گنجینه پاسخ‌ها (طبقه بندی موضوعی:فلسفه)
-
معنای «هیولی» در کتب فلسفی چیست؟
405 1397/02/20 کلیاتاصطلاح هیولا در فلسفه به معنای قوه است و گاهی به معنای ماده نیز بکار می رود. برای روشن شدن ارتباط هیولا با ماده و پیش از پرداختن به معنای فلسفی هیولا ، ضروری است توضیح مختصری در باره تاریخچه بحث ماده ...
-
فلسفه‌ی مشاء و فلسفه‌ی اشراق چه شباهت‌ها و تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند؟
272 1397/02/18 آراء شناسیاگرچه فلسفه مشا و اشراق از جهات متعددی مشترک اند ؛ مانند پذیرش خداوند به عنوان سرسلسله موجودات و تنظیم تمامی موجودات در یک نظام رتبی ، اما تمایزات متعددی هم دارند که شامل اختلاف روشی عدم اکتفا به استدلال ...
-
آیا تکیه دو جسم - مانند آجر - بر یکدیگر و برپاماندن هردو را نمی‌توان دلیلی بر آن دانست که «دَور» - بر خلاف آنچه در فلسفه گفته می‌شود – از محالات نیست؟
471 1397/02/11 علیت و معلولیتاولا: محال بودن دور در مباحث علت و معلول ، مربوط اصل وجود است ، در حالی که روشن است که اصل وجود این دو اجر متوقف بر یکدیگر نیست. [ 1 ] ثانیا: این دو اجر نیز در ویژگی و حالات انحراف کاملا به هم تکیه ندارند ...
-
آیا ملاصدرا در فلسفه، نوآوری و ابتکار داشته است و یا تنها سخن پیشینیان را بدون ذکر منبع بازنویسی کرده است؟
422 1397/02/02 آراء شناسیملاصدرا در عین ارائه نظریات جدید و نواورانه در مسائل فلسفی ، گاهی کلمات حکمای پیشین را بدون استناد به گویندگان ان بیان نموده است. به همین جهت ابتدا بحثی راجع به نواوری های ملاصدرا بیان می کنیم ، انگاه ...
-
آیا ملا صدرا ماهیت یا عین ثابت سگ، خوک و کافر را نجس می‌داند؟
381 1397/01/28 هستی شناسیظاهر اموزه های اسلامی ان است که نجاست یک چیز لزوما نشانی از شر بودن ان نیست. به عنوان نمونه ، خون یک شهید با تمام ارزشی که دارد ، اما از نظر فقهی نجس به شمار می اید. با این وجود ، در مورد انچه از ملا صدرا ...
-
جهان مادی به چه جهانی گفته می‌شود؟
281 1397/01/27 هستی شناسیجهان مادی به جهانی گفته می شود که دارای ویژگی های مادی باشد. از مجموع سخنان حکیمان در این باب می توان چند چیز را به عنوان ویژگی و مشخصه امر مادی نام برد: 1. داشتن مکان خاص و اشغال فضا ، 2. اشغال زمان ...
-
از نظر ملاصدرا «وجود» عین «تشخص» است یا مساوق با آن می‌باشد؟ چرا؟ «عینیت»، «تساوق» و «تساوی» چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟
408 1397/01/11 فلسفهاز یک نظر و با یک لحاظ می توان گفت: وجود عین تشخص است ؛ یعنی اگر حقیقت تشخص و حقیقت وجود را با هم قیاس کنیم و بسنجیم می بینیم تشخص عین وجود است ؛ زیرا وجود است که تشخص ساز است و با وجود ، تشخص محقق می ...
-
آیا امام صادق(ع) در کتاب توحید مفضل، فلاسفه را مورد نکوهش قرار می‌دهد؟!
564 1397/01/05 درایه الحدیثدر کتاب توحید مفضل امده است که امام صادق ع در ضمن بیان اثار قدرت ، عظمت ، حکمت و تدبیر خداوند در افرینش جهان و انسان فرمود: خسران ، حرمان و ناامیدی بر کسانی باد که مدعی فلسفه هستند ! چگونه قلب های انان ...
-
مراد از «تدبیر منزل» در حکمت عملی چیست؟
438 1396/12/20 کلیاتتدبیر از ریشه دبر ، در لغت به معنای اندیشیدن و عاقبت بینى در کارها و امور است ، [ 1 ] که به تنظیم و اداره کردن و مدیریت توسعه معنایی داده شده است. مقصود از اصطلاح تدبیر منزل نیز ، همین معنا است. تدبیر ...
-
برهان محبت چیست؟ و حضرت ابراهیم(ع) چگونه از این برهان برای اثبات ربوبیت پروردگار استفاده کرد؟
517 1396/12/14 تفسیربرهان محبت ، برهانی است که حضرت ابراهیم ع از طریق ان به نفى ربوبیت غیر خدا و اثبات ربوبیت خدای متعال در برابر مشرکان پرداخته است. حضرت ابراهیم ع با حد وسط قرار دادن محبت در قیاسى منطقى در قالب شکل دوم ...
-
بحث از «اسناد و ربط در جملات خبری» که در فلسفه به آن پرداخته می‌شود بحثی ادبی است یا فلسفی؟
590 1396/12/03 کلیاتبحث از اسناد و ربط در جملات ، می تواند بحثی ادبی ، منطقی ، فلسفی ، اصولی و... باشد ؛ زیرا با معیار ذکر شده در تمایز علوم سازگاری داشته و از جهتی مناسب با هر یک از علوم نامبرده است ؛ بدین لحاظ ، در حال ...
-
آیا همه دانش‌ها از تجزیه و تقسیم فلسفه به دست آمده‌اند؟ به آیا فلسفه، مادر همه دانش‌ها است؟
569 1396/11/30 فلسفهفلسفه دارای دو معنا و اصطلاح عام و خاص است. بر اساس معنا و اصطلاح عام ، فلسفه شامل تمامی علوم برهانی شده و مرادف با علم یقینی و به معنای شناخت جهان خارج اعم از خطوط کلی و جزئی ان است. اما فلسفه به معنای ...
-
میان «وجود» و «شیء» چه رابطه‌ای بر قرار است؟
683 1396/11/18 فلسفهدر زمینه رابطه وجود و شی چند نظریه وجود دارد ؛ اما بر اساس حکمت متعالیه بین وجود با شیئیت نه تنها مساوات ، بلکه مساوقت برقرار است. طبق این نظریه ، وجود نه تنها در مصادیق مساوی با شی است ، بلکه جهت صدق ...
-
تفاوت «اتصاف بالتبع» با «اتصاف بالعرض» که در فلسفه مطرح می‌شود چیست؟
455 1396/11/17 هستی شناسیواژه بالعرض در فلسفه معانی متعددی دارد که بر اساس کاربردهای ان قابل تشخیص و تعیین است. یکی از موارد استعمال این اصطلاح ، اتصاف ماهیت به وجود یا حقیقت داشتن در فلسفه مشا و حکمت متعالیه است که گفته می شود ...
-
آیا خلقت انسان از نگاه قرآن با یافته‌های جنین‌شناسی منافات ندارد؟!
522 1396/10/30 تفسیرقران کریم در سوره قیامت که در مقام بیان اثبات رستاخیز و چگونگی وقوع ان است ، در یکی از ایات ، خطاب به منکران معاد می فرماید: ا لم یک نطفه من منی یمنى ایا او نطفه اى از منى که در رحم ریخته می شود نبود ...
-
آیا در قرآن آیاتی وجود دارد که ترکیب نفس چند درصدی نفس مرد و زن را بیان کند؟
419 1396/10/03 انسان شناسینفس انسان بسیط ، غیر مادی و مجرد است ؛ در نتیجه ترکیب چند درصدی از زن یا مرد در ان تصور ندارد ؛ چنان که در نفس و روح زن و مرد مطرح نیست. [ 1 ] اما اگر منظور از سؤال ان چیزی است که در برخی منابع حدیثی ...
-
تفاوت «تأویل معرفت‌شناسانه» با «تأویل وجودشناسانه» در چیست؟
616 1396/09/11 معرفت شناسیمعرفت شناسی یا شناخت شناسی شاخه ای از فلسفه است که به چیستی و امکان معرفت شناخت و راه های حصول ان می پردازد. بنیادی ترین سؤال های فلسفی ، سؤال های معرفت شناسی هستند. سؤالاتی ؛ مانند: شناخت یعنی چه ؟ ...
-
بر اساس براهین عقلی، اصل واجب الوجود اثبات می‌شود، اما چرا ماده اولیه همان واجب الوجود نبوده و معتقد به خدا باشیم؟!
632 1396/09/05 صفات واجباز نظر عقلی واجب الوجود بالذات باید واجد تمام صفات کمال باشد ، [ 1 ] در حالی که ماده نمی تواند واجد تمام صفات کمال باشد ؛ زیرا مهم ترین صفت کمال و ویژگی واجب الوجود ، برخورداری از علم است ، و حال ان که ...
-
با پیوند و انتقال مغز از بدنی به بدن دیگر، آیا روح از یک انسان به انسان دیگر نقل مکان می‌کند؟!
594 1396/08/03 بیشتر بدانیدروح همان جسم مادی مغز نیست ، [ 1 ] بلکه مغز یکی از وسیله های شناخته شده انتقال اطلاعات است. و اینگونه نیست که اگر مغز را از بدنی به بدن دیگر پیوند بزنیم ، لزوما باید روح فرد نیز انتقال یابد ؛ زیرا اولا: ...
-
آیا انسان در بهشت جزئی از خدا شده و یا تبدیل به نور خواهد شد؟ آیا زندگی ابدی انسانی که تکاملش به پایان رسیده ملال‌آور نخواهد بود؟ و آیا آنان از آینده بی‌هدف خود نگران نیستند؟
576 1396/07/24 کلام قدیم1. هیچ موجودی از جنس خداوند نخواهد شد ؛ و انسان هم نه بخشی از خداوند است و نه تبدیل به نور خواهد شد ؛ نهایت این که انسان در اثر تکامل ، می تواند مظهر جلوه های کمالی و جلالی خداوند گردد ، نه این که مثل ...
-
گفته می‌شود تغییر دادن نام برخی افراد که از لحاظ ابجدی با نام مادر و یا دیگر بستگانشان همخوانی ندارد، موجب حل مشکلات آنان می‌شود! آیا این مطلب صحیح است؟!
456 1396/07/24 کلیاتدر اسلام توصیه شده که نام هایی که دارای معنای نامناسب است به نام مناسبی تغییر پیدا کند ، اما دستوری برای تغییر یک نام ، تنها به دلیل متناسب نبودن ان با نام والدین و یا دیگر بستگان ، به ما نرسیده است. بنابر ...
-
آیا «احتیاج»، «استقلال»، «علیت» و «عدم علیت» از وجدانیات هستند؟ آیا وجدانی‌بودن تمام این موارد، منجر به تناقض نخواهد شد؟
357 1396/07/10 علیت و معلولیتاحتیاج ، استقلال ، علیت و عدم علیت را نمی توان از وجدانیات محسوب کرد ؛ زیرا وجدانیات قضایایی هستند که به واسطه ی حواس باطنی به دست می ایند ؛ [ 1 ] و روشن است که این مفاهیم با هیچ یک از حواس باطنی به دست ...
-
چرا بر اساس حس نمی‌توان متافیزیک - غیر از واجب الوجود - را نفی و یا اثبات کرد؟
351 1396/07/10 معرفت شناسیهر چند حس ، اولین منبع ادراکی انسان است ، اما منابع و ابزار ادراک انسان منحصر در حس نیست ؛ بلکه رتبه حس پایین تر از نیروی عقل است ؛ حس به عنوان یکی از ابزار در خدمت عقل است ؛ زیرا هر چند معمولا درک موضوع ...
-
آیا فرشتگان نیز دارای عقل می‌باشند(تعقل می‌کنند)؟
753 1396/07/05 فرشتگانعقل دارای معانی متعددی است و استناد بیشتر این معانی به ملائکه صحیح است ؛ و مطمئنا فرشتگان نیز از قدرت عقل به این معانی بهره مندند: 1. عقل به معنای درک و تمییز خیر از شر. 2. عقل به معنای خود اشعاری و ...
-
وجه تسمیه فلسفه به فلسفه اولی چیست؟
978 1396/06/20 کلیاتواژه فلسفه ریشه یونانى دارد. همه علماى قدیم و جدید که با زبان یونانى و تاریخ علمى یونان قدیم اشنا بوده اند مى گویند: این لغت مصدر جعلى عربى کلمه فیلوسوفیا است. کلمه فیلوسوفیا مرکب از دو کلمه فیلو و سوفیا ...
-
برای خداوند که زمان مطرح نیست، پس بر این اساس، مخلوقاتی که سابقه عدم دارند باید همزمان هم معدوم باشند و هم موجود؟! این مشکل را چگونه حل می‌کنید؟
875 1396/06/16 کلیاتمعنای این جمله که برای خداوند زمان مطرح نیست ، این است که خداوند تحت سیطره زمان قرار نمی گیرد و زمان موجب محدود شدن ذات و فعل خداوند نمی شود ؛ بلکه زمان را ما از افعال خداوند انتزاع می کنیم ؛ در نظر حکیمان ...
-
منظور از این‌که «حقیقت، خدا است» چیست؟
872 1396/06/09 کلیاتحق در لغت حقیقت ، مصدر صناعی و بر گرفته از ریشه حق است. واژه حق ، در معانی متعدد به کار رفته است ؛ مانند: مطلق ثبوت و وجود ، وجود دائم ، وجود واجب ، اهلیت و صلاحیت داشتن ، رسیدن به غایت و هدف ، داشتن ...
-
آیا همه افعال نفس آدمی، تابع علم است؟ چرا برخی از اندیشمندان اسلامی می‌گویند همه افعال نفس، تابع علم نیست؟
806 1396/05/16 آراء شناسیهر یک از مبادى سه گانه فعل انسان ، دارای غایت و هدف مناسب با خود هستند: انسان یا به کار خود ، علم و اگاهى ندارد ، و کار او مانند فاعل هاى طبیعى ، است. یا در جایى فعل خود را از روى تفکر و تدبیر و مصلحت ...
-
آیا بر اساس منطق فازی می‌توان قانون علیت را رد کرد؟
1153 1396/03/11 تعریف شناسیهر دانشی می تواند از ابزار خاص و مناسب خود بهره گیرد ؛ مثلا معادلات ریاضی را نمی توان با گزارشات تاریخی حل کرد ، یا حقایق تاریخی را نمی توان با قواعد ریاضی به اثبات رساند. در همین راستا منطق فازی ، [ 1 ...
-
آیا ابن سینا و دیگر فیلسوفان حکمت مشاء معتقد به «کثرت و تباین حقیقی موجودات» هستند؟ آیا چنین اعتقادی با اعتقاد به «لزوم سنخیت بین علت و معلول» سازگار است؟
1030 1396/03/09 تباین یا تشکیک موجوداتمعروف و مشهور این است که فیلسوفان حکمت مشا ، مانند ابن سینا معتقد به کثرت و تباین حقیقی موجودات هستند ؛ اما همان گونه که در این پرسش امده است ، انتساب نظریه تباین موجودات به مشائین مشکل است ، [ 1 ] و با ...
-
چرا در بیشتر آیات قرآن و نیز تقریباً در تمام احادیث قدسی، بشر با عنوان فرزندان آدم مورد خطاب قرار گرفته است؟! آیا این رویکرد را می‌توان دلیل برتری انسان بر جن دانست؟
888 1396/02/21 حدیث1. به نظر می رسد دلیل خطاب به فرزند ادم ع در احادیث قدسی می تواند چند چیز باشد: الف. نوعی احترام به حضرت ادم از این جهت که سر سلسله نسل بشریت کنونی است ؛ و اولین انسانی است که واسطه ای بین او و خدا در ...
-
اگر با پیشرفت دانش، روزی فرا برسد که انسان بتواند زندگی ابدی خود را تضمین کند، آیا باز هم می‌توان به آموزه‌های دینی که مرگ را واقعیتی گریزناپذیر اعلام می‌کنند، پای‌بند بود؟!
949 1396/02/21 آفرینش انسان و جهانبر اساس معارف دینی و مباحث فلسفی ، خداوند متعال جهان را بر اساس قوانین محکم و جریان اسباب و مسببات اداره می کند ؛ از این رو پیشرفت علم پزشکی و رعایت مسائل بهداشتی می تواند در طولانی تر شدن عمر انسان ها ...
-
معرفت، علم و بصیرتی که در دعای مرزداران صحیفه سجّادیه از آن یاد شده، چه تفاوتی با هم دارند؟
886 1396/02/13 حدیثکتاب صحیفه ی سجادیه مجموعه ای از دعاهای امام سجاد ع است ؛ این مجموعه حاوی مطالب و معارف بسیاری در زمینه های مختلف است که بیست و هفتمین دعای ان به دعای مرزبانان معروف است ؛ امام ع در این دعا برای پیروزی ...
-
چگونه فقر انسان ذاتی هویت او است، ولی ذاتی ماهیتش نیست؟ و چه طور وجود برای ماهیت نه ذاتی است؟ و نه عرضی؟
575 1396/02/06 انسان شناسیکلمه ماهیت به معناى چیستى است که در مقابل وجود و هستى می اید. در کلمه ماهیت ، ما را ما ى استفهامیه دانسته و می گویند ما هى هى ؟ یا ما هو هو ؟ فلان چیز چیست ؟ و سپس از عبارت ما هى هى ؟ مصدر ساخته اند. ...
