جستجوی پیشرفته
بازدید
8668
آخرین بروزرسانی: 1393/10/21
خلاصه پرسش
این رؤیاها چه رؤیاهایی هستند: حکایی، ارضایی، مزاجی، صادقه. آیا روایتی در این باره در کتاب های دینی موجود است؟
پرسش
این رؤیاها چه رؤیاهایی هستند: حکایی، ارضایی، مزاجی، صادقه. آیا روایتی در این باره در کتاب های دینی موجود است؟
پاسخ اجمالی

اصطلاح حکایی، ارضایی و مزاجی،[1] در روایات ما نیامده، ولی اصطلاح رؤیای صادقه در مقابل رؤیای کاذبه یا اضغاث احلام (خواب های عبث) دارای پیشینه روایی است.

 

برای روشن شدن بحث، لازم به ذکر است که هنگام خواب، نفس انسان در اثر فراغت از پرداختن به عالم خارج و اشتغالات مختلف، توجه به عالم خود پیدا می کند و هرقدر که این فراغت نفس از عالم ماده بیشتر باشد، به همان اندازه اتصال نفس با عالم ملکوت بیشتر و شفاف تر خواهد بود.

 

در برخی موارد اتصال با عالم ملکوت به دلیل کثرت اشتغال ذهن به خیالات خود، اتفاق نمی افتد و رؤیاهای انسان فقط بازی هایی ذهنی او هستند. در برخی موارد هم این اتصال تا درجاتی رخ داده است ولی دریافت های نفس تحت تأثیر ذهنیاتِ شخصی، دچار دگرگونی می شود و در برخی موارد خاص این اتصال به گونه ای است که نفس همچون آینه ای صاف و پاک و خالی از تصورات و خیالات زائد عمل می کند. بنابراین هیچ تصرفی در مشاهدات خود انجام نمی دهد.[2]

 

تقسیم رؤیا به اقسام مختلف از همین رو است. چنانچه در کتاب های مختلف، رؤیا را به دو قسم کلی "اضغاث احلام" (خواب های عبث) و رؤیای صادقه یا صالحه تقسیم کرده اند.[3] اضغاث احلام که یک اصطلاح قرآنی است به خواب هایی اطلاق می شود که ساخته و پرداخته فعالیت ذهنی شخصی است که خواب می بیند.

 

ولی در برخی رؤیاها، نفس، فراغت بیشتری از تخیلات خود داشته و با عالم ملکوت اتصال پیدا می کند. این اتصال به گونه ای است که نفس صور و انوار و معارف و حقایق عالم ملکوت را بعد از دریافت، از مجرای افکار و ذهنیات خود ادراک می کند. در این مرتبه از رؤیابینی ذهن همچون آینه ای خلّاق حقایق عالم ملکوت را برای خود مجسم می سازد. این قسم از رؤیاها رؤیای صادقه بوده اما نیاز به تعبیر دارند و بعد از تعبیر، خبر از اموری حقیقی در عالم خواهند داد. همچون رؤیاهایی که توسط حضرت یوسف تعبیر شد که در قرآن ذکر شده.

 

 

[1]  بر اساس دیدگاه های مختلف و نوع رویا ها و موضوعات آنها می توان تقسیمات مختلفی برای رویا در نظر گرفت. مثلاً گاه فرد رؤیا بین رؤیایی که خود دیده است را نقل می کند و گاه ناقل رؤیای دیگران است ممکن است به این مورد رؤیا حکایی اطلاق شود. (مراجعه شود به مقاله: رؤیا و نقش آن در متون عرفانی، دکتر منصور ثروت، نشریه دانشکده علوم انسانی دانشگاه تبریز، سال 52، شماره مسلسل، 211).

[2]  برگرفته از: شرح حکمة الاشراق قطب الدین شیرازی، ص 503، انتشارات انجمن آثار مفاخر فرهنگی.

[3]  سجادی، سید جعفر، فرهنگ معارف اسلامی، ج 1، ص 231، انتشارات دانشگاه تهران.

 

ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • اصطلاح فلسفى «دائمی یا اکثری نبودن قَسر» را توضیح دهید؟
    3074 جبر یا اختیار و عدالت پروردگار 1400/12/11
    اصطلاح فلسفی «قَسر» در مقابل «طبع» مرادف با «جبر» است. و حرکت قسرى حرکت بر خلاف میل را گویند؛ یعنی حرکتى که از خارج بر اجسام تحمیل شود. به عبارت دیگر، محرک اجسام گاه میل و طبع آنها است، و گاه عامل خارجى است که شق ...
  • قوم عمالقه چه کسانی بودند؟
    33015 تاریخ 1392/01/24
    عمالقه؛ امتی بزرگ با قامتی دراز و تنومند، آنها قومی باستانی و کهن بودند که در مناطق مختلف جهان سکونت داشتند. در قرآن به صراحت اسمی از اینان برده نشده است، اما برخی از مفسران، آیاتی که اشاره به اقوامی قوی هیکل و درشت اندام دارد را ...
  • آیا اهل بیت(ع) از پهلوی راست مادرانشان به صورت نور متولد شده‌اند؟
    23282 درایه الحدیث 1393/04/03
    یک. در ارتباط با پرسش اول باید گفت؛ احمد بن جعفر طوسی از حکیمه دختر امام جواد(ع) نقل می‌کند که امام حسن عسکری(ع) فرمود: ما اوصیاء در شکم حمل نمی‌شویم، بلکه در پهلو حمل می‌شویم و از رحم خارج نمی‌شویم، بلکه از ران خارج می‌شویم؛ زیرا ما نور ...
  • آیا امام علی(ع) با فرزندانشان امام حسن(ع) و امام حسین(ع) باجناق بودند؟! این ازدواج با رباب و خواهرانش بود و یا با لیلی و خواهرانش؟
    24882 تاريخ بزرگان 1398/10/11
     بر اساس برخی از گزارش‌های تاریخی، در زمان خلافت عمر بن خطاب(خلیفه دوم)، امام علی(ع) با «محیاه»، امام حسن(ع) با «سلمی» و امام حسین(ع) با «رباب»[1] که سه خواهر و همگی دختران فردی مسیحی و تازه مسلمان‌شده به نام امرء القیس
  • قیامت یعنی چه؟
    56953 معاد و قیامت 1386/11/04
    قیامت یعنی‌ برخاستن‌ انسان‌ از خاک‌ و حضور در عالم‌ پس‌ از مرگ‌. نام های قیامت عبارتند از: الواقعة، الراجفة، الطامة، الصاخة، الحاقة، یوم الفصل، یوم الندم، یوم النشور، یوم الحق، یوم المسألة، یوم الفراق، یوم الحساب، یوم الحکم، یوم العذاب، یوم المحاسبة و یوم التلاق و ...
  • منظور خداوند از محو باطل و اثبات حق به وسیله قدرت کلام چیست؟
    11275 تفسیر 1392/11/07
    خدای متعال در آیه 24 سوره شوری در ارتباط با قدرت کلامش می‌فرماید: «أَمْ یَقُولُونَ افْتَرى‏ عَلَى اللَّهِ کَذِباً فَإِنْ یَشَإِ اللَّهُ یَخْتِمْ عَلى‏ قَلْبِک و یَمْحُ اللَّهُ الْباطِل وَ یُحِقُّ الْحَقَّ بِکَلِماتِه...»؛ بلکه می‌گویند که بر خداوند دروغ بسته است! (چنین نیست، زیرا کار در دست خدا ...
  • زنی که رحِم ندارد، اگر خونی با صفات حیض ببیند، چه حکمی دارد؟
    18635 حیض و نفاس 1394/01/16
    در فرض سؤال، اگر آن خون، ناشی از جراحت نباشد، حکم حیض را دارد؛ البته برخی مراجع[1] آن را حیض ندانسته و برخی[2] نیز معتقدند: در این صورت، زن باید احتیاط نموده و محرمات حائض را ترک و واجبات مستحاضه ...
  • از چه تاریخی اسلام وارد خوزستان شد؟
    12344 تاريخ کلام 1388/11/17
    در تاریخ آمده است: چون هرمزان از جنگ قادسیه برگشت و در اهواز بر تخت پادشاهی نشست، اطراف اهواز شهرهایی؛ چون میشان، و شهرهاى ایله بود؛ مسلمانان به آن جا رسیده بودند؛ سپاه بصره با سپاه کوفه یکى شدند؛ سپاه مسلمانان به دو بخش تقسیم شدند و سلمى ...
  • سوره‌های مکّی و مدنی طی چند سال نازل شدند و موضوع آنها چه چیز بود؟
    41186 علوم قرآنی 1391/07/03
    در این‌که مکّى یا مدنى بودن سوره‌ها بر اساس چه معیاری است، میان مفسران چند نظر وجود دارد که دو مورد از آن ذکر می‌شود. 1. مشهور مفسّران و دانشمندان علوم قرآنی زمان نزول را معیار قرار داده‌اند، و گفته‌اند: آنچه پیش از هجرت پیامبر ...
  • آیا از طریق آزمایش DNA می توان زنا را اثبات کرد؟
    53459 Laws and Jurisprudence 1390/11/24
    پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است: ج۱) این گونه آزمایشها برای اثبات زنا حجت نیست. [1] ج۲) به طور کلی به آزمایش مذکور و اقرار زن، زنای مرد ثابت نمی شود.[2]

پربازدیدترین ها