جستجوی پیشرفته
بازدید
21630
آخرین بروزرسانی: 1396/08/14
خلاصه پرسش
چرا شغل قصابی مکروه است! و آیا شامل افرادی می‌شود که درگیر ذبح حیوانات نبوده، بلکه تنها به فروش گوشت اشتغال دارند؟
پرسش
در روایات شغل قصابی مکروه اعلام شده است، در لغت هم قصاب به کسی گفته می‌شود که حیوان را بکشد و گوشتش را بفروشد. در زمان ما بیشتر قصاب‌ها اصلاً حیوان را ذبح نمی‌کنند، بلکه حیوان ذبح شده را تقسیم کرده و می‌فروشند. سؤال این است که آیا عنوان و تبعاً حکم کراهت شغل قصابی به گوشت‌فروش‌های کنونی صدق می‌کند یا خیر؟ لطفاً توضیح دهید.
پاسخ اجمالی
از اموری ‌که در روح انسان اثر تربیتی دارد، نوع کار و محیط کاری است که در طول زمان، آثار تخریبی و یا سازنده خود را بر روی نفس، خواهد گذاشت. به همین دلیل، در آموزه‌های دینی نکوهش‌ها و یا ستایش‌هایی نسبت به برخی از شغل‌ها مشاهده ‌می‌شود. در همین راستا، قصابی نیز از شغل‌های مکروه قلمداد شده و در مواردی به دلیل این کراهت نیز اشاره شده است:
پیامبر گرامی اسلام(ص) فرمود: «…وَ أَمَّا الْقَصَّابُ‏ فَإِنَّهُ یَذْبَحُ حَتَّى تَذْهَبَ الرَّحْمَةُ مِنْ قَلْبِه‏»؛[1] قصّاب آن‌قدر ذبح می‌کند تا مهر و عطوفت از دلش می‌رود.
اسحاق بن عمار از امام صادق(ع) می‌پرسد که خداوند به من پسری داده، شما دوست دارید پسرم چه کاره شود؟ حضرت، بعد از نکوهش چند شغل می‌فرماید:
«…وَ لَا تُسْلِمْهُ جَزَّاراً فَإِنَّ الْجَزَّارَ تُسْلَبُ مِنْهُ الرَّحْمَةُ…»؛[2] فرزندت را به کار سلّاخی (ذبح شتر یا گوسفند) نگمار؛ زیرا شخصی که این شغل را انتخاب کرده، مهربانی‌اش را از دست می‌دهد.
در توضیح این روایات؛ نکاتی بیان می‌شود:
1. «جزّار»؛ یعنی کسی که شغلش کشتن حیوانات است.[3] از آن‌جا که در گذشته، یک فرد هم حیوان را ذبح کرده و هم آن‌را به فروش می‌رساند در منابع لغوی «قصاب»، هم‌معنا و مترادف با «جزّار» معرفی شده است.[4] اما امروزه - دست کم در زبان فارسی - قصّاب به این معنا نیست. امروزه در بیشتر موارد، حیوانات در کشتارگاه‌ها ذبح شده و فردی که مغازه قصابی دارد، از راه فروش گوشت ذبح شده، کسب درآمد می‌کند. با توجه به این نکته، باید گفت کراهت و نکوهشی که در روایات از شغل قصابی شده، به شغل فروش گوشت انصراف نداشته، بلکه ناظر به سلّاخی و ذبح حیوانات است؛ یعنی امرار معاش از راه ذبح حیوانات چندان مورد پسند نیست؛ زیرا ممکن است اثر تخریبی بر روح و روان انسان بگذارد.
2. در مورد اشتغال به ذبح حیوانات نیز باید گفت؛ فقها بر اساس این روایات، با آن‌که معتقد به کراهت شغل سلاخی هستند، اما آن‌را حرام نمی‌دانند،[5] با این وجود، در جایی که مردم نیاز به این شغل داشته و فردی متکفل آن نمی‌شود، اشتغال به آن برای رفع نیاز مردم، همین اندازه از کراهت را هم ندارد.[6]
3. گاه فرد مجبور است براى امرار معاش و یا براى نیاز جامعه به چنین مشاغلى بپردازد، در این صورت چون نمی‌خواهد سربار جامعه شده، بلکه به دنبال آن است که از دسترنج خویش ارتزاق کند، چه بسا علی‌رغم اشتغال به این شغلی که طبیعتاً قساوت قلب می‌آورد، مشمول احادیث بسیار دیگری می‌شود که سربار جامعه نبودن و خدمت به مردم را مورد ستایش قرار می‌دهد. از طرفی با راز و نیاز مداوم با خدا و نیز انجام کارهای دیگری - مانند رسیدگی به یتیمان و محرومان - که قلب انسان را نرم می‌کند، او می‌تواند از آثار منفی ناشی از ذبح حیوانات بکاهد.
4. در نهایت این‌که شغل و یا کار مشروعی در روایات مکروه اعلام می‌شود، لزوماً معنایش نارضایتی خدا از آن کار نیست، بلکه به عنوان نمونه توصیه‌ای است که مثلاً اگر این امکان برای شما فراهم باشد که عطر فروش شوی یا کفن فروش، بهتر است گزینه دوم را انتخاب نکنی تا برای رونق کسب و کارت در آرزوی مردن دیگران باشی، بلکه به دنبال گزینه اول باش تا هرچه مردم در رفاه و سلامت بیشتری باشند، شغل تو رونق بیشتری بگیرد. اما اگر کاری وجود نداشته و قدرت انتخاب گزینه‌های مختلف را نداری، هر گزینه مشروع را می‌توانی انتخاب کنی، حتی اگر در شرایط عادی مکروه باشد.
 

[1]. شیخ صدوق، الخصال، محقق، غفاری، علی اکبر، ج ‏1، ص 288، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1362ش.
[2]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج ‏5، ص 114، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
[3]. نک: ابن فارس، أحمد بن فارس‏، معجم مقاییس اللغه‏، ج 1، ص 456، قم، مکتب الاعلام الاسلامی‏، چاپ اول‏، 1404ق؛ ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج ‏4، ص 134، بیروت، دار صادر، چاپ سوم، 1414ق؛ بستانی، فؤاد افرام، فرهنگ ابجدی عربی - فارسی، مترجم، مهیار، رضا، ص 296، تهران، اسلامی، چاپ دوم، 1375ش.
[4]. لسان العرب، ج ‏1، ص 675.                       
[5]. شیخ بهایی، ساوجی، نظام بن حسین، جامع عباسی و تکمیل آن، ص 477، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1429ق؛ خمینی، روح الله، توضیح المسائل (محشّی)، گردآورنده: بنی‌هاشمی خمینی، سید محمدحسین، ج ‌2، ص 196، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ هشتم، 1424ق.
[6]. نک: علامه حلّی، حسن بن یوسف، تذکرة الفقهاء، ج ‌12، ص 130 – 131، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، 1414ق؛ نراقی، مولی احمد بن محمد مهدی، مستند الشیعة فی أحکام الشریعة، ج ‌14، ص 56، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، 1415ق.
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    793397 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    757138 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
    680935 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    659345 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    648885 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    600828 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580189 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    565023 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564300 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    559870 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود