جستجوی پیشرفته
بازدید
58781
آخرین بروزرسانی: 1391/02/16
خلاصه پرسش
آیا همه احادیثی که در رابطه با متعه نقل شده است قابل قبول اند؟
پرسش
ائمه اطهار گاه متناسب با شرایط زمان و مسئله فقهی خاص احادیث را نقل نموده اند. علاوه بر این نقل احادیث جعلی نیز متأسفانه در کتب دینی ما به چشم می خورد. متأسفانه عده ای از دوستان مذهبی ما می خواستند کار خوبی بکنند؛ مثلا بحث عقد موقت را مطرح کنند اما این عده از روی جهالت اقدام به انتشار احادیثی نموده اند که از نظر بلاغتی و از نظر لحن کلامی باید به آنها شک نمود لطفا این احادیث را بررسی کرده و نظرتان را در مورد تک تک احادیث به ما بفرمایید.
1. ابان بن تغلب از امام صادق (ع) سؤال می کند: اگر زن زیبایی دیده شود که راضی به ازدواج موقت باشد؛ ولی معلوم نیست شوهر دارد یا نه چه باید کرد؟ حضرت فرمودند: لازم نیست تحقیق کنی حرف او که می‌گوید شوهر ندارم برای تو کافی است. (کتاب متعه شیخ مفید حدیث 37).
2. رسول خدا (ص): هر کس یک بار متعه کند یک سوم او از آتش جهنم آزاد می‌شود و هر کس دوبار متعه کند دو سوم او از آتش جهنم آزاد می‌شود و هر کس سه بار متعه کند تمام بدن او از آتش جهنم آزاد می‌شود.
3. زراره بن اعین از امام باقر (ع) نقل می‌کند که: سرگرمی مؤمن در سه کار است: 1- متعه زنان، 2- شوخی با دوستان و برادران، 3- نماز شب.(ازدواج موقت، نیاز امروز نوشته عباس زاده).
4. حمیری به امام زمان حضرت مهدی (عج) نوشت و از آن حضرت سوال کرد: مردی که شیعه است و متعه را حلال می‌داند و اعتقاد به رجعت دارد و همسر خوبی دارد که در تمام کارها او را کمک کار است و لذا با او عهد کرده است که هرگز بر او همسر دیگری نگیرد و ازدواج موقت نکند و خلاصه با وجود او کس دیگر را نخواهد. او به این عهد نوزده سال پای‌بند است و به عهد و قولش عمل کرده است و چه بسا مسافرت رفته و مدت زیادی دور از منزل خود بوده است و به قول خود پای بند مانده... البته او متعه را حرام نمی داند بلکه متدین به آن است؛ ولی چون همسر خود را مِی‌خواهد و دوستش دارد برای حفظ او و خودش متعه نمی‌گیرد. آیا او برای ترک متعه گناه کرده است؟ از طرف حضرت جواب رسید: برای این که قسم به معصیت خدا خورده است لازم است خدا را اطاعت کند و یک دفعه هم شده متعه بگیرد. (بحار ج100ص298/کتاب متعه شیخ مفید ص48).
5. رسول خدا (ص): هر که از دنیا برود و متعه نکند بد منظر و بدهیبت باشد مانند کسی که بینی او را بریده باشند.
پاسخ اجمالی

ازدواج موقت یکی از سنت های اسلامی است که در قرآن مجید جواز آن اعلام شده است.

این سنت حسنه در زمان رسول خدا (ص) و خلیفه اول و برهه ای از دوران خلیفه دوم در جامعه اسلامی جاری بوده است، تا زمانی که خلیفه دوم از آن منع کرد. ائمه معصومین (ع)، همواره مردم را به این ازدواج تشویق می کردند؛ چرا که در جامعه آن روز این سنت الاهی به شکل بدعت آلودی حرام شده بود. اما روایاتی که در این زمینه وارد شده است همانند دیگر روایات نیاز به بررسی سندی و دلالتی دارد که در پاسخ تفصیلی بدان می پردازیم به علاوه برای فهم دقیق آنها لازم است فضای صدور روایات و فرهنگ حاکم در آن زمان ملاحظه شود.

پاسخ تفصیلی

ازدواج موقت یکی از سنت های اسلامی است که در قرآن مجید جواز آن اعلام شده است .

این سنت حسنه در زمان رسول خدا (ص) و خلیفه اول و برهه ای از دوران خلیفه دوم، تا زمانی که خلیفه دوم از آن منع کرد در جامعه اسلامی جاری بوده است. ائمه معصومین (ع)، همواره مردم را به این ازدواج تشویق می کردند؛ چرا که در جامعه آن روز این سنت الاهی به شکل بدعت آلودی حرام شده بود و انجام آن از سوی مؤمنان نوعی مقابله با این بدعت بوده است. بنابراین، استحباب این ازدواج از سوی شیعه به این دلیل بوده است. این نکته در روایات نیز تذکر داده شده است .

اما بحث روایی بحث بسیار دقیقی است و استفاده از روایات هم تخصص می خواهد هم بحث های سندی که آیا اصل این روایت درست است یا نه؟ و هم بحث دلالتی یعنی این که به فرض درست بودن اصل روایت معنای روایت و مفاد قابل استفاده اش چیست؟ مثلا از مسائل مهمی که در فهم روایت مهم است شأن صدور است چیزی مشابه شأن نزول آیه که روایت در چه فضایی و دقیقاً چه موضوعی و در پاسخ به چه مسئله ای مطرح شده است.

ما هم به نوعی با شما موافقیم؛ یعنی طرح احادیث توسط افراد غیرکارشناس و بدون مطالعه کافی درست نیست به همین خاطر از زمان خود ائمه افرادی حق نقل و بیان احادیث را داشته اند که اجازه روایت داشته باشند. برای روشن شدن روایاتی که به آنها اشاره کرده اید لازم است با دقت سند و متن آنها بررسی شود:

روایت اول :

این روایت در کتاب شریف کافی با این سند آمده است :

عدة من أصحابنا ، عن أحمد بن محمد بن خالد ، عن محمد بن علی ، عن محمد بن أسلم ، عن إبراهیم بن الفضل ، عن أبان بن تغلب قال : قلت لأبی عبد الله ( علیه السلام ) : إنی أکون فی بعض الطرقات فأرى المرأة الحسناء و لا آمن أن تکون ذات بعل أو من العواهر؟ قال: لیس هذا علیک إنما علیک أن تصدقها فی نفسها. [1]

در سند این روایت ، محمد بن علی و محمد بن أسلم از غلات و ضعیف الحدیث هستند و ابراهیم بن فضل الهاشمی مجهول است .

البته در همین باب (باب انها مصدقة علی نفسها) روایت بعد از این روایت از حیث سند صحیح است یعنی تمام راویان موثق و امامی هستند و سند تا امام متصل است و محتوای روایت همین است.

اما با توجه به این که در روایات ما عام و خاص، مطلق و مقید، حتی گاهی نیز عبارات متناقض وجود دارد که این فهم ما را از روایات دچار مشکل می کند از این رو باید برای درک دقیق آن به متخصصان و کارشناسان در حدیث (مجتهدین) مراجعه نمود تا مبتلا به کج فهمی و یا تفسیر به رأی نشویم. به هر حال این نکته با بحث کارشناسی به اثبات رسیده است که اگر زن بگوید شوهر ندارم به شرطی که متّهم به دروغ گویی نباشد، حرف او پذیرفته مى‏شود. [2]

روایت دوم شما را نتوانستیم در مصادر موجود پیدا کنیم؛ لذا نمی ‌توانیم در باره آن‌ نظری بدهیم.

اما روایت سوم : اصل روایت این است: أبی عن سعد ، عن حماد بن یعلی ، عن أبیه، عن حماد بن عیسى عن زرارة ، عن أبی جعفر (ع) قال : لهو المؤمن فی ثلاثة أشیاء: التمتع بالنساء و مفاکهة الاخوان و الصلاة باللیل. [3]

در سند این روایت نیز حماد بن یعلی و پدرش یعلی بن حماد وجود دارد که هر دوی آن‌ها مجهول هستند ؛ از این رو ، روایت از نظر سند ضعیف است. اما از نظر معنا اشکالی بر آن وارد نیست؛ زیرا ازدواج موقت حتی اگر برای لذت بردن باشد مشروع و جایز است. علاوه می توان تمتع در روایت را به نکاح دائم حمل کرد، در این صورت روایت بیگانه از موضوع بحث خواهد شد.

اما روایت چهارمی که آورده‌اید اولا: دو سند دارد که هر دوی آنها ضعیفند ولی حدیث دیگری در همان باب وجود دارد که از نظر سند صحیح است یعنی تمام راویان آن موثق و امامی هستند و سند تا معصوم متصل است و بنا بر این از حیث فقهی می توان به محتوای حدیث اطمینان پیدا کرد.

ثانیا: معنای صحیح آن چنین است: براى او مستحب است (نه این که لازم باشد) که خداوند را با انجام متعه اطاعت نماید و برای زایل شدن قسمی که خورده و‌ آن قسم معصیت بوده، یک بار هم که شده متعه نماید [4] .

حدیث پنجم را نیز در هیچ یک از کتب روائی نیافتیم.

بنابراین به طور کلی حلال بودن متعه مورد اتفاق همه علمای شیعه است حتی اگر صرفاً به جهت تلذذ و بهره گیری جنسی باشد و این مطلب از روایات دیگری غیر از روایات مذکور که تعدادشان کم هم نیست و از اعتبار کافی نیز برخوردارند، به روشنی برداشت می شود.

برای اطلاع بیشتر مراجعه فرمایید:

نمایه ازدواج موقت و آرامش شماره 2925 (سایت: 3130).

نمایه ازدواج موقت در قران و سیره معصومین شماره 2965 (سایت: 3467).

نمایه جواز ازدواج موقت شماره 844 (سایت: 915).

نمایه مشکلات فراروی اجرای ازدواج موقت در جامعه شماره 347 (سایت: 353).



[1]    ثقة الاسلام الکلینی، الکافی، ج 5، ص 462، دار الکتب الإسلامیة، تهران، 1365، هـ ش.

[2] توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج ‏2، ص 499، مسأله 2456 همراه با پاورقی از آیات عظام: فاضل لنکرانی (ره)، سیستانى و مکارم شیرازی.

[3]   الشیخ الصدوق، الخصال، ج 1، ص 161 ، انتشارات جامعه مدرسین، قم، 1403، هـ ق.

[4]    عاملی، شیخ حر، وسائل الشیعه، ج 21، ص 17(باب استحباب متعه اگر چه عهد یا نذری بر ترک آن کرده باشد)   مؤسسه آل البیت (ع)، قم، 1409، هـ ق.".... یستحب له أن یطیع الله تعالى بالمتعة لیزول عنه الحلف فی المعصیة و لو مرة واحدة."

ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    793397 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    757138 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
    680935 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    659345 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    648885 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    600828 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580189 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    565023 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564300 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    559870 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود