جستجوی پیشرفته
بازدید
6653
آخرین بروزرسانی: 1398/08/14
خلاصه پرسش
منبع و مستند توصیفات منتسب به امام علی(ع) از شهرهای شرق ایران و خراسان قدیم چیست و آیا تمام آنچه به حضرتشان منتسب شده، مطابق با واقعیت است؟
پرسش
آیا توصیفی که امام علی(ع) از شهرهای خراسان ارائه کرده است، صحیح می‌باشد؟
پاسخ اجمالی

برخی گزارشات تاریخی حاکی از آن است که عمر بن خطاب به ابوموسی اشعری توصیه کرد که به سمت خراسان حمله نکند و نوشت ای کاش میان مسلمانان و اهل خراسان کوه‌های از آهن و درهای از آتش قرار داشت که مانند سد یأجوج و مأجوج بین آنها فاصله می‌انداخت؛ اما امام علی(ع) فرمود: اگرچه خراسان از ما دور است، اما منطقه ارزشمندی است:

1. مرو: شهری است که ذوالقرنین[1] آن‌‌را بنا کرده و عزیر نبی(ع) در آن‌جا نماز خواند. هم‌چنین زمینی نیکو دارد که آب‌های گوارا را بر آن گذرد و بر هر دروازه آن فرشته‌ای با شمشیر کشیده ایستاده و بلاها را دفع می‌کند و آن شهر با غلبه گشوده نشود، مگر به دست قائم آل محمد(ص).

2. خوارزم: شهری است که  هر کسی در آن‌جا اقامت کند، پاداش کسی را دارد که در راه خدا جهاد مى‏کند. خوشا به حال کسی که در خوارزم از نمازگزاران باشد.

3. بخارا: گویا مردانش را می‌بینم که مانند پوست کوبیده خواهند شد.

4. سمرقند: این شهر در آخر زمان به دست ترکان شکست می‌خورد و نابودی مردم آن‌جا به دست آنان رقم خواهد خورد.

5 و 6. شاش و فرغانه: خداوند مصلحت‌هایی برای آن شهرها در نظر دارد و خوشا به حال کسی که در آن‌جا چند رکعت نماز بخواند.

  1. ابیجاب؛ کسی که در آن‌جا بمیرد، ثواب شهید را خواهد داشت.
  2. بلخ: این شهر یک‌بار نابود شد و اگر بار دیگر نابود شود، هرگز آباد نخواهد شد. ای کاش میان ما و شهر بلخ کوه قاف و کوه صاد فاصله بود.
  3. طالقان: خدا در آن‌جا گنج‌هایی نه از جنس طلا و نقره، بلکه از مردان باایمان دارد که خداوند را خوب می‌شناسند و در آخر زمان از یاران مهدی(عج) خواهند بود ... .[2]
  4. ترمذ: طاعونی وحشتناک آن‌را فرا خواهد گرفت و مردمش را نابود خواهد کرد.
  5. واشجرده: تا نفر آخر به صورت وحشتناکی به دست دشمنانشان کشته خواهند شد و شهرشان نابود خواهد شد.
  6. سرخس: زلزله بسیار بزرگی در آن رخ خواهد داد که مردم از ترس و وحشت آن خواهند مرد.
  7. سجستان(سیستان): گروهی در آنجا پدیدار خواهند شد که قرآن را قرائت کرده اما بدان عمل نمی‌کنند و از اسلام، مانند تیر از کمان، بیرون می‌روند و در آخر الزمان زیر کوهی از شن مدفون خواهند شد.
  8. سوج: سی دجال در آن‌جا هستند که هر کدامشان اگر همه‏ مردم را بکشند، غمی ندارند.
  9. نیشابور: مردم آن با رعد و برق و صاعقه نابود می‌گردند و بعد از آبادی و جمعیت فراوان، آن شهر ویران خواهد شد.
  10. گرگان: مردمانش چه خوب مردمی بودند اگر در جهت رضایت خدا گام برمی‌داشتند؛ اما سنگ‌دلند و فاسقان فراوانی در آن وجود دارند.
  11. قومس: بندگان صالح فراوانی در آنجا زندگی می‌کنند و هیچ‌گاه آن شهر از بندگان نیک خدا خالی نخواهد شد.
  12. دامغان: زمانی که جمعیت سواره و پیاده آن افزایش یابد، نابود خواهد شد.
  13. سمنان: مردم آن به سختی معاش می‌کنند تا آن‌گاه که قائم آل محمد(ع) خروج کند که در زندگی آنان گشایشی رخ خواهد داد.
  14. طبرستان:[3] مؤمنانش اندک و فاسقانش فراوانند. به دریا نزدیک بوده و دشت و کوه آن‌جا دارای منفعت است.
  15. شهر رى:[4] مردم آنجا به فتنه عادت کرده و همواره در آن سرزمین، فتنه وجود خواهد داشت و نابودی آن تنها به دست دیلمیان در آخر الزمان خواهد بود و آن قدر از آنان کشته خواهد شد که تنها خدا تعدادشان را می‌داند.‏انگیز به آنجا فراوان وارد می‌شوند و در آخر زمان مردم دیلم به آنها حمله می‌کنند و مردم زیادی از آنها کشته می‌شوند. در آن‌جا هشت نفر از سادات بنی‌هاشم نماز می‌خوانند که هر یک ادعای خلافت دارند. مردی بزرگ که نام یکی از پیامبران را دارد، در محاصره قرار گرفته و بعد از چهل روز کشته می‌شود. در ایام سفیانی نیز بلا و قحطی آنان را فرا خواهد گرفت.

سپس امام علی(ع) ساکت شد. عمر گفت: ما را به فتح خراسان تشویق کردی! امام(ع) فرمود: اتفاقات خراسان بیشتر از آن است که گفتم و خراسان نخست به دست بنى ‏امیه فتح خواهد شد و بعد از آن به زیر سلطه بنی‏هاشم در می‌آید.[5]

در ارتباط با این گزارش باید گفت؛ اگرچه شخصیت «ابن اعثم» نویسنده کتاب الفتوح چندان شناخته شده نیست، اما با این وجود،‌ کتاب یاد شده، منبع کهنی است که استناد به آن نادرست نخواهد بود. در همین راستا آنچه در این گزارش آمده را نه می‌توان کاملاً مردود دانست و نه گمان قوی به درستی آن یافت. به هرحال، این گزارش نوعی پیش‌گویی از آینده صدها و هزاران ساله این شهرها بوده و به رخدادهایی می‌پردازد که ممکن است با فاصله‌های بسیاری از هم رخ دهد (و چه بسا برخی از آنها – مانند فتح خراسان توسط بنی امیه و سپس بنی عباس که تیره‌ای از بنی هاشمند - تا کنون رخ داده باشد).

با توجه به آنچه گفته شد نمی‌توان با استناد به گزارش، تقدس و یا شوم‌ بودن منطقه‌ای را در زمان حاضر اثبات کرد.[6]

 

 

 

[1]. «ذوالقرنین»، 5214؛ «قوم یأجوج و مأجوج و اقدامات ذوالقرنین در مقابل آنان»، 2241؛ «علت نام‌گذاری ذوالقرنین به این اسم»، 41782؛ «چگونگی ساخت سد ذوالقرنین از نگاه قرآن کریم»، 87735.

[2]. « یاران امام زمان(ع) از طالقان‏»، 72484.

[3]. «چگونگی ورود اسلام به مازندران»، 67353؛ «زندگی‌نامه محمد بن زید علوی»، 96493.

[4]. «مقصود از «زوراء» در روایات»، 53208.

[5]. ابن اعثم کوفی، احمد بن اعثم، الفتوح، تحقیق، شیری، علی، ج 2، ص 319 – 321، بیروت، دار الاضواء، 1411ق.

[6]. «بررسی روایت نکوهش اهالی برخی شهرها»، 49939؛

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    793397 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    757138 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
    680935 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    659345 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    648885 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    600828 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580189 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    565023 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564300 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    559870 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود