جستجوی پیشرفته
بازدید
4157
آخرین بروزرسانی: 1404/02/15
خلاصه پرسش
خداوند، در ابتدای پیامبری حضرت موسی(ع)، ایشان را با جمله‌ی «فَاسْتَمِعْ = بشنو» مورد خطاب قرار داد؛ اما پیامبر اسلام(ص) با جمله‌ی «اقْرَأْ = بخوان» مخاطب قرار گرفت. دلیل این تفاوت چیست؟
پرسش
چرا خداوند در آیه 13 سوره‌ی طه به حضرت موسی(ع) می‌فرماید: «فاستمع لما یوحی»؛ (به آنچه بر تو وحی می‌شود گوش فرا ده)؛ اما هنگام بعثت رسول خدا(ص) به ایشان فرمود: «اقرأ باسم ربک الذی خلق»؛ (بخوان به نام پروردگارت که آفرید)؟
پاسخ اجمالی

همان‌گونه که در پرسش آمده و بر اساس آنچه در قرآن کریم نقل شده است، خداوند هنگام مبعوث‌شدن حضرت موسی(ع) به رسالت، خطاب به ایشان فرمود:

«وَ أَنَا اخْتَرْتُکَ فَاسْتَمِعْ لِما یُوحى‏»؛[1] و من تو را براى مقام رسالت برگزیدم، اکنون به آنچه به تو وحی می‌شود گوش فرا ده.

 اما هنگام مبعوث‌شدن رسول خدا(ص) به رسالت، جبرئیل خطاب به آن‌حضرت(ع) فرمود: «اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّکَ الَّذی خَلَقَ»؛[2] بخوان به نام پروردگارت که جهان را آفرید.

در روایات معتبر، دلیلی برای این تفاوت خطاب، مشاهده نشده است. با این وجود می‌توان این احتمال را مطرح نمود که هنگام بعثت حضرت موسی(ع) الفاظی بر ایشان نازل شد و فقط وحی به گوش ایشان رسید؛ زیرا در کلمه‌ی «فَاسْتَمِعْ» که از ریشه‌ی «سمع» است، کلمه «سمع» به معنای رساندن چیزی به گوش است.[3] پس در این آیه خداوند از حضرت موسی(ع) خواست به کلام خداوند که بر وی وحی می‌شود گوش دهد.[4]

اما بر طبق آیه‌ی اول سوره‌ی علق، الفاظ قرآن بر رسول خدا(ص) نازل شد و دستور خواندن کلمات به ایشان داده شد؛ چراکه کلمه «قرائت» به معناى ضمیمه کردن حروف و کلمات به یکدیگر در زبان است، و این کلمه را به هر ضمیمه‌کردنى نمی‌‏گویند، مثلا در جمع‌کردن عده‏اى به دور هم نمی‌‏گویند: «قَرَأتُ القَومَ»، دلیل این ادعا این است که حتی تکرار یک حرف از حروف الفباء در زبان را هم قرائت نمی‌گویند.[5]

بر این اساس، وقتى گفته می‌شود «قرأ‌‌ت الکتاب» معنایش این است که از ضمیمه‌‌کردن چند حرف، کلمه‌ای را یافته و از ضمیمه‌کردن کلمات، جمله‏هایى را استخراج نموده و مطالبى را استفاده کردم، هر چند که آن حروف و این کلمات به زبان هم نیامده باشد. پس قرائت، هم شامل مطالعه، هم شامل تلفظ و هم شامل شنیدن خواهد شد؛ اما اگر به طور مطلق گفته ‌شود: «اقرأ»، منظور از آن، معناى اول خواهد بود، و مراد، امر به پیامبر(ص) در مورد قرائت قرآن، در واقع، امر به تلقى آیاتى از قرآن است که فرشته وحى از ناحیه‌ی خدا به آن‌جناب وحى می‌کند؛ لذا جمله مورد بحث، امر به قرائت کتاب است.[6]

اما برای حضرت موسی(ع) در ابتدای پیامبریشان، قرائت و خواندنی که برای رسول خدا(ص) بیان شده است، در میان نبود؛ بلکه خداوند، موسى(ع) را پس از برگزیدن به پیامبرى، به گوش فرادادن و دریافت وحى فرمان داد.


[1]. طه، 13.

[2]. علق، 1.

[3]. ابن فارس، احمد بن فارس‏، معجم مقاییس اللغه‏، محقق، مصحح، هارون، عبدالسلام محمد، ج 3، ص 102، قم، مکتب الاعلام الاسلامی‏، چاپ اول، 1404ق‏.

[4]. شیخ طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، مقدمه، تهرانی، شیخ آقابزرگ، محقق، قصیرعاملی، احمد، ج 7، ص 165، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا؛ طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه، بلاغی‏، محمد جواد، ج 7، ص 10، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، 1372ش.

[5]. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات الفاظ القرآن‏، ص 668، بیروت، دار القلم‏، چاپ اول، 1412ق.

[6]. طباطبائی، سید محمد حسین‏، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 20، ص 323، قم، دفتر انتشارات اسلامی‏، چاپ پنجم‏، 1417ق.

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    793397 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    757138 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
    680935 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    659345 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    648885 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    600828 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580189 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    565023 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564300 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    559870 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود