جستجوی پیشرفته
بازدید
11790
آخرین بروزرسانی: 1396/06/15
 
کد سایت fa75104 کد بایگانی 91767 نمایه دلیل برخورد تند و خشن امام حسین(ع) با مروان بن حکم
طبقه بندی موضوعی تاریخ|امام حسین ع
اصطلاحات مروان بن حکم
گروه بندی اصطلاحات شخصیت‌ها
خلاصه پرسش
مروان بن حکم پرسشی از امام حسین(ع) مطرح کرد، اما با برخورد خشنی از امام مواجه شد که در نهایت به بیهوشی او انجامید! چرا امام چنین برخوردی با او داشت؟!
پرسش
در احتجاج از محمد سائب روایت شده است که مروان بن حکم به حسین بن علی(ع) گفت: «اگر افتخار شما به فاطمه(س) نباشد، به چه چیز بر ما فخر می‌کنید؟ امام حسین(ع) برخاست، گلوی او را گرفت و فشرد و آن‌حضرت بسیار نیرومند بود که عمامه مروان را به گردن او پیچید تا بیهوش شد». این چنین روایتی در کتاب نفس المهموم شیخ عباس قمی نقل شده است. آیا این روایت حقیقت دارد، و اگر درست است، علت رفتار این چنینی امام حسین(ع) چه بوده است؟
پاسخ اجمالی
. این روایت تنها در احتجاج طبرسی و مناقب ابن شهرآشوب[1] ذکر شده است، و برای یک واقعه تاریخی، همین مقدار قابل قبول به نظر می‌رسد: «قَالَ مَرْوَانُ‏ بْنُ الْحَکَمِ یَوْماً لِلْحُسَیْنِ‏ بْنِ عَلِیٍّ ع لَوْ لَا فَخْرُکُمْ بِفَاطِمَةَ بِمَ کُنْتُمْ تَفْتَخِرُونَ عَلَیْنَا؟ فَوَثَبَ الْحُسَیْنُ ع‏ ...»؛[2]
از محمّد بن سائب نقل است: روزى مروان بن حکم به امام حسین(ع) گفت: اگر مباهات شما به فاطمه نبود به چه چیزی بر ما فخر می‌کردید!؟
آن‌حضرت با شنیدن این سخن از جا برخاست و گریبان مروان را گرفت، - و در این کار بسیار قوى بود- گلویش را فشرده و عمّامه او را به دور گردنش انداخت و چندان کشید که او بیهوش شد، سپس او را رها کرده و رو به جماعت قریش نموده و فرمود:
شما را به خدا سوگند می‌‏دهم که گفته‌‏هایم را اگر درست بود تصدیق کنید! آیا در روى زمین دو حبیبى که نزد رسول خدا(ص) محبوب‌تر از من و برادرم باشند می‌شناسید؟ یا دخترزاده پیامبرى جز من و برادرم سراغ دارید؟
همگى گفتند: خدا می‌داند که سراغ نداریم!
امام حسین(ع) فرمود: و من هم در روى زمین فرد ملعونى که فرزند ملعون باشد که هر دو از جانب رسول خدا(ص) طرد شده باشند، ، جز این (مروان) و پدرش نمی‌شناسم.
به خدا که در شرق و غرب عالم مردى که نسبت اسلام به خود دهد، دشمن‌تر [از این فرد] براى خدا و رسول و اهل‌بیت او نیست، و علامت و نشان کلام من در تو این است که چون غضب کنى رداء از دوشت می‌‏افتد.
راوى می‌گوید: به خدا سوگند که مروان از جایش برنخاست تا خشمگین شد، خود را تکاند و رداء از دوشش افتاد.
2. اما در مورد این‌که چرا امام حسین(ع) چنین رفتار خشنی را انجام داده است، به پیشینه و وضعیت آن‌روز مروان بر می‌گردد:
گفتند: مروان بن حکم روز جمل اسیر شد، براى نجات خود از امام حسن(ع) و امام حسین(ع) درخواست کمک کردند، حسنین(ع) نیز نزد پدرشان شفاعت کرده و امیر المؤمنین(ع) او را آزاد فرمود.
سپس حسنین براى بیعت مروان از حضرت اجازه خواستند، امام فرمود: مگر بعد از کشته‌شدن عثمان با من بیعت نکرد؟ مرا به بیعت او نیاز نیست، دستش دست یهودى خائن است، اگر با دستش با من بیعت کند، با نشیمن‌‏گاهش می‌شکند. براى او حکومتى در پیش است که مقدار زمانش به‏ اندازه‌‌اى است که سگ بینى خود را بلیسد. او پدر چهار حاکم است، و جامعه اسلامى از او و فرزندانش روز خونبارى خواهد دید.[3]
با این بیان، وضعیت مروان روشن می‌شود؛ وی که بعد از قتل عثمان با امام بیعت کرده بود، با شرکت در جنگ جمل بیعت خود را شکست و عملاً خود را مهدور الدم نمود.
تشبیه او به یهودی به خاطر مکر و حیله و پیمان شکنى او است، چنان‌که یهود به پیمان شکنی مشهور است.
او پدر چهار حاکم و والی به نام‌های عبد الملک که خلیفه شد. و عبد العزیز والى مصر، بشر والى عراق، و محمّد والى جزیره گردید، و آنها در مکر و حیله و گمراه کردن مردم مانند پدرشان بودند، در قتل و غارت و انواع سختی‌ها که از ایشان صادر شد.
البته بعضى گفته‌‏اند مراد از چهار فرمانروا که حضرت فرمود، چهار پسر عبد الملک بن مروان، یزید و سلیمان و ولید و هشام، هستند که هر چهار نفر به خلافت رسیدند.[4]
بنابر این، کسی که چنین وضعیتی در جامعه اسلامی داشته؛ اسلام آوردنش از روی نفاق بوده، و آزاد شده به دست امام حسن(ع) و امام حسین(ع) است، و اکنون به خود اجازه می‌دهد که در برابر اهل‌بیت پیامبر(ص) چنین اظهار خودنمایی کند، آیا مستحق چنین برخوردی نیست؟ و آیا همچنان باید با او از راه مدارا و کرامت برخورد نمود؟

[1]. طبرسی و ابن شهر آشوب مازندرانی، هر دو متوفای سال 588 ق(قرن ششم) هستند.
[2]. ابن شهر آشوب مازندرانی، مناقب آل أبی طالب علیهم السلام، ج 4، ص 51، قم، علامه، چاپ اول، 1379ق؛ طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج علی أهل اللجاج، محقق، مصحح، خرسان، محمد باقر، ج 2، ص 299، مشهد، نشر مرتضی، چاپ اول، 1403ق.
[3]. سید رضی، محمد بن حسین، نهج البلاغة، محقق، صبحی صالح، ص 102، قم، هجرت، چاپ اول، 1414ق.
[4]. ر. ک: شریف الرضی، محمد بن حسین، نهج البلاغة، ترجمه و شرح، فیض الاسلام اصفهانی، علی نقی، ج 1، ص 171، تهران، مؤسسه چاپ و نشر تألیفات فیض الإسلام، چاپ پنجم، 1379ش.
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    793397 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    757138 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
    680935 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    659345 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    648885 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    600828 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580189 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    565023 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564300 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    559870 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود