جستجوی پیشرفته
بازدید
9955
آخرین بروزرسانی: 1396/06/28
خلاصه پرسش
آیا در منابع اسلامی، مطلبی درباره حمایت از زنان بدسرپرست و بی‌سرپرست آمده است؟
پرسش
مبانی و تئوری‌های نظری اسلام در حمایت از زنان بدسرپرست، بی‌سرپرست و سرپرست خانوار چیست؟ لطفاً منابع را نیز ذکر بفرمایید.
پاسخ اجمالی
در منابع اسلامی روایات بسیاری در مورد کمک به بانوان بیوه، بی‌سرپرست و بدسرپرست، همچنین توصیه‌هایی در برخورد مناسب سرپرست خانوار(پدر و شوهر) با بانوان تحت تکفل خود وجود دارد؛ مانند:
پیامبر اکرم(ص) در سخنی یکی از ویژگی‌های افراد باایمان را در این می‌داند که؛ «به خانه‌هاى بیوه زنان [به منظور کمک و مساعدت مالی] رهسپارند».[1]
روایت شده است: روز عاشورا در پشت بدن مبارک امام حسین(ع)، اثری مشاهده شد، وقتى از حضرت امام زین العابدین(ع) راجع به آن اثر جویا شدند فرمود: «آن اثر کیسه‌هاى غذایى است که حضرتشان به دوش می‌گرفت و براى بیوه زنان و یتیمان و بی‌نوایان می‌برد».[2]
لقمان(ع) به پسرش گفت: «پسرم! براى یتیم، همانند پدر مهربان باش و براى زن بیوه، همانند شوهر دلسوز».[3]
در یک نگاه کلی، اسلام با این‌که زن را تحت سرپرستی شوهر می‌داند، اما همواره به مردها توصیه می‌کند که براى تحکیم پیوند خانوادگى، نباید سرپرست بدی باشند، بلکه باید با بهترین وجه با همسرشان رفتار کنند:
«وَ عاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ فَإِنْ کَرِهْتُمُوهُنَّ فَعَسى‏ أَنْ تَکْرَهُوا شَیْئاً وَ یَجْعَلَ اللَّهُ فِیهِ خَیْراً کَثِیراً»؛[4] و با آنها به شایستگى رفتار کنید؛ و اگر از آنان خوشتان نیامد، پس چه‌بسا چیزى را خوش نمی‌دارید و خدا در آن مصلحت فراوان قرار می‌دهد.
پیامبر اکرم(ص) در سخنانی می‌فرماید:
«چگونه مردی از شما، همسرش را کتک می‌زند و سپس در آغوش او قرار می‌گیرد؟!».[5]
«هر مردى که زنش را بیش از سه بار کتک بزند، خداوند، او را در قیامت، در برابر دیدگان پیشینیان و پسینیان، رسوا خواهد کرد».[6]
«ملعون است، ملعون است کسى که خانواده‌اش را واگذارد».[7]
امام زین العابدین(ع) می‌فرماید: «حقّ همسر، این است که بدانى خداى عزّ و جلّ، او را مایه آرامش و انس تو قرار داده و بدانى که این، خود، نعمتى است از جانب خداوند عزّ و جلّ به تو. پس، او را گرامى بدارى و با او مهربان باشى، هر چند حقّ تو بر او، واجب‌تر است. پس، حقّ او بر تو، این است که با وى مهربان باشى؛ زیرا او اسیرِ دست تو است. باید او را خوراک و پوشاک دهى، و هرگاه اشتباهی کرد، از او درگذرى».[8]
امام صادق(ع) می‌فرماید: «مرد، در [اداره‏] خانه و خانواده‌اش، به سه خصلت نیاز دارد که باید آنها را به کار بَرَد، اگر چه این ویژگی‌ها در درون او نباشد: خوش‌خویى، گشاده‌دستىِ سنجیده، و غیرت براى ناموس‌دارى».[9]
در ارزیابى روایاتى که درباره حقوق مرد و زن وارد شده، توجّه به این نکته ضرورى است که اسلام، دین حق و عدل است و بر اساس این، حقوق همه اعضاى خانواده، اعم از مرد، زن و فرزندان، بر پایه نیازهاى واقعى خانواده سالم و صالح، مقرر گردیده است. بنابر این، تأکید برخى از روایات بر حقوق ویژه مرد، یا حقوق ویژه زن، می‌تواند ناظر بر شرایط خاص فرهنگىِ حاکم بر جامعه باشد.

[1]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج ‏2، ص 232، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
[2]. ابن شهر آشوب مازندرانی، مناقب آل أبی‌طالب(ع)، ج ‏4، ص 66، قم، علامه، چاپ اول، 1379ق.
[3]. شیخ مفید، الاختصاص، محقق، غفاری، علی اکبر، محرمی زرندی، محمود، ص 337، قم، المؤتمر العالمی لالفیة الشیخ المفید، چاپ اول، 1413ق.
[4]. نساء، 19.
[5]. کافی، ج ‏5، ص 509.
[6]. ابن ابی جمهور احسایی، محمد بن علی، عوالی اللئالی العزیزیة، ج ‏1، ص 254، قم، دار سید الشهداء للنشر، چاپ اول، 1405ق.
[7]. کافی، ج ‏4، ص 12.
[8]. صدوق، محمد بن على‏، من لا یحضره الفقیه، محقق: غفاری، علی اکبر، ج ‏2، ص 621، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1413ق.
[9]. ابن شعبه حرانی، حسن بن علی، تحف العقول عن آل الرسول(ص)، محقق، غفاری، علی اکبر، ص 322، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1404ق.
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    793397 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    757138 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
    680935 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    659345 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    648885 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    600828 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580189 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    565023 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564300 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    559870 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود