جستجوی پیشرفته
بازدید
8574
آخرین بروزرسانی: 1397/11/18
خلاصه پرسش
آیا با داشتن لباس و وسائل زندگی به اندازه کافی، خرید دوباره آنها گناه دارد و در قیامت باید پاسخگوی آنها باشیم؟
پرسش
سلام؛ آیا با داشتن لباس(پیراهن، مانتو و شلوار) یا وسیله زندگی(مانند مبل و فرش سالم)، خرید دوباره آن گناه است؟ و در قیامت مورد پرسش قرار میگیریم؟ اگر آیه یا حدیث و روایت در این زمینه وجود دارد، لطفاً بیان کنید.
پاسخ اجمالی
اگرچه از نظر فقهی و حقوقی، انسان مالک اموال خود میباشد و میتواند هرگونه تصرف شرعی در آن داشته باشد، اما در آموزههای دینی این مسئله مورد تأکید قرار گرفته است که خداوند از نعمتهایی که به انسان عطا نموده حسابرسی مینماید؛ بنابراین با آنکه تهیه دوباره وسائل زندگی از نظر فقهی منعی ندارد، اما از نظر اخلاقی بهتر است اگر وسیلهها و لباسهای گذشته انسان، سالم و قابل استفاده میباشد، از دور ریختن آنها و خرید وسائل جدید خودداری شود؛ چراکه در جامعه، افرادی وجود دارند که از حداقلهای زندگی محروماند، و سفارش دین اسلام در اینگونه موارد انفاق به دیگران میباشد؛ لذا بهتر آن است - در صورت توان مالی - به جای خرید وسائل اضافی که ممکن است از مصادیق اسراف باشد، به دیگران کمک کنید، تا هم خدای ناکرده مصداق اسراف نباشد و هم از ثواب انفاق بهرهمند شوید و یا دست کم، با خرید وسائل و لباسهای جدید، لباسها و وسائل گذشته خود را در اختیار افرادی بگذارید که به آن نیاز دارند. البته دو نکته نیز در این زمینه قابل توجه است:
الف) اگر وسیلهای فرسوده شده و ایجاد زحمت میکند، موضوع دیگری است.
ب) گاه ممکن است نه برای اسراف و خودنمایی، بلکه با انگیزه مثبت دیگری، اقدام به خرید وسیلهای شود که چندان مورد نیاز نیست که در این موارد، میتوان با نگاه دیگری به این موضوع نگریست و حتی آنرا اقدامی اخلاقی دانست و این خود انسان است که میتواند داور خوبی در این زمینه باشد. به عنوان نمونه، اگر خانواده فقیری اقدام به ساخت صنایع دستی و یا نوعی از لباس نموده و از اینراه ارتزاق مینمایند، اگر فردی به جای آنکه کمک نقدی به آنها کند، برای حفظ کرامت انسانی آن خانواده، محصولاتشان را – بدون آنکه نیازی داشته باشد – خریداری کرده و از اینراه کمک غیر مستقیم به آنان میکند.
در اینجا چند نمونه از آنچه را که در ارتباط با پرسش از نعمتها در روز قیامت در منابع اسلامی آمده را بیان میکنیم:
1. خداوند در سوره تکاثر میفرماید: «ثُمَّ لَتُسْئَلُنَّ یَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعیم»؛[1] سپس در آنروز از نعمتهای خداوند باز خواست میشوید.
البته این نعمتها مصادیق زیادی دارد که از جمله آن پرسش از نعمت مال و سرمایه است.[2]
2. امام حسن(ع) در نامهای که به یکی از یارانشان مینویسند در توصیف دنیا چنین میفرمایند:
«وَ اعلَم، أنَّ فی حَلالِها حِساباً  وَحرامِها عِقاباً، وَفی الشُّبُهاتِ‏ عِتابٌ‏، فَأنزِلِ الدُّنیا بِمَنزِلَةِ المِیتَةِ، خُذ مِنها ما یَکفِیکَ، فإن کانَ ذلِکَ حَلالًا کُنتَ قَد زَهِدتَ فیها، وَإن کانَ حَراماً لَم تَکُن قَد أخذتَ مِنَ المِیتةِ، وَإن کانَ العِتابُ، فإنَّ العقابَ‏ یسیرٌ»؛[3] آگاه باش که در باره مال حلال دنیا باید حساب پس بدهی، و در باره مال حرام آن مجازات بشوی، و در باره اموال شبههناک نیز مورد نکوهش قرار بگیری! پس دنیا را مانند مردارى فرض کن و تنها به حداقل مورد نیاز بسنده کن؛ زیرا اگر این مقدار که گرفتى حلال باشد از زاهدان خواهی بود، و اگر حرام باشد باز هم مسئولیتى ندارى؛ زیرا گویا، از مردار به اندازه حداقل نیازت استفاده نمودهای، و اگر نکوهش باشد که مجازاتش چندان سخت نیست.
این روایت به خوبی بیانگر این مطلب است که برخی امور مانند آنچه در سؤال آمده، ممکن است از مصادیق شبهات باشد که حساب و عقابی هم در آن نباشد، اما عتاب در آن وجود دارد.
 

[1]. تکاثر، 8.
[2]. برای آگاهی بیشتر، ر. ک: پاسخهای 20163؛ 57396؛ 44478؛ 32165.
[3]. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 44، ص 139، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق.
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

پرسش های اتفاقی

  • آیا هیچ‌کدام از امامان معصوم(ع)، سبزه‌رو بودند؟
    6610 حدیث 1397/02/26
    در منابع حدیثی و تاریخی به سبزه بودن پوست برخی از امامان(ع) اشاره شده است: 1. امام علی(ع): در برخی منابع فریقین نقل شده است که «علی(ع) بسیار سبزه‌رو بود».[1] 2. امام جواد(ع)؛ در مورد امام جواد(ع) نقل شده که ایشان به قدری سبزه‌رو ...
  • بعد از وضع حمل حضرت عیسی(ع) چه کسی از زیر پاهای حضرت مریم(س) او را صدا زد؟
    16338 تفسیر 1394/05/13
    قرآن کریم در داستان وضع حمل حضرت مریم(س) می‌فرماید: «فَناداها مِنْ تَحْتِها أَلاَّ تَحْزَنی‏ قَدْ جَعَلَ رَبُّکِ تَحْتَکِ سَرِیًّا»؛[1] ناگهان از طرف پایین پایش او را صدا زد که غمگین مباش! پروردگارت زیر پاى تو چشمه آبى (گوارا) قرار داده است. این آیه داستان ...
  • چرا امامان در هنگام نماز خواندن از خود بی خود شده و بسیار گریه می کردند؟
    34029 معصومین 1388/09/22
    گریه مانند دیگر چیزها یکی از نعمت های بزرگ الاهی به انسان است. امام (ع) می فرماید: "بکاء العیون و خشیة القلوب من رحمة الله تعالی..."؛گریه چشم ها و خشیت قلب ها ناشی از رحمت الهی است.[1] چنان که از آموزه های دینی ما بر می آید، گریه ...
  • مقام اثبات با مقام ثبوت چه تفاوتی دارد؟
    59170 کلیات 1392/03/13
    1. مقام‏ ثبوت‏ و مقام اثبات  مقام‏ ثبوت‏ یعنى مقام واقع. در مقام واقع و نفس الامر، هر چیزى در یک حد و درجه‌‏اى است. به قول فلاسفه جدید، مقام ثبوت و مقام اثبات «شیء فى نفسه و شیء براى ما» است؛ یعنی مقام‏ ثبوت‏، مقام شیء ...
  • آیا نماز جماعت مسجدالحرام که دایره‌وار بر گرد کعبه اقامه می‌شود، صحیح است؟
    13907 گوناگون 1396/08/08
    نخست باید گفت؛ شایسته است زائران خانه خدا، نمازهاى واجب یومیه خود را با نماز جماعتی که در آنجا برقرار می‌شود بخوانند و پس از برپاشدن نماز، از جماعت تخلّف نکرده و خارج نشوند، بلکه اگر این کار موجب وهن مذهب تشیع و بدبینى به آنها باشد، جایز ...
  • آیا دعا کردن در سجده و رکوع مستحب است؟
    29325 Laws and Jurisprudence 1386/08/13
    در مورد ذکر رکوع باید گفت؛ انسان هر ذکری در رکوع بگوید کافی است و احتیاطاً[1] آن ذکر به اندازه‌ی سه مرتبه «سبحان الله»، یا یک مرتبه «سبحان ربی العظیم و بحمده» باشد.[2]در مورد اذکاری که می‌توان در رکوع ...
  • اهل‌بیت چه کسانی هستند؟
    89118 اهل بیت و ذوی القربی 1386/04/23
    اهل‌بیت پیامبر گرامی اسلام(ص) در اصطلاح به پنج تن آل عبا؛ یعنی حضرت محمد(ص)، علی، فاطمه، حسن و حسین(ع) گفته می‌شود. دلیل آن، روایات فراوانی است که محدثان و علمای شیعه و اهل‌سنت از پیامبر(ص) نقل کرده‌اند. این روایات در بیش از هفتاد منبع معروف اهل‌سنت و منابع ...
  • خمس چیست؟ و بر چه مواردی تعلق می گیرد؟
    453626 Laws and Jurisprudence 1391/04/17
    خمس در لغت به معنای یک پنجم است و در اصطلاح فقه عبارت است از: پرداخت یک پنجم در آمدی که از راه زراعت، صنعت، تجارت، پژوهش و یا از راه های کارگری و کارمندی به دست می‌آید.خمس یکی از فریضه های اسلامی است ...
  • به چه دلیل واجب الوجود باید واجد همه کمالات باشد؟
    11512 صفات واجب 1392/11/01
    واجب الوجود بالذات باید دارای تمام کمالات باشد؛ زیرا اگر کمالی از کمالات را نداشته نباشد نشانه نقص، نداری و در نتیجه فقر و نیاز واجب الوجود است. روشن است اگر موجودی کمالی از کمالات را نداشته نباشد برای تحصیل آن کمال نیاز به دیگری دارد؟ اما این ...
  • ما سرایدار هستیم و در مدرسه زندگی می‌کنیم مدتی پیش یکی از مدیران خواستار رفتن ما شد ولی پدرم زیر بار نرفت. حال، از نظر شرع ماندن ما در آنجا چه حکمی دارد؟
    10586 • دیگر احکام مرتبط با نماز 1391/12/06
    در این‌گونه موارد، جهت حل اختلاف، باید سخن و استدلال دو طرف شنیده شود تا بتوان پاسخ مناسب داد. اما به لحاظ کلی، با توجه به این‌که ساختمان، مربوط به آموزش و پرورش است و اختیار آن با مدیران مربوطه است، شما باید پس از خواست آنها مبنی ...

پربازدیدترین ها