جستجوی پیشرفته
بازدید
3010
آخرین بروزرسانی: 1400/05/10
خلاصه پرسش
نحوه‌ی پیوستن حجاج بن مسروق جعفی به سپاه امام حسین(ع) و شهادتشان در رکاب آن‌حضرت را بنویسید؟
پرسش
لطفاً زندگی‌نامه حجاج بن مسروق جعفی را که روز عاشورا در رکاب امام حسین(ع) به شهادت رسید، بیان نمایید.
پاسخ اجمالی

بر اساس گزارش منابع تاریخی فریقین(شیعه و سنی)، حجاج بن مسروق بن مالک بن کثیف بن عتبة بن کداع جعفی، یکی از افرادی بود که روز عاشورا و در کنار امام حسین(ع) به شرف شهادت رسید، و نام خود را در میان شهدای کربلا ثبت کرد.[1]

در برخی از کتاب‌های‌ متأخر ادعا شده است که حجّاج از شیعیان خالص بود و هنگام خلافت امام علی(ع) در کوفه همراه و در کنارشان بود، و زمانی که از حرکت امام حسین(ع) از مدینه به سمت مکه آگاه شد، وی نیز از کوفه برای ملاقات حضرتشان به مکه شتافت.[2]

به هر حال گزارش‌های معتبر حاکی از آن است که امام حسین(ع) در روز ورودش به سرزمین کربلا، از حجاج خواست تا برای نماز، اذان بگوید، او اذان گفت و سپس خود امام(ع) اقامه را گفت و به نماز مشغول شد.[3]

همچنین وقتی آن‌حضرت(ع) به منطقه ی «قصر بنی‌مقاتل» رسید، خیمه‌ای را مشاهده کرد و پرسید: این خیمه از آن کیست؟ گفتند: متعلق به عبیدالله بن حر جعفی از اهالی کوفه است! امام حسین(ع) به حجاج بن مسروق دستور داد تا نزد وی برود و او را به سمت حضرتشان دعوت نماید. حجاج نزد عبیدالله آمد و گفت: خداوند دولتی را به سمت تو فرستاد و موهبت و نعمتی را روزی تو کرده است؛ زیرا حسین بن علی(ع) فرزند رسول خدا(ص) با اهل‌بیت خود در این منطقه فرود آمد و تو را نیز دعوت نموده است. اگر به دعوت او پاسخ مثبت دهی و به کمکش بشتابی، ثواب بزرگی نصیبت خواهد شد، و اگر کشته شوی، در زمره‌ی شهدا به شمار خواهی آمد! عبیدالله گفت: من تنها بدین جهت از کوفه خارج شدم؛ چون نمی‌خواستم وقتی حسین بن علی(ع) به کوفه می‌آید، در آن‌جا باشم؛ زیرا نمی‌توانستم ایشان را یاری دهم؛ چراکه اهل کوفه تغییر عقیده داده و به سبب دوستی دنیا به عبیدالله بن زیاد پیوستند. تو هم برو و همین خبر را به امام بده! حجّاج نزد امام(ع) برگشت و خبر گفت‌وگوی خود را به اطلاع ایشان رساند. امام حسین(ع) برخاست و با گروهی از برادرانش به طرف خیمه‌ی عبیدالله حرکت کرد و بعد از گفت‌وگوهای فراوانی، سرانجام عبیدالله در فردای آن‌روز به سپاه امام پیوست.[4]

حجاج بعد از یزید بن مهاصر جعفی،[5] یا عمرو بن مطاع جعفی،[6] و قبل از سعید بن عبدالله حنفی[7] و یا زهیر بن قین بجلی[8] در حالی که این‌گونه اشعار حماسی می‌خواند به میدان رفت:

«أَقْدم حُسَیناً هَادِیاً مَهْدِیاً                                    فَالْیوْمَ تَلْقَی جَدَّک النَّبِیا

ثُمَّ أَبَاک ذَا النَّدَی عَلِیاً                                          ذَاک الَّذِی نَعْرِفُهُ وَصِیاً»؛[9]

ای حسین، در حالی که هدایت‌شده و هدایت‌کننده‌ای اقدام کن. امروز به دیدار پدربزرگت پیامبر(ص) خواهی شتافت. و سپس پدر بخشنده‌ات علی(ع) را! همان‌که ما او را به عنوان جانشین پیامبر(ص) شناخته‌‏ایم.

این اشعار حماسی نیز در ادامه ذکر شده است:

«و الحسن الخیر الرضی الولیا                             و ذا الجناحین الفتی الکمیا

و أسد الله الشهید الحیا»؛[10]

و با امام حسن(ع) که نیکوکار و پسندیده و ولی است، و با جعفر طیار که جوان‌مردی شجاع بود و با حمزه که شیر خدا و از شهدای زنده است.

وی در نبرد روز عاشورا 25 نفر از سپاه اموی را به قتل رساند و سپس به شهادت رسید.[11]

در زیارت شهدای روز عاشورا نیز این‌گونه از وی تجلیل شده است:

«السَّلَامُ عَلَی الْحَجَّاجِ بْنَ مَسْرُوقٍ الْجُعْفِی‏»؛[12] سلام بر حجاج بن مسروق جعفی.

 


[1]. بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق، زکار، سهیل، زرکلی، ج 3، ص 199، ریاض، بیروت، دار الفکر، چاپ اول، 1417ق؛ ابن شهر آشوب مازندرانی، مناقب آل أبی طالب(ع)، ج 4، ص 103، قم، علامه، چاپ اول، 1379ق.

[2]. سماوی، شیخ محمد بن طاهر، ابصار العین فی أنصار الحسین(ع)‏، ص 151، قم، دانشگاه شهید محلاتی‏، چاپ اول، 1419ق. (در صورت برخورد با این گزارش، در منابع کهن، این پاسخ ویرایش خواهد شد).

[3]. طبری، أبو جعفر محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک(تاریخ طبری)، تحقیق، ابراهیم، محمد أبو الفضل، ج 5، ص 401، بیروت، دار التراث، چاپ دوم، 1387ق؛ ابو مخنف کوفی، لوط بن یحیی، وقعة الطف، محقق، مصحح، یوسفی غروی، محمد هادی‏، ص 169، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ سوم، 1417ق؛ ابن کثیر دمشقی‏، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، ج 8، ص 172، بیروت، دار الفکر، 1407ق.

[4]. ابن اعثم کوفی، احمد بن اعثم، الفتوح، تحقیق، شیری، علی، ج 5، ص 73-75، بیروت، دار الاضواء، 1411ق.

[5]. مناقب آل أبی طالب(ع)، ج 4، ص 103.

[6]. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 45، ص 25، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق.

[7]. مناقب آل أبی طالب(ع)، ج 4، ص 103.

[8]. کرکی حائری‏، سید محمد، تسلیة المجالس و زینة المجالس‏، ج 2، ص 295، قم، مؤسسة المعارف الإسلامیة، چاپ اوّل‏، 1418ق.

[9]. مناقب آل أبی طالب(ع)، ج 4، ص 103.

[10]. بحار الانوار، ج 45، ص 25.

[11]. مناقب آل أبی طالب(ع)، ج 4، ص 103.

[12]. سید ابن طاووس، رضی الدین علی، الاقبال بالاعمال الحسنة، ج 2، ص 576، تهران، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ دوم، 1409ق.

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    793397 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    757138 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
    680935 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    659345 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    648885 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    600828 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580189 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    565023 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564300 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    559870 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود