اگرچه پیامبر گرامی اسلام (ص) از همه پیامبران الهی برتر و والاتر است، ولی این خصوصیت باعث نمی شود که تمام خصوصیات و ویژگی های دیگر پیامبران را داشته باشد. برخی از امتیازات؛ همانند علم و تقرب به خداوند، منحصر در یک زمان خاص و مخصوص به آن نیستند، در چنین صفاتی پیامبر اسلام از همه انبیای الهی برتر است، اما برخی از صفات و ویژگی ها است که مخصوص زمان خاصی است و برای اثبات شأن برتر پیامبر اسلام، لازم نیست چنین اموری را پیامبر اسلام (ص) دارا باشد.

روال طبیعی عالم خلقت چنین است که انسان ها از پدر و مادر متولد می شوند که به عنوان والدین شخص شناخته می شوند. در مورد دو تن از انبیای الاهی، خداوند امر را به گونه دیگری رقم زد و آنان را بدون پدر و مادر (حضرت آدم) و بدون پدر (حضرت عیسی) آفرید. خداوند در آیه ای به این موضوع اشاره کرده و می فرماید:«إِنَّ مَثَلَ عیسى‏ عِنْدَ اللَّهِ کَمَثَلِ آدَمَ خَلَقَهُ مِنْ تُرابٍ ثُمَّ قالَ لَهُ کُنْ فَیَکُون‏».[1]

پیدایش این دو تن از انبیای الاهی نشانه قدرت لایزال الاهی است که محدود به قوانین طبیعی که به وسیله خودش وضع شده است نیست؛ یعنی خداوندی که قانون خلقت انسان را طوری قرار داده است که از پدر و مادر متولد شوند، خودش محدود به این قانون نیست و برای اثبات این مطلب دو تن از پیامبرانش را به گونه دیگری آفریده است.

پیامبر اسلام (ص) و امتیاز خلقت بشری

در ابتدای رسالت پیامبر اسلام (ص)، قوم یهود و پیروان مسیح دچار شرک شده بودند و هر کدام برای خداوند فرزندانی را قائل بودند. خداوند می فرماید: یهود گفتند: «عزیر» پسر خداست و مسیحیان گفتند: «مسیح» پسر خداست‏».[2] در همین زمان مشرکان حجاز خدایان فراوانی داشتند و ملائکه را دختران خدا می دانستند.[3]

این گونه عقاید شرک آلود آن قدر در تفکر مردم جا باز کرده و محکم شده بود که انتظار نداشتند پیامبر جدید، هم چون آنان در بازار ها راه رود[4] و هم چون آنان بر زمین نشیند و هم چون آنان به خواب رود، بلکه پیامبر الاهی در نظر آنان کسی بود که تولدش، حرکات و سکناتش، همه و همه حالت غیر عادی داشته باشد.

حال در این فضای شرک آلود که پیامبران الاهی را فرزندان خدا می دانستند، اگر پیامبر دیگری، هم چون تولد عیسی (ع) یا هم چون حضرت آدم متولد می شد، چه اثرات مخربی بر اذهان مردم می گذاشت؟ و آیا اعتقادات شرک آلود آنان را محکم تر نمی کرد؟ آیا با آن پیشینه اعتقادی که مردم داشتند، چنین پیامبری می توانست از توحید و خدای واحد صحبت کند و در این دعوت موفق باشد؟

همان طور که قرآن به جنگ این تفکرات رفته است، بارها به صراحت، این واقعیت واضح را به مردم گوشزد کرده است و با عقیده آنان مخالفت کرده و تأکید کرده است که پیامبر، بشری مانند همه شما است.

بنابراین؛ پیامبر اکرم (ص) بارها خود را انسانی مانند دیگر مردم، شمرده است. قرآن کریم چنین می فرماید: «بگو: من فقط بشرى هستم مثل شما (امتیازم این است که) به من وحى مى‏شود».[5]

در نتیجه اگر این خصوصیت حضرت عیسی (ع) در زمان خود ایشان امتیازی جهت تبلیغ احکام بود، اما این ویژگی در زمان پیامبر اسلام (ص) می توانست در عمل یکی از نقاط ضعف دین اسلام باشد.

عیسی کلمة الله:

در قرآن از حضرت عیسی (ع) به کلمه خداوند[6] یاد می کند و او را گرامی می دارد همان طور که انبیای دیگر را به جهت صبر و مقاومت[7]، صدّیق بودن[8]،مخلَص بودن[9]، تواب[10] و بصیر[11] بودن، مورد ستایش قرار داده است، اما در هیچ یک از آیات قرآن و روایات اهل بیت (ع) حضرت عیسی (ع) را به خاطر این خصوصیتی که بدون پدر متولد شده است نستوده است.

خداوند در برخی از آیات، از فضیلت ها و نعمت هایی که به مسیح و مادرش عطا کرده است، نام می برد و می فرماید: «(به خاطر بیاور) هنگامى را که خداوند به عیسى بن مریم گفت: «یاد کن نعمتى را که به تو و مادرت بخشیدم! زمانى که تو را با«روح القدس» تقویت کردم که در گاهواره و به هنگام بزرگى، با مردم سخن مى‏گفتى و هنگامى که کتاب و حکمت و تورات و انجیل را به تو آموختم و هنگامى که به فرمان من، از گل چیزى به صورت پرنده مى‏ساختى، و در آن مى‏دمیدى، و به فرمان من، پرنده‏اى مى‏شد و کور مادرزاد، و مبتلا به بیمارى پیسى را به فرمان من، شفا مى‏دادى و مردگان را (نیز) به فرمان من زنده مى‏کردى و هنگامى که بنى اسرائیل را از آسیب رساندن به تو، بازداشتم در آن موقع که دلایل روشن براى آنها آوردى، ولى جمعى از کافران آنها گفتند: اینها جز سحر آشکار نیست».[12]

تولد عیسی از مادری بدون همسر، بی حکمت نبوده است و در زمان خود حضرت عیسی (ع) غیر از اثبات قدرت نامحدود خداوند (که البته آن زمان بنی اسرائیل به آن ایمان داشتند یا حداقل مشکل اصلی آنان نبود)، آیه و نشانه ای بود تا مردم به وسیله آن هدایت شوند و البته عده ای در برابر این آزمایش شکست خورند.

قرآن کریم می فرماید:«و به یاد آور زنى را که دامان خود را پاک نگه داشت و ما از روح خود در او دمیدیم و او و فرزندش [مسیح‏] را نشانه بزرگى براى جهانیان قرار دادیم».[13]

علامه طباطبائی درباره این آیه می گوید: «در این جمله عیسى و مادرش یک آیت به شمار آمده‏اند، چون منظور از آیت در اینجا تولد این طورى است و این آیت قائم به هر دو است و چون مریم در اقامه این آیت مقدم بر عیسى است لذا اول نام مریم را برده فرموده: "ما او و فرزندش را" و نفرمود "ما فرزندش را و خودش را" آیت قرار دادیم‏».[14]

بنابراین چنین چیزی تنها نشانه ای بر قدرت خداوند و وسیله ای برای هدایت و آزمایش مردم[15] بوده است، هرچند می توان گفت که این معجزه تولد حضرت عیسی (ع) در نگاه مردم آن زمان که به امور پزشکی و مسائل طبیعی آشنا بودند، جز آن که نشان از قدرت و معجزه الاهی بود، نوعی تکریم و امتیاز برای عیسی (ع) به شمار می رفت که آن حضرت نیز، به خوبی از این ویژگی در جهت تبلیغ دین الاهی بهره جست.