لطفا صبرکنید
150622
- اشتراک گذاری
در مورد ذکر رکوع و سجود برخی فقها معتقدند هر ذکری را می‌توان در رکوع و سجود گفت، اما احتیاط آن است[1] که آن ذکر دست کم به اندازه سه مرتبه "سبحان الله" یا یک مرتبه "سبحان ربی العظیم و بحمده" باشد[2] که بر این اساس، گفتن یک‌بار "سبحان الله" کفایت نمی‌کند.
از طرفی برخی فقها نیز احتیاط را در آن می‌دانند که هر ذکری در رکوع گفته نشده بلکه یا تنها سه بار "سبحان الله" گفته شده و یا آنکه در رکوع و سجود به ترتیب "سبحان ربّی العظیم و بحمده" و "سبحان ربّی الأعلی و بحمده" گفته شود.
گفتنی است در باره اذکار رکوع و سجود، روایاتی وجود دارد:
در روایتی از پیامبر اکرم (ص) نقل شده است که فرمودند: "من از قرائت در رکوع و سجود نهی شده ام. پس در رکوع خداوند را بزرگ بدارید و در سجده زیاد دعا کنید که سزاوار است مستجاب شود". [3]
امام صادق (ع) از پدر بزرگوارشان و ایشان از امیرالمؤمنین (ع) روایت کرده: "قرائتی در رکوع و سجود نیست. در رکوع و سجود تنها مدح خدای عز وجل است و بعد از آن درخواست و دعا، پس قبل از دعا با مدح و ثنای خدای عزوجل شروع کنید، سپس دعا کنید".[4]
علامه مجلسی از این روایات نتیجه گرفته که ذکر و دعا در رکوع مستحب بوده[5] و نیز فرستادن صلوات در رکوع و سجود مستحب است چه بعد از ذکر یا قبل از آن[6] و این هم خود نوعی دعا است.
سخن آخر این که اگر می دانیم عارف یا عالمی در نماز خود عملی را با استناد به روایات صحیح انجام می دهد و رعایت کرده است که از نظر فتوای مراجع تقلید در رساله های عملیه منعی نداشته باشد، اشکالی ندارد و گر نه نمی توان به آن استناد و بر طبق آن عمل کرد.[7]
نظرآیت الله بهجت:
"مسئله کافى بودن هر ذکرى که خواست بگوید در رکوع خالى از وجه نیست، ولى احتیاط مستحبّ آن است که سه مرتبه "سبحان اللَّه" یا یک مرتبه "سبحان ربّى العظیم و بحمده" بگوید.
"کفایت هر ذکرى که در سجده بگوید، خالى از وجه نیست، ولى احتیاط مستحب آن است که سه مرتبه سبحان اللَّه یا یک مرتبه سُبْحانَ رَبِّیَ الْأَعْلى وَ بِحَمْدِهِ بگوید".[8]
[1] این احتیاط از دیدگاه امام خمینی (ره) احتیاط واجب است.
[2] توضیح المسائل مراجع، ج 1، ص 562.
[3] وسائلالشیعة، ج 6، ص 309 . "وَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ هَارُونَ الزَّنْجَانِیِّ عَنْ عَلِیِّ بْنِ عَبْدِ الْعَزِیزِ عَنْ أَبِی عُبَیْدٍ الْقَاسِمِ بْنِ سَلَّامٍ بِأَسَانِیدَ مُتَّصِلَةٍ إِلَى النَّبِیِّ ص قَالَ إِنِّی قَدْ نَهَیْتُ عَنِ الْقِرَاءَةِ فِی الرُّکُوعِ وَ السُّجُودِ فَأَمَّا الرُّکُوعُ فَعَظِّمُوا اللَّهَ فِیهِ وَ أَمَّا السُّجُودُ فَأَکْثِرُوا فِیهِ الدُّعَاءَ فَإِنَّهُ قَمِنٌ أَنْ یُسْتَجَابَ لَکُمْ أَیْ جَدِیرٌ وَ حَرِیٌّ أَنْ یُسْتَجَابَ لَکُمْ.
[4] عبدالله بن جعفر حمیری قمی، قرب الاسناد، ص 66؛ وسائلالشیعة، ج 6، ص 309- 8046، عَبْدُ اللَّهِ بْنُ جَعْفَرٍ فِی قُرْبِ الْإِسْنَادِ عَنِ السِّنْدِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِی الْبَخْتَرِیِّ عَنْ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِیهِ أَنَّ عَلِیّاً ع کَانَ یَقُولُ لَا قِرَاءَةَ فِی رُکُوعٍ وَ لَا سُجُودٍ إِنَّمَا فِیهِمَا الْمِدْحَةُ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ ثُمَّ الْمَسْأَلَةُ فَابْتَدِءُوا قَبْلَ الْمَسْأَلَةِ بِالْمِدْحَةِ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ ثُمَّ اسْأَلُوا بَعْدَهُ.
[5] مجلسی، بحارالانوار، ج 82، ص 105.
[6] یزدی، سید محمد کاظم، العروة الوثقی، ج 2، ص 553.
[7] اقتباس از پاسخ شماره 1481 (سایت: 1549).
[8] توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج 1، ص 562 ، 571.
