افعال بچه گانه معصومان (ع) منافاتی با مقام عصمت آنان ندارد، و این امر لازمه رشد و نمو هر انسانی است. در کتب اعتقادی به صورت مفصل مقصود از عصمت و محدوده آن بیان شده است که خلاصه آن چنین است:

عصمت انبیاء و اوصیاء (ع) در سه مرحله است.

اول. در موضوع پذیرش وحى، یعنى قلب پیغمبر باید طورى باشد که در حال نزول وحى خطا نکند و وحى را همان طور که وارد است به خود بگیرد، و در پذیرش کم و زیاد ننماید.

دوم. در موضوع تبلیغ و رساندن وحى است، یعنى پیغمبر همان طور که وحى را گرفته است باید برساند، در رساندن نباید دچار خطا و اشتباه گردد، نباید وحى را فراموش کند یا در رساندن آن کم و زیاد نموده؛ و به صورت غیر واقع آن را تبلیغ نماید.

سوم. در موضوع معصیت و گناه است، یعنى هر چه مخالف با مقام عبودیّت و منافى احترام و موجب هتک مقام مولا است نباید از او سر زند، چه راجع به گفتار باشد یا راجع به افعال، و بطور کلّى این سه مرحله را مى‏توان به یک جمله اختصار نمود و آن وجود امری است از جانب خدا در انسان معصوم که او را از خطا و گناه مصون دارد.

و اما خطا در غیر این سه موضوع، مثل خطا در امور خارجیّه نظیر اشتباهاتی که انسان در حواسّ خود مى‏کند یا در ادراکات امور اعتباریّه و مانند خطا در امور تکوینیّه از نفع و ضرر و صلاح و فساد از محلّ نزاع و مورد گفت و گوى شیعه و سنى خارج است. [1]

با توجه به معنای عصمت، ادرار کردن در کودکی امام حسن و امام حسین (ع) به مقام آنان ضرری نمی رساند؛ زیرا این امور از لوازم رشد و خلقت انسان است، و رسول خدا (ص) از این که کودک را به این جهت مورد آزار قرار دهند نهی کرده است. در روایت ادرار کردن امام حسین چنین آمده است:

امّ فضل مى‏گوید: روزى رسول خدا (ص) فرزندش حسین (ع) را که طفلى شیرخوار بود، از من گرفت و در آغوش کشید. کودک روى لباس پیامبر (ص) ادرار کرد. من او را به تندى از پیامبر گرفتم، به گونه‏اى که کودک گریه کرد. پیامبر فرمود: آرام باش اى امّ فضل! آب، این آلودگى را پاک مى‏کند، اما چه چیزى این کدورت را از دل حسین (ع) مى‏زداید؟! [2]

نکته ای که در روایت به آن توجه شده است، جنبه عاطفی و ارزش شخصیت کودک است که صدمه نبیند و ادرار کردن کودک امر طبیعی دانسته شد که با مقداری آب برطرف می شود و شاید پیامبر (ص) می خواست از این راه، عشق و علاقه شدید خود به نوادگانش را به مسلمانان ابراز کند.

در مورد نهی امام صادق توسط امام باقر یا امام سجاد (ع) از پراندن پرستو نیز نهی توبیخی نبوده است.

جمیل بن دراج گوید: از امام صادق (ع) از کشتن یا آزار رساندن پرستو در حرم خدا سؤال کردم؟ حضرت پاسخ داد: آنان را نکشید! من با پدر بزرگم امام سجاد (ع) بودم که ایشان مرا دید که پرندگان را اذیت می کنم! به من فرمود: پسرم آنها را نکش و اذیت نکن؛ زیرا آنان به چیزی آسیب نمی رسانند. [3]

روایت بیش از این دلالت ندارد که آزار امام صادق (ع) در کودکی، دویدن دنبال پرندگان بوده است که از این کار منع شده اند.

این روایت و امثال آن در مقام احکام کشتن و آزار رساندن حیوانات غیر موذی در حرم مکه است که فقیهان احکام فقهی را از آن استفاده کرده اند.

برای اطلاع بیشتر از معنای عصمت و مسائل مرتبط با آن به نمایه های زیر مراجعه نمایید:

سؤال 1738 (سایت: 1885) نمایه معنای عصمت و سؤال ، 1857 (سایت: 1973) نمایه عصمت انبیاء (ص) و ترک اولی و سؤال 258 (سایت: 2088) نمایه ضرورت عصمت و راه های تشخیص آن در امام .