جستجوی پیشرفته
بازدید
13542
آخرین بروزرسانی: 1401/01/27
خلاصه پرسش
گاه بدون دلیل مشخصی شادمان و یا اندوهناک می‌شویم. روایتی وجود دارد که دلیلی را اعلام می‌کند. آیا این روایت را می‌توان پذیرفت؟
پرسش
یکی از شیعیان پیش امام صادق(ع) می‌آید و عرض می‌کند: فدات بشوم یابن رسول الله(ص) من بعضاً بی‌سبب و بی‌جهت غمگین و غصه‌دار می‌شوم؟ امام صادق(ع) فرمودند: «آن غصه و شادی از ما به شما می‌رسد. اگر بر ما غصه و یا شادی روی دهد به شما نیز می‌رسد؛ زیرا ما و شما از نور خداییم». این حدیث در چه حدی صحت دارد؟ لطفاً در صورت صحیح بودن توضیح هم بدهید.
پاسخ اجمالی
در زمینه آنچه در پرسش آمده است، روایتی را شیخ صدوق(م 381ق) نقل می‌کند:
ابا بصیر می‌گوید: با یکى از دوستانم خدمت امام صادق(ع) رسیدیم. به ایشان گفتم: فدایت شوم، اى فرزند پیامبر خدا! گاه بدون آن‌که دلیلش را دریابم، افسرده و اندوهناک می‌شوم. امام فرمود: «چنین شادى و اندوهی، از جانب ما به شما می‌رسد؛ زیرا اگر شادی و یا اندوهى به ما برسد، بر شما نیز تأثیر خواهد گذاشت؛ چون هم ما و هم شما از نور خدای عزّ و جلّ هستیم و او  سرشت ما و شما را یکى قرار داده است».[1]
از دیدگاه حدیث‌شناسی، این روایت، صحیح و معتبر است.[2]
مشابه این روایت، در منابع حدیثی دیگر نیز نقل شده است:
جابر جُعفى می‌گوید: در حضور امام باقر(ع) دلم گرفت. گفتم: فدایت شوم! گاه بدون آن‌که دچار گرفتاری‌ شوم و یا پیشامد بدی برایم رخ دهد، اندوهگین می‌شوم، چندان که همسر و یا دوستم، نشانه‌های آن‌را در چهره‌ام می‌بینند.
حضرت فرمود: «درست می‌گویی! خدای عزّ و جلّ مؤمنان را از خاک بهشت آفرید و نسیم روحش را در آنها روان ساخت. از این‌رو است که مؤمن، برادر تنى مؤمن است. پس هرگاه به یکى از آن ارواح در سرزمینى اندوهى رسد، آن روح دیگر، اندوهگین می‌شود؛ زیرا از جنس او است».[3]
این حدیث نیز صحیح و معتبر است.[4]
در توضیح متن و محتوای روایت به نکاتی اشاره می‌شود:
1. امورى اختیارى هستند که انسان، با بهره‌گیرى از آنها، می‌تواند شادکام باشد؛ امّا در روایات اهل‌بیت(ع)، به دو عامل غیر اختیارىِ شادى و یا اندوه نیز اشاره شده است:
الف. رابطه ناشناخته روانى میان مؤمنان:‏ برپایه شمارى از روایات، ارواح اهل ایمان، رابطه عمیقی با یکدیگر، و با اهل‌بیت عصمت و طهارت(ع) دارند که در نتیجه آن، شادى و اندوه آنها به یکدیگر منتقل می‌شود. در این صورت، انسان، احساس شادى و یا اندوه می‌نماید بدون این‌که بداند علّتش چیست؟!
با توجه به روایات، مشخص است که چنین دلیلی که برای شادی و اندوه غیر منتظره بیان شده، تنها مختص افراد باایمان است و دلیل منحصر به فرد شادی‌ها و اندوه‌های بی‌دلیل در تمام انسان‌ها نیست، بلکه ممکن است دلایل دیگری نیز وجود داشته باشد که فراز بعدی نیز به یکی دیگر از این عوامل اشاره می‌کند.
ب. القائات فرشتگان و یا وسوسه‌های شیاطین‏: یکى دیگر از عوامل غیر اختیارى شادى و یا غم، القائات درونى است که به وسیله فرشته و یا شیطان صورت می‌گیرد. گاه بدون این‌که انسان بخواهد، مسائلى به ذهن او خطور می‌کنند که باعث شادى وى می‌شوند و گاه به عکس، چیزهایى در ذهنش وارد می‌شوند که او را غمگین می‌نمایند.[5] بر پایه روایتى از امام صادق(ع) این‌گونه شادی‌ها و غم‌ها ممکن است ریشه در الهام فرشتگان و یا وسوسه شیاطین داشته باشد.[6]
2. مقصود از معیّت شیعه با ائمّه اطهار(ع)، معیّت همسانی و همتایی دو شیء نیست،[7] بلکه عبارت است از: معیت دنیوی، قلبی، روحی و اخروی.[8]
 

[1]. ابن بابویه، محمد بن على، علل الشرائع، ج ‏1، ص 93، قم، کتاب فروشى داورى، چاپ اول، 1385ش.
[2]. مجلسی، محمد باقر، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، محقق، رسولی، سید هاشم، ج ‏9، ص 11، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1404ق.
[3]. کلینى، محمد بن یعقوب بن اسحاق، کافی، ج ‏2، ص 166، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
[4]. مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، ج ‏9، ص 9.
[5]. محمدى ری‌شهرى، محمد، الگوى شادى از نگاه قرآن و حدیث، ص 109، قم، دار الحدیث، چاپ دوم، 1392ش.
[6]. عیاشى، محمد بن مسعود، تفسیر العیّاشی، ج ‏1، ص 150، تهران، المطبعة العلمیة، چاپ اول، 1380ق.
[7]. جوادی آملی، عبدالله، تفسیر تسنیم، ج 4، ص 296، قم، مرکز نشر اسراء، 1394ش.
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    793397 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    757138 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
    680935 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    659345 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    648885 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    600828 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580189 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    565023 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564300 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    559870 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود