از دیدگاه ادبیات عرب، هر کلمه‌ای که حرف میانی از حروف اصلی و یا «عین الفعل» آن از «حروف علّه» باشد، «اجوف» نامیده می‌شود و اگر مانند «قول» حرف علّه میانی آن، واو باشد، «اجوف واوی» و اگر مانند «میل»

رجوع کنید: «اجوف».

رجوع کنید: «اجوف».

ادغام در علم تجوید؛ به معنای مخلوط کردن دو حرف در یکدیگر است به گونه‌ای که عملاً تبدیل به یک حرف مشدّد شوند.

در همین راستا بخشی از بحث ادغام، مربوط به حرف نون یا تنوین آخر کلمه است که اگر ا

از نواسخ مبتدا و خبر -که سبب تغییر معنایی و اعرابی آنها می‌شوند-، افعال قلوب‌اند. دلیل نام‌گذاری این افعال به «افعال قلوب» آن است که معنایشان وابسته به قلب (تغییر) است؛ یعنی این اف

در ادبیات عرب به افعال «کَادَ- کَربَ- أَوشَکَ- عَسَى- حَرَى- اخْلَوْلَقَ- أنْشَأَ- طَفِقَ- عَلِقَ- أَخَذَ- هَبَّ- بَدَأ- ابْتَدَأ- جَعَل- قَامَ– انْبَرَى» افعال مقاربه که به معنای

«فعل ناقص» به فعلی گفته می‌شود که به تنهایی دلالتش تامّ نبوده و نیازمند جزء دیگری است که دلالت آن‌را تمام نموده و به آن معنا ببخشد. به عبارت دیگر، «فعل ناقص» را می‌توان فعلی دانست

واژه «جناس» از ریشه «جنس» در اصطلاح علم بلاغت، به شباهت ظاهری دو کلمه، اطلاق می‌شود. در کنار هم آمدن دو لفظ مشابه چه در شعر و چه در نثر بر زیبایی و شیوایی سخن می‌افزاید و از این رو «جناس»، جزو آرای

در ادبیات عرب، «حروف جاره» یا «حروف جر» حرف‌هایی هستند که تنها بر سر اسم‌ها در می‌آیند و آنها ‌را مجرور می‌کنند. حروف جر بر اساس نظر مشهور، هفده حرف‌اند.

حروف عاطفه، حرف‌هایی هستند كه دو جمله و يا دو اسم را به هم ربط می‌دهند. به كلمه و جمله قبل از حروف عطف، «معطوف عليه» می‌گويند که خود می‌تواند دارای نقش‌های مختلفی مانند فاعل، مبتدا، خبر و ... باشد.

 حروف مشبهة بالفعل که از مجموعه «نواسخ» است، شامل پنج حرف بوده که بر سر مبتدا و خبر وارد شده و اولی را منصوب و دومی را مرفوع می‌کنند. این حروف عبارت‌اند از: «إنَّ»، «أنَّ»، «لیت»، «لکنَّ»و  «لعلَّ»

اصطلاح «حصر»، بیشتر در علوم ادبی کاربرد دارد، و عبارت است از: اختصاص دادن چیزی به چیز دیگر به طریق مخصوص. به عبارت دیگر، اثبات حکمی برای موردی معین و نفی آن حکم از موارد دیگر است.

به عنوان

یکی از زیرشاخه‌های «دانش بدیع» و یکی از آرایه‌های ادبی کلام و زیبا سازی سخن، نکوهش شدید با سخنی است که به ظاهر شبیه ستایش می‌باشد. به این نوع از نکوهش، «ذمّ شبیه به مدح» می‌گویند. در این روش، فرد ب

اگر کلمه‌ای در دو حرف از حروف اصلی خود دارای «حرف علّه» باشد به آن «لفیف» گفته می‌شود و در صورتی که مانند فعل «لَوَی» این دو حرف عله اصلی به هم متصل باشند، «لفیف مقرون» نام خواهد داشت و اگر مانند ف

رجوع کنید: «لفیف».

رجوع کنید: «لفیف».

از دیدگاه ادبیات عرب، هر کلمه‌ای که حرف اول از حروف اصلی و یا «فاء الفعل» آن از «حروف علّه» باشد، «مثال» نامیده می‌شود و اگر مانند «وعد» حرف علّه ابتدایی، واو باشد، «مثال واوی» و اگر مانند «یقظ» یا

رجوع کنید: «مثال».

رجوع کنید: «مثال».

یکی از زیرشاخه‌های «دانش بدیع» و یکی آرایه‌های ادبی کلام و زیبا سازی سخن، بهتر ستایش‌کردن یک فرد با استفاده از سخنی است که به ظاهر شبیه نکوهش می‌باشد که به این نوع از ستایش، «مدح شبیه به ذمّ» می‌گو

هر کلمه‌ای که در حروف اصلی خود یک یا چند «حرف علّه» داشته باشد، «معتلّ» نامیده می‌شود که خود دارای چند زیر مجموعه می‌باشد: مثال(واوی و یائی). اجوف(واوی و یائی). ناقص(واوی و یائی). لفیف(مقرون و مفرو

در ادبیات عرب، قانونی وجود دارد که بر اساس آن، اگر کلمه‌ای از لحاظ معنایی می‌باید مجرور حرف جرّی قرار بگیرد، اما در ظاهر کلمه از آن حرف جرّ اثری نباشد، کلمه یاد شده دارای اعراب نصب شده و عنوان «منص

از دیدگاه ادبیات عرب، هر کلمه‌ای که حرف پایانی از حروف اصلی یا «لام الفعل» آن از «حروف علّه» باشد، «ناقص» نامیده می‌شود و اگر مانند «عفو» حرف علّه پایانی آن، واو باشد، «ناقص واوی» و اگر مانند «خشي»

رجوع کنید: «ناقص».

رجوع کنید: «ناقص».