جستجوی پیشرفته
بازدید
28886
آخرین بروزرسانی: 1391/05/09
خلاصه پرسش
آیا اعدام با شمشیر (گردن زدن) یا شلیک گلوله جایز است؟
پرسش
آیا اعدام با شمشیر (گردن زدن) یا شلیک گلوله جایز است؟ در زمان پیامبر چگونه اعدام می‌کردند؟
پاسخ اجمالی

دربارۀ چگونگی اجرای مجازات «اعدام»، صورت‌های مختلفی در دین مبین اسلام بیان شده است که هر کدام به تناسب نوع جُرم، در حق مُجرم اجرا می‌شود.

با جست‌و‌جو در کتاب‌های حدیثی و فقهی، در می‌یابیم که در زمان پیامبر گرامی اسلام(ص) و ائمه اطهار(ع)، این قبیل مجازات‌ها -هر چند به ندرت- اجرا می‌شده است. و از نوع اجرای این حدود بر می‌آید که حاکم اسلامی می‌تواند بر اساس مصلحت جامعه‌ی اسلامی، به اجرای یکی از روش‌های قتل دربارۀ مُجرمی را که به اعدام  محکوم شده، دستور دهد.

پاسخ تفصیلی

دربارۀ چگونگی اجرای مجازات «اعدام»، صورت‌های مختلفی در دین مبین اسلام بیان شده است که هر کدام به تناسب نوع جرم، در حق مُجرم اجرا می‌گردد. به عنوان نمونه، علما در باب حد لواط می‌گویند: مجازات هر کسى که حکم لواط علیه وى (با انجام دخول) ثابت شده باشد، یکى از پنج چیز است: پرت کردن از جاى بلند، خراب کردن دیوار بر وى، گردن زدن، سنگسار، سوزاندن با آتش.[1]  حال اگر این عمل زشت را با مردی بدون دخول انجام دهد، در صورت احصان (داشتن همسر)[2] سنگسار مى‌شود و در صورت عدم احصان، تازیانه مى‌خورد.[3]

با کنکاش در تاریخ و جست‌وجو در کتاب‌های حدیثی و فقهی، دیده می‌شود که در زمان پیامبر گرامی اسلام(ص) و ائمه اطهار(ع)، این قبیل مجازات‌ها (به دلیل ثابت نشدن و فراهم نشدن شرایط آن) به ندرت اجرا می‌شده است.

علامه مجلسی(ره) در این باره می‌نویسد: «کازرونی در کتاب منتقی، ضمن حوادث سال نهم هجری بیان کرده که در این سال، پیامبر (ص) زنی از قبیلۀ بنی غامد را سنگسار کرد».[4]

همچنین از امام صادق (ع) نقل شده است: «امیر مؤمنان علی(ع) در میان گروهى از اصحاب بود که مردى خدمت حضرت رسید و اقرار به انجام عمل لواط کرد. حضرت ابتدا از او نپذیرفت و فرمود شاید بیمار هستی که این سخن را می گویی، اما آن مرد سه بار پس از مرتبۀ اوّل، این اقرار خود را تکرار کرد و در مرتبۀ چهارم حضرت به او فرمود: اى مرد! رسول خدا در مورد مثل تو، سه حکم قرار داده، هر کدام را که مى‌خواهى برگزین. عرض کرد: ای امیر مؤمنان! آن سه چیست؟ آن حضرت فرمود: وارد کردن ضربۀ شمشیر به گردنت تا هر کجا برسد، پرت کردن از کوه با دست و پاى بسته، سوزاندن با آتش».[5]

این جمله امام علی(ع) از رسول خدا(ص) که فرمود «ایشان دربارۀ مانند تو سه گونه حکم کرد»، ظاهر در این است که این سه حکم در سه مورد بوده نه در یک مورد. و این قرینه مى‌‌شود که عمل رسول خدا(ص) در هر موردى، بر اساس مصلحت خاص آن مورد بوده که اصل آن، قتل و اعدام است.[6]

بنابراین، اولاً: حاکم اسلامی می‌تواند بر اساس مصلحت جامعه‌ٔ اسلامی، به اجرای یکی از روش‌های قتل دربارۀ مُجرمی که به اعدام  محکوم می‌شود، دستور دهد.[7]

ثانیاً: از این نوع روایات هم که بگذریم، باید گفت؛ اگر در مورد یا مواردی اجرای حدود باعث ضربه به اصل اسلام شود امام معصوم و ولی فقیه اختیار دارند برای حفظ منافع مهم‌تر اسلام و بر اساس حکم ثانوی، اجرای حدود را موقتاً تعطیل کنند یا بعضی از صورت‌ها و اَشکال خاص دیگر را اجرا کنند.[8]

اکنون استفتائاتی که در همین زمینه، از برخی مراجع تقلید انجام شده، بیان می‌شود:

سؤال: شخصى به جرم لواط با طفلى خردسال، به حدّ قتل محکوم، و حکم صادره نیز در دیوان محترم عالى کشور تنفیذ گردیده است. نظر به این که اجراى حکم صادره به طریق قتل با شمشیر، آتش زدن، پرت کردن از جاى بلند، یا خراب کردن دیوار بر روى محکوم علیه، ممکن است مورد بهره‌ بردارى سوء دشمنان اسلام، و تبلیغات علیه نظام مقدّس اسلامى گردد، آیا اجراى حکم مذکور به طریق دار زدن، یا قتل با گلوله، امکان ‌پذیر است؟

پاسخ آیت الله مکارم شیرازی:  «در فرض مسأله، که محذورات مهمّى بر اجراى حدّ به نحوى که ذکر کرده‌‌اید، مترتّب مى ‌شود، مى ‌توان اعدام را به شکل دیگرى مانند دار زدن و قتل با گلوله انجام داد». [9]

سؤال: آیا حلق ‌آویز کردن یا تیر باران کردن، جاى قصاص را مى‌‌گیرد، یا باید حتماً به همان وسیله و آلت قتاله، قصاص صورت بگیرد؟   

پاسخ آیت الله فاضل لنکرانی(ره): «بلى، جاى قصاص را مى ‌گیرد».[10]

 


[1]. راوندی، قطب الدین، سعید بن عبداللّٰه، ‌فقه القرآن، محقق: حسینی، سید احمد، ج 2، ص 377 و 378، کتابخانه آیت الله مرعشى نجفى، قم، چاپ دوم‌، 1405ق.

[2]. ر.ک: نمایه «اجرای حد و توبه در زنای محصنه»، سؤال 7159.

[3]. شیخ طوسی، محمد بن حسن،  المبسوط فی فقه الإمامیة‌، کتاب الحدود، ج 8، ص 7، محقق: کشفى، سید محمد تقى ‌، المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة‌، سوم،‌ تهران،1387 ه‍ ق؛ البته این حکم بین علما اختلافی است و بعضی، بین محصن و غیر محصن فرقی نگذارده و فقط حد تازیانه را در این مورد واجب می دانند؛ خمینى، سید روح اللّٰه، تحریر الوسیلة، ج‌2، ص 470، م 6، مؤسسه مطبوعات دار العلم، قم - ایران، اول، بی تا.

[4]. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 21، ص 366، مؤسسة الوفاء، بیروت، 1404ق؛ برگرفته از نمایه «سنگسار در زمان پیامبر(ص)»، سؤال 8267.

[5]. شیخ حرّ عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، ج ‌28، ص 157، مؤسسه آل البیت علیهم السلام، قم، اول، 1409ق.

[6]. جمعى از مؤلفان، مجله فقه اهل بیت(ع)، ج‌33، ص 84، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى، قم، اول، بی تا.

[7]. قمّى، صدوق، محمّد بن على بن بابویه، من لا یحضره الفقیه، ج‌5، ص 374، مترجم: غفارى، على اکبر، ، نشر صدوق، تهران، اول، 1409 ه‍ ق؛ خمینى، سید روح اللّٰه، تحریر الوسیلة، ج‌2، ص 470، م 5، مؤسسه مطبوعات دار العلم، قم - ایران، اول، بی تا.

[8]. برگرفته از نمایه «پیشینۀ تاریخی حکم سنگسار (رجم)»، سؤال 1548.

[9]. مکارم شیرازى، ناصر ، استفتاءات جدید، ج ‌3، ص 369، س 948، انتشارات مدرسه امام على بن ابى طالب علیه السلام، قم، چاپ دوم، 1427ق.

[10]. فاضل لنکرانى، محمد، جامع المسائل، ج ‌1، ص 505، س 1912، انتشارات امیر قلم، قم، چاپ یازدهم، بی تا.

 

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    793397 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    757138 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
    680935 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    659345 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    648885 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    600828 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580189 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    565023 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564300 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    559870 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود