جستجوی پیشرفته
بازدید
70174
آخرین بروزرسانی: 1387/09/15
خلاصه پرسش
در اختلاف بین همسر و مادر وظیفه مرد چیست؟
پرسش
از کودکی هدف من جلب رضایت خداوند متعال بوده و هست و بدین منظور تا آنجا که توانسته ام از لحاظ مادی وغیره به پدر ومادرم کمک کرده ام و همیشه این را می گویم که من برای اینها هیچ کاری نکرده ام اما هر کاری از دستم بر می آمده کرده ام. حدود 15 سال است ازدواج کرده ام، بحمداله همسر خوبی دارم و ایشان نیز از همه لحاظ به فکر پدر و مادر من هستند و خداوند شاهد و ناظر است . الان یک سال ونیم است به خاطر حق وناحق کردن مادرم در فامیل وچهره زشت از همسرم مجبور به قهر با آنان شدم . می دانم قهر چیز خوبی نیست اما تنها راه من همین بوده است. مادرم چون می داند من اهل خدا هستم از موقعیت پدر ومادری سوء استفاده می کند لطفا مرا راهنمایی کنید نمی خواهم آن دنیا شرمنده خدای خودم شوم.
پاسخ اجمالی

گرچه مقام پدر و مادر از نظر اسلام بسیار والا است اما هریک از پدر و مادر و همسر انسان دارای حقوقی هستند که باید حتی الامکان حقوق همه آنها ادا شود.

در صورت اختلاف بین والدین و همسر باید سعی شود که بی طرفی انسان حفظ شود و با ریشه یابی مشکل به تنهایی یا به کمک بزرگ ترهای فامیل و خانواده اختلاف بوجود آمده را حل کرد.

اگر از این راه نیز مشکل قابل حل نبود باید با زیرکی طوری برخورد کند که بی طرفی او زیر سؤال نرود تا بتواند در رفع اختلاف مفید باشد. این در صورتی است که هیچ یک از طرفین درخواست شان خلاف شرع نباشد که در چنین صورت می تواند با گذشت و نیکو کاری و محبت به پدر و مادر و همسر کاری کند که آنان به خاطر محبت های او دست از مخالفت با یکدیگر بر دارند. اما در صورتی که خواسته طرفین یا یکی از آنها خلاف دستورات شرع باشد وظیفه دارد با خواسته آنان مخالفت کند.حتی اگر پدر یا مادر باشند که طبق آیات قرآن اطاعتشان واجب است.

پاسخ تفصیلی

خدا وند متعال مقام بسیار بلندی برای پدر و مادر نسبت به فرزندان قرار داده است. در چهار آیه از آیات قرآن،به این مقام والا اشاره شده است. [1]

در سوره اسراء فرموده است: و خدای تو حکم فرموده که جز او هیچ کس را نپرستید و درباره پدر و مادر نیکویی کنید و اگر یکی یا هر دو پیر و سالخورده شوند، کلمه‏ای که آنان را رنجیده خاطر کند بر زبان نیاورید و کمترین آزاری به آنها نرسانید و با ایشان با اکرام و احترام سخن بگویید و همواره بال و پرتواضع و تکریم را با کمال مهربانی نزدشان بگستران و بگو: پرودگارا ! همانگونه که پدر و مادر مرا از کودکی به مهربانی بپروردند، تو در حق آنها رحمت و مهربانی فرما.

این بیان خداوند و قرار دادن امر و فرمان ایشان را بعد از امر و فرمان خودش دلالت بر عظمت ایشان و مقام بالای آنها دارد و لازم است فرزندان آنان را تکریم  کنند و تکالیف خود را نسبت به آنان به خوبی انجام دهند.

وظائف فرزند نسبت به پدر و مادر:

1- شناخت حقوق آنها و دقت در ادای آن حقوق

امام سجاد(ع)در رساله حقوق می‏فرمایند: حق پدرت بر تو آن است که بدانی او اصل تو و تو فرع اویی. اگر پدرت نبود تو نبودی؛ پس هرگاه در دلت خودپسندی راه یافت، بدان که پدرت ریشه نعمت‏ هایی است که از آن برخورداری. خدای را سپاس گزار و شکر به جای آور. [2]

2- تواضع و خوشخویی و گشاده‏رویی در برابر آنان

3- تلاش برای تأمین حوایج و نیازهای آنان پیش از استمداد آنها

4- اطاعت از فرمان‏های ایشان

حال اگر فرزند نسبت به انجام وظائف خود سهل انگاری کند و ارتباط خود را با ایشان قطع نماید با این کار اولاً قطع رحم کرده است که نزد پروردگار گناهی است بسیار مذموم و در ردیف شرک به خدا قرار دارد. [3] (امام سجاد (ع) فرمود کسى که قطع رحم کند مورد لعن خدا قرار مى‏گیرد و از رحمت پروردگار دور مى‏شود [4] ). ثانیاً با این کار خود موجب عاق والدین خواهد شد که در روایات بشدت مورد نکوهش قرار گرفته است و اگر خدای نخواسته پدر یا مادر فرزند خود را نفرین یا لعنت کنند فرزند روی سعادت را نخواهد دید.

زن نیز بر عهده شوهر حقوقی دارد که عبارتند از:

1. تأمین مخارج همسر ازقبیل خوراک‌، پوشاک‌، اثاث منزل‌، و سایر نیازهای زندگی ( مطابق شئون زن )

2. پرداخت مهریه هر موقع زن آن را طلب کرد.

3. رعایت عدالت و انصاف در باره او در همه شئون زندگی .

4. صرف نظر کردن از اشتبا‌هات و لغزش‌های او .

5. احترام و تجلیل از او.

6. کمک به او در کارهای خانه

7-   عدم اذیت و آزار او، قرآن در این‌باره می‌فرماید: یا به نیکی و خوشی آنان را نگه‌دارید و یا به نیکی رها کنید و روا نیست که آنان را آزار دهید. [5]

8. حفظ آبرو و شخصیت او در غیاب و حضور، قرآن در این باره می‌فرماید: زنان جامه بستر و عفاف شما، و شما نیز لباس عفت آن‌ها هستید. [6] همان طور که لباس‌، انسان را از سرما و گرما و زشتی‌ها حفظ می‌کند، مرد نیز باید حافظ آبروی همسر باشد .

بعد از آشنایی به موارد بالا باید به این نکته توجه داشت که آنچه در موارد حل اختلاف (بویژه در بین آشنایان و نزدیکان) مهم است حفظ بی طرفی و نشان دادن خیر خواهی به حدی که برای طرفین قابل درک باشد و به این بی طرفی خیر خواهی شما اقرار داشته باشند.

با این مقدمه لازم است فرض های مسأله را مورد بررسی قرار دهیم:

1- این اختلاف ریشه و علت خاصی ندارد که باید سعی کرد با نهایت درایت و با حفظ بی طرفی از گسترش آن جلوگیری کرد. 2- این اختلاف دارای ریشه و علتی است در این صورت می توان با پیدا کردن آن راهی برای حل این اختلاف پیدا کرد. در واقع با از بین بردن اختلاف سابق این مشکل خود به خود از بین می رود.

3- ریشه و علت اختلاف را پیدا کرده اید ولی خود به تنهایی نمی توانید اختلاف را ازمیان بردارید در این فرض با کمک گرفتن از افراد بزرگتر و بی طرف فامیل و محل باید اختلاف بوجود آمده را حل نمود.

4- با کمک گرفتن از افراد بزرگتر و بی طرف فامیل و محل هم اختلاف برطرف نشد در این صورت شما باید حتی المقدور طوری برخورد کنید که نه مادر ناراحت شود نه همسر، به این شکل که وظائف خود را نسبت به مادر و همسر به طور کامل انجام دهید و نیکی خود را در حق پدر و مادر بیشتر و کامل تر کنید و از آنها بخواهید که برای حفظ زندگی شما از اختلافات خود دست بردارند. البته در همه موارد باید توجه داشت که این خداوند است که قلبها را به یکدیگر نزدیک می کند پس از او بسیار کمک بخواهید قطعا شما را در این کار یاری خواهد کرد.

در بعضی مواقع هم نمی توان کاری کرد که طرفین ماجرا ناراحت نشوند، بلکه باید یکی از آن دو طرف را بر دیگری ترجیح بدهد. در این صورت باید یکی از مادر یا همسر را بر دیگری ترجیح داد. در این حالت دو فرض پیش می آید:

1- مادر از فرزند خود خلاف شرع را بطلبد ، به این صورت که از نفوذ خود در فرزند استفاده کند و فرزندش را مخیر بین خود و همسر کند تا فرزند مجبور به انتخاب مادر شود و در حق همسر بی گناه خود ظلم کند، که طبق آیات و روایات فرزند مجبور به امتثال امر مادر نیست و می تواند از اطاعت امر مادر سر باز زند. قرآن در این باره می فرماید: "ما به انسان توصیه کردیم که به پدر و مادرش نیکى کند، و اگر آن دو (مشرک باشند) و تلاش کنند که براى من همتایى قائل شوى که به آن علم ندارى، از آنها پیروى مکن"!. [7]

امام علی (ع) می فرمایند: " اطاعت از مخلوق (هر کس که باشد) در انجام معصیت الاهی پذیرفتنی نیست". [8] یا "حق پدر آن است که فرزند در هر چیزی جز معصیت خداوند، از او پیروی کند". [9]

امام رضا (ع) در این باره می فرمایند: "نیکی به پدر و مادر واجب است، اگر چه مشرک باشند، ولی اگر امر به معصیت خداوند کردند، نباید از آنان اطاعت شود". [10] [11]

2- مادر از فرزند خود خلاف شرع را نطلبد، به این صورت که فرزندش را بر کار غیر حرام اعم از مستحب یا مکروه یا مباح امر کند که در این صورت طبق نظر فقها اطاعت از مادر واجب می شود. [12]



1 بقره ، 83، نساء ، 36،انعام ، 151،اسراء ، 23، عنکبوت ، 8 ، لقمان ، 14، احقاف ، 15

[2] َ أَمَّا حَقُّ أَبِیکَ فَتَعْلَمُ أَنَّهُ أَصْلُکَ وَ أَنَّکَ فَرْعُهُ وَ أَنَّکَ لَوْلَاهُ لَمْ تَکُنْ فَمَهْمَا رَأَیْتَ فِی نَفْسِکَ مِمَّا یُعْجِبُکَ فَاعْلَمْ أَنَّ أَبَاکَ أَصْلُ النِّعْمَةِ عَلَیْکَ فِیهِ وَ احْمَدِ اللَّهَ وَ اشْکُرْهُ عَلَى قَدْرِ ذَلِک‏ وَ لا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّه‏. بحارالأنوار، ج 71 ، ص 15

[3] نقطه‏هاى‏آغازدراخلاق‏عملى، ص 550

[4] حضرت سجّاد علیه السلام به فرزندش امام محمّد باقر علیه السلام در ضمن وصایاى خود فرمود: 

 [فرزندم‏] از دوستى با افرادى که پیوند خویشاوندى را قطع نموده و نسبت به ارحام خود بدرفتارى مى‏کنند برحذر باش، که من آنها را در سه جاى از قرآن ملعون یافتم.

[5] "فَأَمْسِکُوهُن‌َّ بِمَعْرُوف‌ٍ أَوْ سَرِّحُوهُن‌َّ بِمَعْرُوف‌ٍ وَلاَ تُمْسِکُوهُن‌َّ ضِرَارًا; بقره‌،231

[6] : "ُن‌َّ لِبَاس‌ٌ لَّکُم‌ْ وَأَنتُم‌ْ لِبَاس‌ٌ لَّهُن‌َّ; بقره‌،187

[7] . عنکبوت، 8 ؛ لقمان، 15، در این ادامه همین مطلب دارد:   ولى با آن دو، در دنیا به طرز شایسته‏اى رفتار کن‏.

[8] . "لا طاعة لمخلوق فی معصیة‌ الخالق"؛ نهج البلاغه، قصار الحکم، ش 165.

[9] . "اِنَّ لِلْوالِدِ عَلَی الْوَلَدِ حَقّاً … فَحَقُّ الْوالِدِ اَنْ یُطیعَهُ فی کُلِّ شَیْءٍ اِلّا فی مَعْصِیَةِ اللهِ"، نهج البلاغه ، کلمات قصار، ش 399 .

[10] . مجلسی، بحار الانوار، ج 71، ص 72 .

[11] اقتباس از سوال 522 (سایت: 584).

[12] نک: سول 522 (سایت: 584).

ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    793397 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    757138 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
    680935 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    659345 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    648885 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    600828 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580189 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    565023 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564300 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    559870 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود