرد، و یا مقصود از نوحهگرى، دعوت قومش به توحید بود. گفته شده است که وى متولد ...
-
«برهان علیت» نمیتواند وجود خدا را اثبات کند، زیرا با پذیرش این برهان، برای خود پروردگار نیز باید به دنبال علت باشیم، مگر آنکه بگوییم قانون علیت تنها در جهان مادی است که باز هم نمیتوان با این برهان، خدا را ثابت کرد چون خدا مادی نیست! شما به این ...
20757 اثبات وجود خدای تعالی 1396/09/07استدلال الهیون این نیست که هر معلولی نیاز به علت دارد، تا مشکلاتی که بیان کردید وارد شود، بلکه محور استدلال این است که موجودی که هستی او عین ذاتش نیست در وجودش و برای پوشیدن لباس هستی نیاز به علت و موجودی دارد که وجود او عین ...
-
آیا از نظر آیت الله بهجت بوکس آماتور جایز است؟
19089 ورزش 1385/07/01به نظر ایشان، هر نوع ورزشی که در آن طرفین به هم صدمه میرسانند، جایز نیست.[1] [1]استفتا از دفتر آیت الله بهجت. ...
-
ایلیا نام خدا است پس چگونه شیعیان آنرا بر حضرت علی(ع) منطبق میکنند؟ آیا در کتاب مقدس منظور از ایلیا، علی(ع) است؟
237621 خصوصیات و مناقب 1392/07/29برای کلمه «ایلیا»، معانی مختلفی ذکر شده است؛ لذا در ترجمه آن نیز اختلافاتی وجود دارد. و در اینکه به معنای خدا هم بهکار میرود یا نه اختلافاتی وجود دارد؛ حال بر فرض که این کلمه در معنای خدا هم بهکار رفته باشد، باید گفت قطعاً معانی دیگری ...
-
آیا هیچ معصومی جز پیامبر اسلام(ص)،قدرت شناخت امام علی(ع) را نداشت؟!
5995 پیامبر اکرم ص 1397/12/01ابتدا باید گفت در ارتباط با آنچه در پرسش آمده و در مورد شناخت مقام امام علی(ع) روایاتی وارد شده است: 1. پیامبر(ص): «یا علی! کسی غیر از من و تو، خدا را آنگونه شایسته او است، نشناخت و کسی غیر از خدا و من، تو را ...
پربازدیدترین ها
-
پیامبران اولو العزم چه کسانی هستند؟ چرا اولو العزم نامیده شدند، و کتابهای آنها چه نام دارد؟ و چرا زرتشت و داوود(ع) اولو العزم نیستند؟
894331 پیامبران و کتابهای آسمانی 1387/02/31واژۀ «اولو العزم» در آیۀ 35 سورۀ احقاف آمده است. عزم به معنای حکم و شریعت است، و اولو العزم یعنی پیامبرانی که دارای شریعت و دین مستقل و جدیدی بودند. در روایات برای پیامبران اولو العزم شرایطی ذکر شده است:داشتن دعوت جهانشمول،داشتن شریعت و دین،داشتن ...
-
تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
802960 معصومین 1387/06/05شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عدهای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
-
معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
770525 حدیث 1396/06/14«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
-
آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه میکند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت میکند؟
690037 Practical 1390/07/12نفرین در آموزههای دینی ما مسئلهای شناخته شده است، چنانکه در آیات و روایات آمده است:«بریده باد هر دو دست ابولهب»؛ «از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان میرود». و... .منتها همانگونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، و هر دعایی از هر فردی قرین اجابت نیست، ...
-
حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
663583 Laws and Jurisprudence 1387/05/23زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
-
عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
651089 Practical 1391/02/11عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمیکند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه میشود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
-
آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
606963 Laws and Jurisprudence 1387/12/04در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
-
طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
592043 Laws and Jurisprudence 1385/10/20پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فىالذمّه[1] بهجا آورد و پس از آن نماز قضا مىشود
-
فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده میشود؟
581304 نماز جمعه 1389/09/10در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سورهای از قرآن به نامش میباشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده میشود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع میشود و امام جمعه در این خطبهها باید مردم را به تقوای ...
-
آیا گفتن اذان و اقامه در نماز واجب است، و آیا میتوان با یک اذان و اقامه، چند نماز خواند؟
567536 وضو، اذان و نماز 1388/11/13برخی از فقهای گذشته، مثل ابن عقیل و ابن جنید، اذان و اقامه را واجب میدانند.[1] اما اکثر مراجع معظم تقلید در احکام اذان و اقامه میفرمایند: برای مرد و زن مستحب است پیش از نمازهای یومیّه(نمازهای واجبی که در هر روز خوانده میشود) اذان و ...
- هر گاه تعریفی بتواند تمام اجزای ماهیت یک مفهوم را بیان کند و روشنگر کنه ذات آن باشد، در این صورت به آن «حد تام» میگویند؛ مانند اینکه در تعریف
حصر ، حصر حکمی و موضوعی ، حصر عقلی و استقرایی ، حصر حقیقی و اضافی
