جستجوی پیشرفته
بازدید
22665
آخرین بروزرسانی: 1394/04/09
 
کد سایت fa60813 کد بایگانی 74813 نمایه همکاری علم و عقل(امام علی(ع) و عمر) در نگاه بوعلی سینا
طبقه بندی موضوعی گوناگون|آراء شناسی
گروه بندی اصطلاحات شخصیت‌ها
خلاصه پرسش
آیا از نگاه ابوعلی سینا، عمر عاقل‌تر از امام علی(ع) و امیرالمؤمنین(ع) عالم‌تر از خلیفه دوم بود؟!
پرسش
ابوعلی سینا در فصلی از کتاب شفاء گرچه علی را عالم‌تر و شجاع‌تر از عمر می‌داند ولی عمر رادر امر حکومت عاقل‌تر از علی و درنتیجه شایسته‌تر می‌داند. در مقاله ای در همین سایت خواندم ابن سینا شیعه بوده دلیل این سخنش چه بوده؟
پاسخ اجمالی
ابوعلی سینا در کتاب الهیات شفاء مبحثی را به عنوان شرایط خلیفه، حاکم و سیاست‌مدار اسلامی مطرح کرده و تأکید می‌کند که دو ویژگی از ویژگی‌های عمده و اساسی است که خلیفه باید آن‌را دارا باشد. یکی عاقل بودن و دیگری سیاست‌مدار و مدیر بودن؛ این دو ویژگی بر علم داشتن مقدم است؛ یعنی اگر دو نفر هر دو عالم و عاقل بودند ولی یکی اعقل(عاقل‌‌تر) و مدیرتر و دیگری اعلم است؛ اعلم باید به اعقل کمک کند و مشاوره دهد و اعقل نیز از اعلم استمداد و طلب یاری کند. چنان‌که عمر و علی(ع) انجام دادند.[1]
با توجه به این عبارت، در نظر ابتدایی چنین به نظر می‌آید که در نظر ابوعلی سینا، عقل و مدیریت عمر، از عقل و مدیریت علی(ع) بیشتر و قوی‌‌تر بود، در نتیجه بوعلی، عمر را برای خلافت اصلح و شایسته‌تر از علی(ع) می‌دانسته است و در نهایت بوعلی را باید از اهل سنت شمرد.
ولی شاید بتوان گفت دقیقاً چنین چیزی را نمی‌توان به بوعلی نسبت داد؛ زیرا احتمال دارد که متن اخیر برای تعیین مصداق اعقل و اعلم نیست، بلکه تمثیل بوعلی فقط در مورد تبیین مدل همکاری بوده که اعقل و اعلم باید نوع همکاری‌شان مانند همکاری امیرالمؤمنین(ع) با خلیفه دوم باشد زیرا حضرت علی(ع) در مسائل حکومتی به عمر کمک می‌کرد و مشاوره می‌داد و عمر نیز از در مسائل حکومتی از حضرت علی(ع) کمک می‌گرفت. از این مثال نمی‌توان لوازمی که شمرده شده را بر آن بار کرد؛ زیرا همان‌گونه که در پاسخ قبلی آمده در نظر ابوعلی، منزلت علی(ع) نسبت به صحابه مانند نسبت معقول به محسوس است. او در میان خلق مانند معقول بود در میان محسوس.[2] یعنی عقل امام علی(ع) قابل قیاس با بقیه اصحاب نیست؛ در برابر عظمت عقل امام علی(ع) گویا دیگران از عقل برخوردار نیستند. علاوه بر این احتمال دارد به جهت سلطه حکومت‌های متعصب از اهل سنت در آن زمان، بوعلی سینا این جمله را از روی تقیه اضافه کرده باشد.
 

[1]. «و المعول الأعظم العقل، و حسن الإیالة، فمن کان متوسطا فى الباقى و متقدما فى هذین بعد أن لا یکون غریبا فى البواقى و صائرا إلى أضدادها، فهو أولى ممن یکون متقدما فى البواقى و لا یکون بمنزلته فى هذین. فیلزم أعلمهما أن یشارک أعقلهما، و یعاضده، و یلزم أعقلهما أن یعتضد و یرجع إلیه؛ مثل ما فعل عمر و على علیه السلام». حسن زاده آملى، حسن، الإلهیات من کتاب الشفاء، ص 503، قم، دفتر تبلیغات، چاپ اول، 1418/1376.
[2] . ر. ک: پاسخ 25907.
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • ریشه اختلاف در گرایش و پیروی انسان‌ها از «عقل» و «نفس اماره» چیست؟ آیا انسان در همه چیز اختیار دارد؟!
    6247 انسان و اختیار 1397/01/27
    اختلاف انسان‌ها گاهی در امور غیر اختیاری است؛ مانند این‌که در چه محیط و از چه پدر و مادر به دنیا می‌آیند؟ یا شکل و اندازه جسم و بدن آنها چگونه است؟ اختلاف در این امور لازمه زندگی طبیعی است.[1] اما گاهی اختلاف انسان‌ها ...
  • در جامعه امروز نظر اسلام در مورد حقوق بشر چیست؟
    17936 حکومت دینی در نظام بین الملل 1388/02/05
    از آن‌جا که دین اسلام دین جامع و خاتم ادیان الهی است، برای تمام شئون زندگی بشر، اعم از زندگی فردی، اجتماعی، و ... برنامه دارد؛ از جمله‌ی آنها مسئلۀ حقوق بشر و چالش‌های آن در جامعۀ امروز است. این مسئله با به رسمیت شناختن حقوق انسان و کرامت وی ...
  • ملاک کثرت در موجودات، اعم از مجرد و مادی چیست؟
    15695 کثرت موجودات 1391/08/20
    کثرت در عالم عقول و مجردات به معنای تعدد مراتب است؛ یعنی وجود آنها دارای شدت و ضعف و کمال و نقص است، و شمارش پذیر بودن آنها ارتباطی به مکان داشتن یا نداشتن آنها ندارد. البته در عالم طبیعت از آن‌جا که تمام موجودات مادی هستند ...
  • نمازهای مستحبی که در ایام هفته، خوانده می شود، چه فرقی با نماز ضحی که بدعت شمرده شده، دارد؟
    15717 Laws and Jurisprudence 1390/04/13
     نماز ضحی در نظر شیعه یک بدعت است، مگر روز جمعه که استثنا شده است. برخی از اهل سنّت هم آن را بدعت می دانند، اما نمازهای ایام هفته بدعت نبوده و مستحب شرعی است؛ زیرا سید بن طاووس (ره) روایت مربوط به نمازهای مستحبی ایام هفته را نه به ...
  • مراد از یک روز و ده روز توقف در عالم برزخ چیست؟
    16956 تفسیر 1389/05/24
    این آیات گزارشی از وضعیت مجرمان بعد از نفخ صور و برپایی قیامت می دهد که از یکدیگر سؤال می کنند چه مدت در عالم برزخ بوده اند؟ یک روز و ده روز مدت زمانی است که مجرمان فکر می کنند در عالم برزخ بوده اند  و در پاسخ ...
  • تفاوت میان خالق و فاطر در قرآن کریم چیست؟
    40710 تفسیر 1392/01/20
    1. «فطر» به معنای «شکافتن در طول» است. این لفظ به معنای «ابداع و ایجاد اشیا توسط خداوند»، در قرآن کریم به کار رفته است.[1] با در نظر گرفتن معناى اولى «فطر»، آفریدن از آن جهت فطر نامیده شده که خداوند موجودات را با ...
  • آیا سؤال از احکام اسلام نیاز به تخصص دارد؟
    8749 نقش اندیشمندان دینی 1386/09/27
    شناخت و فراگیری احکام و معارف اسلامی از نظر عمق دارای سطوح و مراتب مختلف است: الف) شناخت سطحی و آشنایی ابتدایی: مانند فراگیری احکام و آداب و دستورات عملی و اخلاقی و اعتقادی. ب) آشنایی استدلالی: مانند یادگیری دلایل فقهی احکام عملی و اخلاقی و اعتقادی. ج) آشنایی به فلسفه و حکمت ...
  • بر چه مبنایی دانه‌های تسبیح 101 عدد است؟
    52719 گوناگون 1392/03/13
    تسبیح برای به خاطر سپردن تعداد تسبیحات است، اصل این موضوع به هر روشی ممکن است انجام شود. آنچه از روایات استفاده می‌شود این است که در زمان ائمه(ع) تسبیح 34 دانه و ۳۳ دانه وجود داشته است. ۱. «وَ رَوَى عُبَیْدُ اللَّهِ بْنُ عَلِیٍّ الْحَلَبِیُّ عَنْ أَبِی ...
  • استفاده شخصی از تلفن و اینترنت اداره چه حکمی دارد. در صورت اشکال چگونه جبران شود؟
    14928 Laws and Jurisprudence 1391/05/03
    حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته): استفاده شخصی از اموال ادارات بدون اجازه کسانی که حق صدور چنین اجازه ایی را دارند، جایز نیستن و استفاده کننده ضامن است و باید هزینه استفاده را به حساب آن اداره واریز کند یا به شکلی آن ...
  • مختصری از داستان حضرت عیسی بن مریم(ع) و مادر بزرگوارشان ارائه نمایید.
    262518 تاريخ بزرگان 1393/05/30
    حضرت عیسای مسیح(ع) از بزرگ‌ترین پیامبران الهی است. خداوند او را از مادرش مریم(س)، بدون آن‌که شوهری داشته باشد، به دنیا آورد؛ چون این اتفاق برای مردم رخدادی عجیب بوده و برایشان قابل تصور نبود، به مریم تهمت زدند. خداوند حضرت عیسی را در همان زمان نوزادی به ...

پربازدیدترین ها