جستجوی پیشرفته
بازدید
11525
آخرین بروزرسانی: 1397/07/11
خلاصه پرسش
آیا هنگام درود فرستادن بر پیامبران الهی، ابتدا باید بر پیامبرمان درود بفرستیم. و آیا حضرت ابراهیم(ع) از این قاعده مستثنا است که ابتدا باید بر حضرتشان و سپس بر پیامبر اسلام(ص) درود فرستاد؟
پرسش
در جایی خواندم که حضرت محمد(ص) فرمودند: اگر میخواهید به پیامبران غیر از من صلوات بفرستید اول بر من صلوات بفرستید ولی اگر میخواهید به من صلوات بفرستید اول به حضرت ابراهیم(ع) صلوات بفرستید. آیا این موضوع صحیح است و اگر صحیح است صلوات بر حضرت ابراهیم(ع) همان‌گونه است که بر حضرت محمد(ص) است؟
پاسخ اجمالی
این مطلب را می‌توان از جمع‌بندی دو روایت به دست آورد:
1. شبى پیامبر خدا(ص) در مسجد با یارانش سخن می‌گفت، و در ضمن سخنانش فرمود: «یَا قَوْمِ إِذَا ذَکَرْتُمُ الْأَنْبِیَاءَ الْأَوَّلِینَ فَصَلُّوا عَلَیْهِمْ، وَ إِذَا ذَکَرْتُمْ أَبِی إِبْرَاهِیمَ فَصَلُّوا عَلَیْهِ ثُمَّ صَلُّوا عَلَیّ‏»؛
اى مردم! زمانى که پیامبران نخستین را یاد می‌نمایید، بر آنان درود بفرستید، ولى هنگامى که پدرم ابراهیم را یاد می‌نمایید، بعد از آن‌که بر او درود فرستادید، آن‌گاه بر من نیز صلواتی نثار کنید.
یاران گفتند: اى رسول خدا! به چه سبب ابراهیم(ع) به چنین مقامى رسیده است؟
پیامبر خدا(ص) فرمود: «بدانید! شبى که من به معراج برده شدم وقتى به آسمان سوّم رسیدم منبرى از نور براى من نصب گردید، من در فراز آن منبر قرار گرفتم، و ابراهیم یک درجه پایین‌تر از من نشست و سایر پیامبران نخستین در اطراف منبر نشستند. در این هنگام على(ع) آمد، او بر مرکبى از نور سوار شده بود که چهره‌اش مانند ماه می‌درخشید، و یارانش مانند ستارگان در گرداگرد وجودش بودند. ابراهیم رو به من کرد و گفت: "اى محمّد! این شخص، کدام پیامبر بزرگوار و یا کدام فرشته مقرّب الهی است؟" گفتم: او نه پیامبر بزرگوار و نه فرشته مقرّب است. او برادر، پسر عمو، داماد و وارث علم من؛ علىّ بن ابی‌طالب است. ابراهیم گفت: "آن کسانی که مانند ستارگان گرداگرد وجود او حلقه زده‌اند، کیستند؟" گفتم: شیعیان او هستند. این‌جا بود که ابراهیم به درگاه خداوند عرض کرد: "خدایا! مرا نیز از شیعیان على قرار ده." در این هنگام جبرئیل فرود آمد و این آیه شریفه را نازل کرد: "وَ إِنَّ مِنْ شِیعَتِهِ لَإِبْراهیمَ"[1]».
بنابر تحقیق و جست‌وجو در منابع حدیثی و غیر آن؛ تنها این روایت را در کتاب مجمع البحرین[2] نوشته فخر الدین بن محمد طریحی(م 1085ق)[3] یافتیم که با لفظ «رُوِیَ» بدون سند نقل کرده است.
2. معاویة بن عمار نقل می‌کند: نام یکى از پیغمبران را نزد امام صادق(ع) بردم و بر او صلوات فرستادم، و آن‌حضرت فرمود: «هنگامی که نام پیغمبرى برده شد اول بر محمد(ص) درود فرست و سپس بر آن پیامبر و  نیز دیگر پیامبران».[4]
صرف نظر از سند روایت و با توجه به تسامح در ادله سنن، فقها از جمع‌بندی این روایات به این نتیجه رسیده‌اند که هنگام ذکر نام یکى از پیامبران الهى مستحب است ابتدا بر محمد(ص) صلوات و درود فرستاده شود، سپس بر پیامبرى که نامش ذکر شده است، جز حضرت ابراهیم(ع) که ابتدا بر او و سپس بر محمد(ص) درود فرستاده ‌شود.[5]
در همین راستا در صلوات کامل بر پیامبر(ص) که در برخی دعاها آمده است، صلوات بر حضرت ابراهیم(ع) نیز یادآوری می‌شود؛ چنان‌که از حضرت محمد(ص) درباره چگونگی صلوات پرسیده شد، و آن‌حضرت فرمود که این‌گونه صلوات فرستاده شود: «اللّهُمَّ صَلِّ علی مُحمَّدٍ و علی آلِ محمّدٍ کَما صَلَّیتَ علی ابراهیمَ و علی آلِ ابراهیمَ انَّکَ حَمیدٌ مَجیدٌ،اللّهُمَّ بارِک علی مُحمَّدٍ و علی آلِ محمّدٍ کَما بارِکتَ علی ابراهیمَ و علی آلِ ابراهیمَ انَّکَ حَمیدٌ مَجیدٌ».[6]
در این دعا نیز گرچه نام حضرت محمد(ص) در لفظ مقدم بر حضرت ابراهیم(ع) می‌باشد، اما نام ابراهیم(ع) تقدم رتبی دارد، زیرا از خدا خواسته می‌شود که صلواتی مانند صلوات بر ابراهیم و آل ابراهیم بر محمد و آل محمد فرستاده شود.
 

[1]. صافات، 83.
[2]. طریحی، فخر الدین بن محمد، مجمع البحرین، ج ‏4، ص 356، تهران، مرتضوى، چاپ سوم، 1375ش.
[3]. مجمع البحرین اثر شیخ فخرالدین طریحى در موضوع لغت به تدوین معانى لغات غریب قرآن و احادیث ائمه طاهرین(ع) پرداخته و روایاتى را که از طریق شیعه امامیه روایت شده و ناشناخته مانده به زبان عربى توضیح داده است. ر. ک: آقا بزرگ تهرانی‏، الذریعة إلی تصانیف الشیعة، ج ‏20، ص 22 – 23، قم، اسماعیلیان‏، 1408ق.
[4]. صدوق، محمد بن على، الأمالی، ص 380، تهران، کتابچى، چاپ ششم، 1376ش؛ همچنین ر. ک: العروة الوثقى(المحشى)، ج ‌2، ص 620؛ موسوی خویی، سید ابو القاسم، موسوعة الإمام الخوئی، ج ‌15، ص 410، قم، مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی، چاپ اول، 1418ق؛ مستمسک العروة الوثقى، ج ‌6، ص 525. 
[5]. طباطبایی یزدی، سید محمد کاظم، العروة الوثقی(المحشّٰی)، گردآورنده: محسنی سبزواری‌، احمد، ج ‌2، ص 620، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1419ق؛ طباطبایی حکیم، سید محسن، مستمسک العروة الوثقی، ج ‌6، ص 525، قم، مؤسسة دار التفسیر، چاپ اول، 1416ق.
[6]. الأمالی، ص 386؛ ابن ادریس شافعی، محمد، احکام القرآن، ج ‏1، ص 72، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1421ق؛ ابن کثیر دمشقى اسماعیل بن عمرو، تفسیر القرآن العظیم، ج ‏4، ص 289، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، 1419ق.
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    793397 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    757138 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
    680935 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    659345 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    648885 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    600828 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580189 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    565023 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564300 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    559870 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود