جستجوی پیشرفته
بازدید
58492
آخرین بروزرسانی: 1398/10/11
خلاصه پرسش
آیا آیین زرتشت دین الاهی بود؟
پرسش
آیا آیین زرتشت دین الاهی بوده است؟
پاسخ اجمالی

ماهیت آیین زرتشت با توجّه به سروده‏هاى مذهبى گات، ماهیتى کاملاً توحیدى است، اما دقّت در آموزه‏هاى مطرح در "اوستا" نشانه‏هایى از دوگانه پرستى را پدیدار می‌کند. بروز این نشانه‏ها، توسط زرتشتیان بعدى و "مانى" بوده است. پس با توجه به آموزه‏هاى شرک آلود اوستاى کنونى، آیین زرتشت در دام تحریف گرفتار آمده است. اگر چه این آیین پیامبرى الاهی دارد و ریشه در آسمان، امّا از تعالیم و آموزه‏هاى وحیانى و یک‌سره توحیدى پیامبر خویش دور افتاده است.

روایات اسلامى که از جانب امامان شیعه(ع) به دست رسیده، بر الاهی بودن ریشه‏هاى اولیه این آیین صحّه می‌‏گذارد، اما در عین حال بر آن است که در این دین انحرافى ژرف رخ داده است.

پاسخ تفصیلی

نظریه: "آیین زرتشت یکى از ادیان الاهی است".

ادلّه:

  1. ماهیت آموزه‏هاى آیین زرتشت،
  2. تأیید قرآن بر وحیانى بودن آیین زرتشت،

ماهیت آموزه‏هاى آیین زرتشت

الف) ماهیت آیین زرتشت

با توجه به گاتها[1] آیین زرتشت آیینى صددرصد توحیدى است. اغلب محققان زرتشت‌شناس، آن‌گاه که گاتها را بررسى کرده‏اند دریافتند که زرتشت از توحیدى خالص سخن می‌گوید. اسطوره‏هاى شرک‌آمیز بعدى، در اوستاى متأخّر و مذهب مانى به انجام رسید.

در حقیقت پیروان زرتشت، توحید با عظمتى را که به وسیلۀ او مطرح شده بود؛ مانند دین مسیحیت به چند خدایى تبدیل کردند.

می‌‏توان نتیجه گرفت که آیین زرتشت در بدو تولّد خویش، آیینى توحیدى بود و دقّت در گات بر این نظریه صحّه می‌گذارد. اما در کتاب اوستا، کتاب مقدس زرتشتیان، نشانه‏هاى چند خدایى آشکار می‌شود و روح، خداى مستقل به شمار می‌آید.[2] از همین‌روى آیینى که به زرتشت نسبت می‌‏دهیم آیینى تحریف شده و دور از آموزه‏هاى نخستین پیام‌آور خود است.

ب) آموزه‏هاى اعتقادى آیین زرتشت

  1. خدا در آیین زرتشت: خدایى که در گاتها به نظارۀ آن می‌‏نشینیم، خدایى واحد و خالق همۀ جهان است. خالقى که به هیچ‌جا و مکان و زمان و قوم خاصى وابستگى ندارد. در گاتها خداوند، به عنوان علم مطلق، خالق همۀ پدیده‏ها، اعظم، رحیم و عادل و قادر بر همه چیز معرفى می‌شود. با چنین برداشتى جا براى هیچ صنم و بت و خداى درجه دوم باقى نمی‌ماند.[3] قابل توجه این‌که در گاتها، زرتشت(ع) در سیماى یک پیامبر الاهی و در لباس یک موحد واقعى خداوند را در اوج توحیدى می‌‏ستاید و دلدادگى آغاز می‌‏کند:

"اى خداوند هستى بخش! با فروتنى از تو پرسشى دارم. آیا آن‌که دلدادۀ تو است پرستش تو را چگونه باید به جاى آورد؟ اى مهین دلدار! دلم از مهر تو لبریز است بشود که ما در پرتو راستى و درستى از یاریت برخوردار گردیم و دلمان از پرتو نور پاک روشن گردد".[4]

  1. جهان در آیین زرتشت: جهان آفریدۀ خدا است و او نگه‌دارنده و حاکم بر آن. جهان کاملاً به وجود خداوند وابسته است، به گونه‏اى که بدون اراده و آگاهى او هیچ پدیده‏اى رخ نمی‌‏دهد. اهورامزدا (....خداوند) جهان را با هدفى کاملاً اخلاقى ساخته است.[5]
  2. انسان در آیین زرتشت: دین زرتشتى براى انسان منزلت والایى قایل است. انسان پاک و بدون گناه - بر خلاف عقیدۀ مسیحیت که انسان از همان آغاز تولد نخستین گناه را بر دوش دارد- و آزاد است تا با اختیار خود راه نیکى یا بدى را برگزیند.[6]
  3. زندگى پس از مرگ در آیین زرتشت: این آیین مانند دیگر ادیان بر این باور است که روح انسان با مرگ جسم از بین نمی‌‏رود. انسان با توجه به اعمال خویش، به بهشت یا جهنم می‌‏رود.[7] در کتاب گاتها تعالیمی وجود دارد که با تعالیم بخش‌های اوستا متفاوت است. یکی از اصول این تعالیم که "دین زرتشتی متقدم" یا "اولیه" خوانده می‌شود، عبارت است از:[8] انسان پس از مرگ از پل چینود (گزینش) عبور کند؛ پلی که گناه‌کاران نمی‌توانند از آن بگذرند، سرانجام نیکان بهشت و سرانجام بدکاران دوزخ خواهد بود. [9]

گاهى هم به طور اشاره از یک عالم پس از مرگ در گاتها سخن رفته است.[10]

نویسندۀ زرتشتی معاصر نیز جاودانگی روان و بقای انسان پس از مرگ، پاداش کارهای نیک و مجازات اعمال زشت، در بهشت و دوزخ و رستاخیز را از پایه‌ها و بنیاد دین زرتشت بر می‌شمارد.

به هرحال از عبارت "عبور از پل چینود" شاید بتوان اعتقاد به معاد را به آیین زرتشت نسبت داد.

اما تأیید قرآن بر وحیانى بودن آیین زرتشت

قرآن کریم پیروان زرتشت(ع) را "مجوس" می‌‏خواند.[11] بر اساس روایات اسلامى که از جانب امامان شیعه‏(ع) به ما رسیده است. مجوس، صاحب کتاب و پیامبر، معرفى می‌‏شوند.[12] روایات گویاى آن است که هسته‏هاى اولیۀ آیین الاهی زرتشت(ع) توسط پیروان، دست‌خوش تحریف قرار گفته است. پس برداشت صحیح از روایات تنها حکایت از بروز فرآیند تحریف در آیین زرتشت دارد نه حکایت از نوع آن.[13]


[1]. گاتها مجموعۀ سروده‏هایى است که 3500 سال قبل طرح گردید و به زبان شعر راه زندگى شایسته در آن مطرح شد. ر. ک: آشتیانى، جلال الدین، زرتشت، ج 6، شرکت سهامى انتشار، چ 1371ش.

[2]. ر. ک: دین‏شناسى تطبیقی، ص 107. با این حال برخى اندیشمندان زرتشتى برآنند که آموزه‏هاى آشکار در دوگانه پرستى اوستاى کنونى را با تأویلات فلسفى و عرفانى، موّجه جلوه دهند و کتاب مقدس خویش را از توحید خالص بدانند.

[3]. زرتشت، ص 122، دین‏شناسى تطبیقی، ص 108 و 107.

[4]. ر. ک: زرتشت، ص 133.

[5]. دین‏شناسى تطبیقی، ص 110 و 109.

[6]. همان، ص 110.

[7]. همان، ص 112.

[8]. این تعالیم در شش اصل آمده که این نکته در اصل ششم بیان شده است.

[9]. ادیان آسیایی، ص 42 و 43 ، به نقل از، سیری در ادیان زنده جهان(غیر اسلام)، سلیمانی اردستانی، عبدالرحیم، ص 112.

[10]. تاریخ تمدن، ص 246. ر.ک: دین‏شناسى تطبیقى، ص 112.

[11]. حج، 17. "إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَ الَّذِینَ هادُوا وَ الصَّابِئِینَ وَ النَّصارى‏ وَ الْمَجُوسَ وَ الَّذِینَ أَشْرَکُوا إِنَّ اللَّهَ یَفْصِلُ بَیْنَهُمْ یَوْمَ الْقِیامَةِ إِنَّ اللَّهَ عَلى‏ کُلِّ شَیْ‏ءٍ شَهِید"ٌ؛ کسانى که ایمان آورده‏اند و یهود و صابئان و نصارى و مجوس و مشرکان، خداوند در میان آنها روز قیامت داورى می‌‏کند و حق را از باطل جدا می‌‏سازد، خداوند بر هر چیز گواه است (و از همه چیز آگاه). ر. ک: مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 14 ص 44، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، 1374ش؛ طباطبائی، سید محمد حسین‏، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 14، ص 358، قم، دفتر انتشارات اسلامی‏، چاپ پنجم‏، 1417ق.

[12]. قطب الدین راوندی، سعید بن هبة الله، قصص الانبیاء علیهم السلام، محقق، مصحح، عرفانیان یزدی، غلامرضا، ص 247، مشهد، مرکز پژوهش‌های اسلامی، مشهد، چاپ اول، 1409ق.

[13]. ر. ک: معاد جسمانی از نظر اهل کتاب، سؤال 1916 (سایت: 1917).

 

ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    793397 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    757138 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
    680935 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    659345 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    648885 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    600828 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580189 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    565023 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564300 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    559870 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود