در قرآن بیش از سی‌بار از مشتقات واژه «ط ه ر» استفاده شده است؛ مانند: «یُطَهِّرَکُمْ» «تَطْهِیرا»، «أَطْهَر»، «مُطَهَّرَة».

«طهارت» از ریشه‌ی «طهر»، به معنای پاکى و پاکیزگی، ضد نجس و نجاست است.[1] اعم از این‌که طهارت مادی باشد یا معنوی.[2]

راغب نیز در مفردات می‌گوید: طهارت بر دو قسم است: طهارت جسم و طهارت روح، اما بیشتر آیات قرآن به طهارت روح نظر دارد.[3]

البته در آیاتی؛ مانند: «وَ یُنَزِّلُ عَلَیْکُمْ مِنَ السَّماءِ ماءً لِیُطَهِّرَکُمْ بِهِ»؛ و از آسمان برای شما بارانى فرستاد تا به وسیله آن شما را شست‌وشو دهد. «وَ ثِیابَکَ فَطَهِّرْ»؛ و لباست را پاک کن، می‌توان مراد از طهارت و پاکیزگی را همان طهارت از نجاست ظاهری و مادی دانست.

اما واضح است در آیاتی؛ مانند: «إِنَّ اللَّهَ اصْطَفاکِ وَ طَهَّرَکِ»؛ خداوند تو را برگزید و پاکیزه گردانید.

و «إِنَّما یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیراً»؛ همان خدا می‌خواهد هر پلیدى را از شما اهل‌بیت بزداید و شما را به شایستگى پاک گرداند.

منظور از پاکی و طهارت، طهارت معنوی و روحانی است.

گفتنی است؛ در آیاتی از قرآن به‌گونه‌ای از واژه طهارت استفاده شده است که می‌توان معنای آن‌را هم طهارت ظاهری و هم طهارت باطنی در نظر گرفت؛ نظیر:

«فِیهِ رِجالٌ یُحِبُّونَ أَنْ یَتَطَهَّرُوا وَ اللَّهُ یُحِبُّ الْمُطَّهِّرِینَ»؛ در آن(مسجد)، مردانى هستند که دوست ‏دارند پاکیزه باشند و خداوند پاکیزگان را دوست دارد.[4]

[1]. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج ‏4، ص 504، بیروت، دار صادر، چاپ سوم، 1414ق.

[2]. مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج ‏7، ص 127، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1360ش.

[3]. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق، داودی، صفوان عدنان، ص 525، دمشق، بیروت، دارالقلم‏، الدار الشامیة، چاپ اول، 1412ق.

[4]. برای آگای بیشتر در این زمینه، ر. ک: التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج ‏7، ص 128- 131؛ قرشی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، ج ‏4، ص 242- 247، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ ششم، 1371ش.