جستجوی پیشرفته
بازدید
8197
آخرین بروزرسانی: 1400/05/09
خلاصه پرسش
با آن‌که عیدهای فطر و قربان از بزرگ‌ترین اعیاد مسلمانان است؛ چرا در روایات آمده است که اهل‌بیت(ع) در این‌روزها در غم و اندوه به سر می‌برند؟
پرسش
امام باقر(ع) فرمود: «ما مِن یَومِ عَیدٍ لِلمُسلِمینَ اَضحَىً وَلا فِطرٍ اِلّا و هُوَ یُجَدِّدُ اللهُ لآلِ مُحَمَّدٍ فِیهِ حُزناً قالَ قُلتُ وَ لِمَ ذلِک قالَ اِنَّهُم یَرَونَ حَقَّهُم فى اَیدى غَیرِهِم»؛ هیچ عید فطر و قربانی نیست، مگر آن‌که با آمدن آن، غم و اندوه آل محمد(ص) تجدید می‌شود. راوى گفت: چرا در روز عید غمگین می‌شوند؟ امام فرمود: زیرا آنان حق خود را در دست دیگران می‌‌بینند. منظور از حق در این روایت چیست؟ و آیا بر اساس این روایت ما باید روز عید را به جای روز شادی، روز غم و اندوہ بگیریم؟
پاسخ اجمالی

در منابع دینی عید فطر و قربان و نیز عید غدیر، از اعیاد بزرگ اسلامی و از روزهای بخشش گناهان معرفی شده‌اند؛ از این‌رو به یقین از روزهای شادی مسلمانان خواهند بود؛ اما باید توجه داشت که در برخی شادی‌ها نیز می‌توان با وجود شادمان بودن از جهت دیگری محزون و اندوهگین بود. به عنوان نمونه به دو مورد ذیل توجه فرمایید:

الف) خانمی باردار است؛ اما همسر او قبل از تولد کودکش از دنیا می‌رود. به طور طبیعتی او هنگام زایمان با آن‌که از فرزنددار شدن خود شادمان است، ولی از این‌که پدر این کودک نتوانسته او را ببیند و نوزاد او یتیم به دنیا آمده، اندوه‌گین خواهد بود.

ب) مردی که همسرش را از دست داده، هنگام ازدواج فرزندانش اگرچه از به سرانجام رسیدن آنان شادمان است؛ اما از این جهت که مادر فرزندانش نتوانسته عروسی آنان را ببیند غمگین خواهد بود.

بعد از این دو نمونه، به تحلیل روایت موجود در پرسش خواهیم پرداخت.

از امام باقر(ع) نقل شده است:

«ما مِن یَومِ عَیدٍ لِلمُسلِمینَ اَضحَىً وَلا فِطرٍ اِلّا و هُوَ یُجَدِّدُ اللهُ لآلِ مُحَمَّدٍ فِیهِ حُزناً. قالَ: قُلتُ: وَ لِمَ ذلِک؟ قالَ: اِنَّهُم یَرَونَ حَقَّهُم فى اَیدى غَیرِهِم»؛[1]

هیچ عید فطر و قربانی نیست، مگر آن‌که با آمدن آن غم و اندوه اهل ‌بیت(ع) تجدید می‌شود. راوى علت این موضوع را پرسید که امام(ع) پاسخ داد: چراکه آنان حق خود را در دست دیگران می‌بینند.

اگرچه این روایت در کتاب معتبری نقل شده است، اما از نظر سند مجهول است،[2] با این حال، محتوا آن قابل پذیرش است؛ زیرا:

  1. مراد از حق در این روایت، موضوع سرپرستی امت اسلامی است که بعد از پیامبر(ص) به ناحق به دست نااهلان افتاد؛ چراکه نماز عید فطر و قربان، معمولا توسط حاکم جامعه اسلامی - و یا نمایندگان او - برپا می‌شود و برقراری این نمازها با امامت حاکمان ستم‌کار و یا نمایندگان آنها، یادآور مسئله‌ی غصب جایگاه امامت و زعامت است که انسان را از این نگاه اندوه‌گین و محزون خواهد کرد.
  2. چه بسا حزن اهل‌بیت(ع) در این‌‌باره به جهت انحراف مسلمانان بوده که می‌توانستند در این‌روز به حضور جانشینان واقعی پیامبر(ص) رسیده و مواعظ و احکام و دیگر آموزه‌های اصیل دینی را مستقیما از آن‌حضرات(ع) بشنوند؛ اما آنها از این نعمت بی‌بهره مانده و بسیاری از آنها در مسیر گمراهی افتادند.[3]
  3. اگر عده‌‌ای از مؤمنان با آن‌که از جهت درک‌ روز عید شادمانند، ولی با در نظرگرفتن مصائب اهل‌بیت(ع) محزون باشند، موضوعی نیست که قابل درک نباشد، بلکه نشان از معرفت و محبت آنان است، همان‌طور که در دو عید مذکور و نیز در روز جمعه - به عنوان عید اسلامی- سفارش می‌شود به یاد امام زمان(عج) و غیبت ایشان، دعای ندبه قرائت شود که آن دعا نیز دارای فرازهای حزن‌انگیزی است.

 


[1]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 4، ص 170، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق؛ شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، محقق، موسوی خرسان، حسن، ج 3، ص 289، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.

[2]. مجلسی، محمد باقر، ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار، محقق، مصحح، رجائی‌، مهدی، ج 5، ص 551، قم، کتابخانه آیة الله مرعشی نجفی، چاپ اول، 1406 ق.

[3]. همان.

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    793397 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    757138 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
    680935 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    659345 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    648885 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    600828 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580189 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    565023 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564300 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    559870 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود